Na Brestčynie zamiest adnaŭleńnia kaścioła ŭ majontku Ažeškaŭ šukajuć tych, chto dapamoža pazbavić jaho achoŭnaha statusu

Zajaŭku na padrychtoŭku zaklučeńnia na pazbaŭleńnie statusu historyka-kulturnaj kaštoŭnaści ruin kaścioła Śviatoha Ducha ŭ Jaźvinach zaŭvažyła na sajcie dziaržaŭnych zakupak vydańnie Katolik.life.

Pavodle zajaŭki, zaklučeńnie pavinna być padrychtavana nie paźniej za 11 žniŭnia 2025 hoda. Kolki miascovyja ŭłady płanujuć zapłacić za takija pasłuhi, u zajaŭcy nie paviedamlajecca.

Jašče ŭ vieraśni 2024 hoda Drahičynski rajvykankam paviedamlaŭ pra namier «zachavać pomnik architektury», dla hetaha nieabchodna było praviadzieńnie kansiervacyjnych rabot. Tady ž byŭ adkryty sponsarski rachunak dla pieraličeńnia srodkaŭ na kansiervacyju histaryčnaha pomnika.

Na sajcie dziaržaŭnych zakupak jość taksama zajaŭka za listapad 2024 hoda na praviadzieńnie techničnaha abśledavańnia kaścioła z metaj dalejšaj kansiervacyi abjekta.

Vidać, košt kansiervacyjnych rabot kaścioła, jaki visić na bałansie miascovaha sielsavieta, nie zadavoliŭ čynoŭnikaŭ, i jany vybrali najpraściejšy šlach: niama pomnika — niama prablemy. 

Kaścielčyk u majontku Areškaŭ

Pra historyju kaścioła, dakładniej kaścielčyka, bo jon maje vielmi ścipłyja pamiery, viadoma nie tak šmat — adzinaje, u čym schodziacca ŭsie daviedniki, heta data pabudovy.

Kaścioł u styli baroka byŭ pabudavany ŭ 1750 hodzie ŭ majontku Vinča, jaki ŭ XVIII stahodździ naležaŭ rodu Areškaŭ (Ažeškaŭ).

Nievialiki chram atrymaŭ vielmi vyrazny baročny ščyt, jaki zachavaŭsia dahetul. Usia pabudova nakryta stromkim dvuchschilnym dacham. Płastyku architektury ŭzbahačali skruhlenyja vuhły budynka, łapatki i nišy z rakavinami na hałoŭnym fasadzie. Budynak aśvietleny čatyrma łučkovymi voknami i kruhłym aknom u apsidzie.

Pavialičyć

U XIX stahodździ kaścioł byŭ pierarobleny ŭ carkvu. Pry pierabudovie kaścioła ŭ pravasłaŭny chram pasiaredzinie vilčyka dachu była zroblena cybulepadobnaja hałoŭka na vysokim vaśmierykovym barabanie.

Pierabudavany chram u Vinčy ŭ 1861 hodzie zamalavaŭ Napaleon Orda, jaki žyŭ niepadalok u Varacevičach.

U 1919 hodzie, z prychodam palakaŭ, chram byŭ viernuty katolikam. Ale ŭ saviecki čas kaścioł začynili, budynak nie vykarystoŭvaŭsia z 1960-ch.

Pomnik pad achovaj, ale biez achovy

Na fota 1980-ch, kali kaścioł byŭ uniesieny ŭ Zbor pomnikaŭ historyi i kultury Biełarusi — aficyjny pieralik abjektaŭ, jakija byli ŭziatyja pad achovu dziaržavy, — jon jašče byŭ z dacham, kupałam i tradycyjnym kavanym kryžam nad im. U 2002 hodzie kaścioł byŭ pieraniesieny ŭ novastvorany Dziaržaŭny śpis historyka-kulturnych kaštoŭnaściej Biełarusi.

Za biez małoha čatyry dziesiacihodździ, miarkujučy pa ciapierašnim stanie pomnika, ad jakoha zastalisia tolki ścieny, miascovyja ŭłady, jakija adkazvali za jaho zachavańnie, nie zrabili ničoha, kab praduchilić razbureńnie.

Pavialičyć

Ciapier paźbiehnuć adkaznaści za dziesiacihodździ svajoj biezhaspadarnaści jany chočuć, pazbaviŭšy kaścioł statusu historyka-kulturnaj kaštoŭnaści. Paśla hetaha ničoha nie budzie im zaminać navat źnieści zakinuty kaścioł.

Ci možna pazbavić pomnik architektury achoŭnaha statusu?

Pracedura pazbaŭleńnia abjektaŭ statusu historyka-kulturnaj kaštoŭnaści prapisanaja ŭ Kodeksie ab kultury, ale, jak źviartajuć uvahu śpiecyjalisty ŭ śfiery achovy pomnikaŭ, zrabić heta zakonna faktyčna niemahčyma.

Pavialičyć

Pazbavić pomnik statusu možna, kali jon byŭ źniščany abo straciŭ admietnaści, jakija abumovili jamu nadańnie statusu. Ale prapisana heta tak, što takoje možna ažyćciavić tolki ŭ vypadku, kali niemahčymaje navukovaje abhruntavanaje adnaŭleńnie.

Z padmurkaŭ byli adnoŭleny ratušy ŭ Minsku i Mahilovie, šerah baročnych chramaŭ u Viciebsku, pa drobnych detalach staroj hraviury adnoŭleny vyhlad bramy Staroha zamku ŭ Hrodnie. Stračanyja elemienty Lubčanskaha zamku adnaŭlajucca pa invientarnych apisańniach — i ŭsie jany majuć achoŭny status — pryznać, što navukova abhruntavanaje adnaŭleńnie kaścioła, jaki fizična zachavaŭsia, niemahčymaje, možna tolki z parušeńniem zakonu.

Pavialičyć

Zrešty, biełaruskija čynoŭniki tak i robiać. Ciapierašni śpikier Kaardynacyjnaj rady Arciom Bruchan, jaki da 2020 hoda byŭ supracoŭnikam upraŭleńnia kultury Bresckaha abłvykankama, raskazvaŭ, jak u časie padrychtoŭki Bresta da jubileju źnieśli histaryčny dom na vulicy Budzionnaha. 

Čynoŭniki Bresckaha abłvykankama abhruntavali, čamu pomnik architektury treba vyklučyć sa śpisu historyka-kulturnych kaštoŭnaściaŭ, choć na toje nie było nijakich padstaŭ. Budynak byŭ pazbaŭleny statusu i adrazu ž źniesieny, kab pabudavać padjezd na parkoŭku.

Pakul što čynoŭniki nie pazbaŭlajuć kaścioł Śviatoha Ducha achoŭnaha statusu, a tolki šukajuć taho, chto zmoža arhumientavać ichniaje žadańnie. Rašeńnie ab pazbaŭleńni statusu prymajecca Radaj pry Minkultury.

Niemahčyma ŭjavić, kab u susiednich Litvie ci Polščy pomnik baroka XVIII stahodździa byŭ pazbaŭleny achoŭnaha statusu tolki tamu, što miascovym čynoŭnikam jon stvaraje kłopaty i patrabuje šmat hrošaj, kab adnavić toje, što było stračana za dziesiacihodździ ichniaj biezhaspadarnaści. Prynamsi heta vyklikała b hrandyjozny skandał. Na žal, u biełaruskich realijach pazbavić achoŭnaha statusu kaścioł Śviatoha Ducha pad Jaźvinavimi nie zaminaje ničoha. 

• 0
• 1
• 1
• 4
• 0
• 2
• 17
• 0