«My ž nie «maskali», pry čym tut my?» U Maskvie studentka «dyskredytavała rasijskuju armiju» na maryjskaj movie
Uviečary 21 krasavika ŭ Maskvie zatrymali studentku Alaksandru Kibatavu. Palicejskija dastavili jaje ŭ adździeł z-za adzinočnaha pikieta: dziaŭčyna vyjšła na Stary Arbat z płakatam na maryjskaj movie: «Myłanna sohyš ohieš kӱł» — «Nam nie patrebna vajna». Dziaŭčyna raskazała resursu «Idel.Riealii», navošta praviała hetuju akcyju i čamu vyrašyła napisać płakat mienavita pa-maryjsku.
Za antyvajennuju akcyju na Kibatavu skłali pratakoł pavodle č. 1 art. 20.3 KaAP RF za «publičnyja dziejańni, nakiravanyja na dyskredytacyju Uzbrojenych siłaŭ». Hetaje pravaparušeńnie karajecca štrafam na sumu ad 30 da 50 tysiač rubloŭ. Sud pa jaje spravie projdzie 25 krasavika.
Alaksandra Kibatava rodam ź vioski Krasny Bor u Ahryzskim rajonie Tatarstana, dzie žyvuć tatary, ruskija i maryjcy. U Maskvu jana pierajechała, kab vyvučać kłasičnuju fiłałohiju ŭ Vyšejšaj škole ekanomiki. A čamu praviała hetuju akcyju i vyrašyła napisać płakat mienavita na maryjskaj movie?
«Pryčyn vielmi šmat. Viadoma, pieršasnym było žadańnie vykazać niazhodu. Rytoryka prapahandy budujecca na tym, kab adstajać ideju ruskaha śvietu, ale što značyć być ruskim abo ruskaj? Rasijan možna pryraŭnoŭvać da ruskich?
Ja naradziłasia ŭ maryjskaj siamji, dla maich baćkoŭ, asabliva dla baćki, vielmi važnaja nacyjanalnaja identyčnaść. Hety śvietapohlad uvabrała ŭ siabie i ja.
Kali baćka z hłybokaj kryŭdaj u hołasie «tłumačyŭ» mnie, što ŭkraincy nie ličać ruskich za ludziej, abzyvajuć «maskalami» i inšaje, ja zmahła adkazać tolki: «Ale my ž nie «maskali», pry čym tut my?»
Viadoma, etničnaść uładkavanaja značna składaniej, čym cetliki «ruskaja», «tataryn», «baškiry». Ruskaja kultura — heta taksama važnaja častka mianie, heta toje, čym my ŭsie ŭ Rasii dychajem. Ale mnie było važna skazać, što takuju ruskaść ja nie padtrymlivaju», — raskazvaje studentka.
Kibatava bačyć paraleli ŭ staŭleńni rasijskich uładaŭ da ŭkraincaŭ i karennych narodaŭ Rasii:
«Mnie zusim niezrazumieła, čamu ja pavinna abaraniać pryncyp, pavodle jakoha zusim hetak ža sama ŭciskajuć pravy majho naroda.
Ja b chacieła, kab ułada zrabiła łasku skiravać svoj pozirk nie na ŭjaŭnyja prablemy ruskich u čužoj krainie, a na sapraŭdnyja prablemy narodaŭ Rasii. I pozirk taki, jaki b nie spapialaŭ, a lačyŭ.
Ale kali maja mova zvodzicca vyklučna da bytavoha ŭzroŭniu — heta maja asabistaja katastrofa, i pikiet byŭ adnoj z mahčymaściaŭ rassunuć miežy bytavańnia movy.
Ja dumaju, što dla kultur, padobnych da majoj, krytyčna važna znachodzicca ŭ śfiery palityčnaha — inakš jany zhasajuć».
Sa słoŭ Kibatavaj, palicyjanty spačatku skazali, što ŭ ich nie atrymałasia pierakłaści tekst płakata. Adzin ź ich vykazaŭ zdahadku, što ŭ im utrymlivajecca pamyłka, ale paźniej supracoŭniki palicyi razabralisia ź pierakładam.
Na samaj spravie fraza na płakacie napisanaja karektna, tolki słova «vajna» zamiest litaraturnaha maryjskaha «sar» pieradadzienaje dyjalektnym «sohyš» — zapazyčańniem z tatarskaj movy, charakternym dla maryjcaŭ Tatarstana.
Zatrymańnie Kibatavaj — nie pieršy vypadak pieraśledu rasijskich hramadzian za antyvajennyja pratesty na rodnych movach. Raniej u Nižnim Tahile skłali pratakoł na mastačku Alisu Haršeninu. Jana zładziła adzinočny pikiet u ramkach akcyi «Žančyny ŭ čornym», vyjšaŭšy na vulicu z kvietkaj, na jakoj byli zamacavanyja stužki z antyvajennymi łozunhami na čuvašskaj i tatarskaj movach. Jaje taksama abvinavačvajuć u dyskredytacyi Uzbrojenych siłaŭ RF.
Kamientary