Siarod łaŭreataŭ premii Right Livelihood Awards 2024 hoda — inicyjatyvy pa abaronie pryrody, a taksama zmahary za pravy čałavieka i prychilniki niehvałtoŭnaha supracivu, piša Deutsche Welle.
U Stakholmie ŭ čaćvier, 3 kastryčnika, byli nazvanyja łaŭreaty ŭznaharody Right Livelihood Awards, jakaja ličycca alternatyŭnaj Nobieleŭskaj premijaj.
U 2024 hodzie imi stali: paleścinski abaronca pravoŭ čałavieka Isa Amro i jaho prajekt Youth Against Settlements; abaronca pravoŭ karennych narodaŭ ź Filipin Džaan Karlinh; abaronca pryrody z Mazambika Anabieła Lemas i jaje arhanizacyja Justiça Ambiental!, a taksama brytanski daśledčy prajekt Forensic Architecture.
Łaŭreaty premii Right Livelihood Awards «prademanstravali mahutnaść niehvałtoŭnaha supracivu i pošuku iściny, pierakłaŭšy pryniaćcie rašeńniaŭ na plečy miascovych supolnaściaŭ», — zajaviŭ kiraŭnik fondu Right Livelihood Ole fon Ikskiul u stalicy Šviecyi.
«Va ŭmovach hvałtu, ekspłuatacyi i pryhniotu ŭ śviecie łaŭreaty hetaha hoda pakazvajuć šlach da spraviadlivaj, mirnaj i ŭstojlivaj budučyni. Ich samaaddanaść pavinna natchnić usich nas prajaŭlać bolš mužnaści», — dadaŭ jon.
61-hadovaja Džaan Karlinh užo bolš za 30 hadoŭ zmahajecca suprać zachopu ziamiel karennych narodaŭ Filipin — niaredka ź vialikaj ryzykaj dla žyćcia.
Miž tym paleścinski aktyvist Isa Amro byŭ hanaravany ŭznaharodaj za «ŭstojlivy i niehvałtoŭny supraciŭ, jon «supiarečyć mižnarodnamu pravu akupacyi Izrailem paleścinskich terytoryj na Zachodnim bierazie raki Jardan i za «hramadzianskuju aktyŭnaść, jakuju jon prajaŭlaje, niahledziačy na turemnaje źniavoleńnie i katavańni».
Forensic Architecture — arhanizacyja ź Vialikabrytanii, zasnavanaja ŭ 2010 hodzie. Jana prasoŭvaje novyja mietady sudovaj ekśpiertyzy, nakiravanyja na rasśledavańnie parušeńniaŭ pravoŭ čałavieka i ekałahičnych złačynstvaŭ.
Ekałahičnaja aktyvistka z Mazambika Anabieła Lemas zmahajecca suprać prajektaŭ pa zdabyčy karysnych vykapniaŭ i vysialeńnia žycharoŭ ź ich ziamiel. Razam z arhanizacyjaj Justiça Ambiental! jana pryciahvaje ŭvahu mižnarodnaj hramadskaści da prajektaŭ pa zdabyčy zvadkavanaha pryrodnaha hazu i źviazanaj z hetym škody dla navakolnaha asiarodździa, rastłumačyli ŭ fondzie.
Mižnarodnaja ŭznaharoda Right Livelihood Award, abo alternatyŭnaja Nobieleŭskaja premija ŭručajecca ŭ Stakholmie z 1980 hoda. Tradycyjna jaje łaŭreatami stanoviacca ludzi i arhanizacyi, jakija aktyŭna zmahajucca suprać zabrudžvańnia navakolnaha asiarodździa, jadziernaj pahrozy, parušeńniaŭ pravoŭ čałavieka i dyskryminacyi pradstaŭnikoŭ mienšaściaŭ.
Tradycyjny Nobieleŭski tydzień pačniecca ŭ nastupny paniadziełak z abviaščeńnia łaŭreata pa psichałohii i miedycynie.
Nobieleŭski łaŭreat pa litaratury budzie nazvany ŭ nastupny čaćvier, 10 kastryčnika, premii miru ŭ piatnicu 11 kastryčnika.
U 2015 hodzie premijaj pa litaratury była ŭznaharodžana Śviatłana Aleksijevič, a ŭ 2022 hodzie łaŭreatam premii miru byŭ abvieščany palitviazień i pravaabaronca Aleś Bialacki.
Kamientary