Sacsietki ŭ zachapleńni ad mietylenavaha siniaha. Jon sapraŭdy dapamahaje?
Pafarbavanyja ŭ sini koler jazyki ŭsio čaściej sustrakajucca ŭ sacyjalnych sietkach. Heta vynik užyvańnia mietylenavaha siniaha — substancyi, jakaja spačatku była raspracavana jak farbavalnik dla tekstylu. U tyktoku farbavalnik uschvalajuć jak sapraŭdny cuda-srodak, jaki nibyta pavyšaje kahnityŭnyja funkcyi, palapšaje nastroj i dadaje enierhii, a taksama moža abaranić ad chvaroby Alchiejmiera. Ale što nakont hetych śćviardžeńniaŭ kažuć ekśpierty?
Historyja mietylenavaha siniaha pačałasia jašče ŭ XIX stahodździ. U 1876 hodzie niamiecki chimik Hienrych Kara vypadkova atrymaŭ hetaje złučeńnie padčas pošuku novych farbavalnikaŭ dla bavoŭny. Heta byŭ pabočny pradukt vuhalnaj pramysłovaści.
Charakterny sini koler rečyva nabyvaje dziakujučy svajoj chimičnaj struktury. Malekuły pahłynajuć usie daŭžyni chval śvietłavoha śpiektra, akramia siniaj.
Paźniej navukoŭcy zaŭvažyli, što farbavalnik maje niezvyčajnyja ŭłaścivaści. U 1886 hoda Paŭl Erlich, adzin z zasnavalnikaŭ sučasnaj imunałohii, vyjaviŭ, što mietylenavy sini afarboŭvaje kletki parazitaŭ i dazvalaje adroźnivać ich pad mikraskopam. Heta adkryćcio dapamahło vyjaŭlać uzbudžalnikaŭ malaryi, i navat na niejki čas farbavalnik vykarystoŭvali jak lekavy srodak suprać hetaj chvaroby.
Adnak chutka jon sastupiŭ miesca bolš efiektyŭnamu chininu i straciŭ svaju rolu ŭ terapii. Tym nie mienš, jak piša National Geographic, mietylenavy sini zastaŭsia ŭ arsienale miedycyny: siońnia jaho ŭžyvajuć dla lačeńnia miethiemahłabiniemii. Heta redkaje zachvorvańnie pryvodzić da taho, što čyrvonyja kryvianyja cielcy nie mohuć efiektyŭna transpartavać kisłarod da mitachondryj — «enierhietyčnych centraŭ» kletak.
Taksama jaho vykarystoŭvajuć u jakaści farbavalnika ŭ chirurhičnych i dyjahnastyčnych pracedurach, naprykład, dla vizualizacyi močavyvodziačych šlachoŭ abo limfatyčnych vuzłoŭ pry abśledavańniach na rak toŭstaj kiški.
Lepšy nastroj, bolš enierhii?
Ale ŭ supolnaści bijachakieraŭ aktyŭna abmiarkoŭvajucca inšyja stanoŭčyja efiekty mietylenavaha siniaha. Jany śćviardžajuć, što hety srodak «aktyvuje mozh» i pracuje jak naturalny naatropik — srodak, jaki palapšaje kahnityŭnyja funkcyi.
Pavodle prafiesara Rafaela E. Kuoma z Univiersiteta Kalifornii ŭ San-Dyjeha, u takich śćviardžeńniach sapraŭdy jość navukovy składnik. Jak jon tłumačyć, mietylenavy sini moža tarmazić fiermient monaaminaksidazu (MAO) i adnačasova padtrymlivać aktyŭnaść mitachondryj.
Pakolki MAO rasščaplaje niejramiedyjatary, što ŭpłyvajuć na nastroj — u pieršuju čarhu sieratanin i dafamin, — tarmažeńnie hetaha fiermientu viadzie da pavyšeńnia kancentracyi nazvanych rečyvaŭ u mozhu. U vyniku moža naziracca palapšeńnie nastroju i ahulnaha psichičnaha stanu.
Akramia taho, mietylenavy sini spryjaje bolš efiektyŭnamu vykarystańniu kisłarodu mitachondryjami, što moža pavyšać uzrovień enierhii i psichičnaj aktyŭnaści.
Adnak ekśpierty papiaredžvajuć, što dokazy hetych efiektaŭ u ludziej pakul abmiežavanyja. Bolšaść daśledavańniaŭ pravodzilisia nie na ludziach, a na kletkavych kulturach i pacukach. Isnuje tolki ad čatyroch da šaści randamiziravanych kantralavanych daśledavańniaŭ z udziełam čałavieka, i mienavita jany, vierahodna, stali pryčynaj papularnaści preparata ŭ jakaści dadatku.
Adno z najbolš viadomych daśledavańniaŭ, praviedzienaje ŭ 2021 hodzie, achapiła 248 pažyłych pacyjentaŭ. Im uvodzili mietylenavy sini ŭnutryvienna, i sapraŭdy nazirałasia nievialikaje palapšeńnie kahnityŭnych funkcyj paśla apieracyj. Ale efiekt byŭ abmiežavany i nie doŭžyŭsia doŭha.
Pa słovach ekśpiertaŭ, bolš vierahodnym vyhladaje stanoŭčy efiekt hetaha srodku pry chvarobie Alchiejmiera. Daśledavańni pakazali, što ŭ pacyjentaŭ ź lohkaj i siaredniaj formaj zachvorvańnia, jakija atrymlivali mietylenavy sini, nazirałasia palapšeńnie na 5 bałaŭ pa 70‑balnaj škale. Heta nievialiki, ale statystyčna značny efiekt.
Tym nie mienš nielha čakać adnolkavaha efiektu va ŭsich pacyjentaŭ z chvarobaj Alchiejmiera i inšymi nieŭrałahičnymi zachvorvańniami. Jak tłumačyć ekśpiertka ŭ halinie rehienieratyŭnaj miedycyny Bronvin Chołms, pacyjenty mohuć mietabalizavać mietylenavy sini pa-roznamu, i tamu vynik mocna zaležyć ad indyvidualnaha vypadku.
Mnohija śpiecyjalisty skieptyčna staviacca da niesankcyjanavanaha vykarystańnia mietylenavaha siniaha ŭ jakaści charčovaj dabaŭki, jakoje imkliva raspaŭsiudžvajecca dziakujučy virusnym videa ŭ sacyjalnych sietkach. Pakul adsutničajuć dobra kantralavanyja navukovyja daśledavańni pa hetym pytańni, dakazać ci abvierhnuć śćviardžeńni asobnych ludziej pra źniknieńnie «tumanu ŭ hałavie» niemahčyma.
Kali moda moža być niebiaśpiečnaj
Akramia biasškodnych, ale niepryjemnych pabočnych efiektaŭ, takich jak afarboŭvańnie mačy, kału i zuboŭ u sini ci zialony koler, lekary papiaredžvajuć ab surjoznych ryzykach dla zdaroŭja.
Samaj vialikaj niebiaśpiekaj źjaŭlajecca sierataninavy sindrom — redkaje, ale patencyjna śmiarotnaje zachvorvańnie. Jano ŭźnikaje, kali mietylenavy sini prymajecca razam ź sielektyŭnymi inhibitarami zvarotnaha zachopu sierataninu, jakija šyroka vykarystoŭvajucca dla lačeńnia tryvožnych razładaŭ i depresii.
Jak tłumačyć doktar Chołms, uzajemadziejańnie mietylenavaha siniaha z hetaj hrupaj antydepresantaŭ značna ŭzmacniaje dziejańnie apošnich.
Simptomy mohuć uklučać tryvohu, pačaščanaje sercabićcie, dryžyki i patlivaść. U ciažkich vypadkach mohuć uźniknuć kurčy, parušeńni sardečnaha rytmu, halucynacyi abo strata prytomnaści.
Asabliva aściarožnymi pavinny być ludzi z deficytam fiermientu G6PD (hlukoza-6-fasfatdehidrahienazy), bo mietylenavy sini moža vyklikać u ich imklivy raspad čyrvonych kryvianych cielcaŭ (hiemalityčnuju aniemiju). Navat u nievialikich dozach mahčymyja pabočnyja efiekty — hałaŭny bol, młosnaść, hałavakružeńnie.
Cikava, što pryjom nadzvyčaj vysokich doz mietylenavaha siniaha moža, naadvarot, vyklikać miethiemahłabiniemiju — chvarobu, dla lačeńnia jakoj jon, ułasna, i pryznačany.
Zamiest naatropikaŭ — zdarovy son i ruch
Ekśpierty sychodziacca ŭ mierkavańni, što mietylenavy sini nie źjaŭlajecca panacejaj dla palapšeńnia pracy mozhu. Niama nivodnaj navukovaj padstavy prymać mietylenavy sini, kali vy zdarovy čałaviek.
Tym, chto zaniepakojeny svaim kahnityŭnym zdaroŭjem, ekśpierty rajać pierš za ŭsio źviarnuć uvahu na ład žyćcia i charčavańnie. Naatropikami z vyrazna paćvierdžanaj efiektyŭnaściu źjaŭlajucca kafiein, fizičnyja praktykavańni i dastatkovy son. Asabliva apošnija dva punkty rekamiendujucca ŭsim, chto imkniecca palepšyć svaje razumovyja zdolnaści.
«Mietylenavy sini nie zrobić vas razumniejšymi — tolki ŭviadzie modu na sini ŭ tualetnaj vadzie», — žartujuć ekśpierty.
Kamientary
Ja dumaŭ, jon idyjot, a jon bijachakier.