Nazvanyja łaŭreaty Premii pravaabarončaj supolnaści Biełarusi za 2025 hod

Premija ŭ 2025 hodzie ŭručałasia pa čatyroch naminacyjach: 

• «Pravaabaronca hoda»;
• «Žurnalist hoda»;
• «Pravaabarončaja kampanija/inicyjatyva hoda»;
• «Pravaabarončaja salidarnaść hoda». 

«Pravaabaronca hoda-2025»

Tut pieršy raz za ŭsiu historyju premii hałasy padzialilisia paroŭnu pamiž tryma naminantami, i ŭsie jany stali łaŭreatami.

Pavieł Levinaŭ — pravaabaronca, pačaŭ dziejnaść u Biełaruskim chielsinkskim kamitecie ŭ 2000 hodzie, prasoŭvaje pravy čałavieka na nacyjanalnym i mižnarodnym uzroŭniach. Aŭtar 161 indyvidualnaha paviedamleńnia ŭ Kamitet AAN pa pravach čałavieka, aktyŭna supracoŭničaje z KPČ i śpiecdakładčykami. U kampanii «Pravaabaroncy suprać śmiarotnaha pakarańnia ŭ Biełarusi» prasoŭvaŭ na ŭsich uzroŭniach standarty prava na žyćcio. Aktyŭna ŭdzielničaŭ jak naziralnik u vybarčych kampanijach usich uzroŭniaŭ. Za pravaabarončuju dziejnaść šmat razoŭ ciarpieŭ administratyŭny i kryminalny pieraśled. Paśla pieratrusaŭ 16 lutaha 2021 hoda byŭ vymušany pakinuć Biełaruś, ale praciahnuŭ aktyŭnuju abaronu pravoŭ čałavieka i ŭ vyhnańni.

Alena Maślukova — pravaabaronca i ekałahičnaja aktyvistka; uznačalvała Śvietłahorskuju filiju «Viasny», była adnoj ź lidarak baraćby žycharoŭ Śvietłahorska suprać zavoda bialonaj celułozy, nieadnarazova padviarhałasia pieratrusam, dopytam i administracyjnym štrafam. Udzielničała ŭ kampanijach «Viasny» suprać śmiarotnaha pakarańnia i za svabodnyja vybary, była abranaja ŭ kiraŭničy skład Asamblei NDA, a paśla vymušanaha vyjezdu ź Biełarusi ŭ 2021 hodzie praciahvaje pravaabarončuju dziejnaść u vyhnańni; u kastryčniku 2024 hoda Alenu Maślukovu zavočna asudzili ŭ Biełarusi da troch hadoŭ kałonii pavodle artykuła ab «sadziejničańni ekstremisckaj dziejnaści» za jaje publičnuju i pravaabarončuju aktyŭnaść.

Taćciana Niadbaj — litaratarka, pravaabaronca, mieniedžarka kulturnych prajektaŭ. Jak staršynia Biełaruskaha PENa naładziła sistemnuju pravaabarončuju dziejnaść, praduktam jakoj staŭ pieršy maštabny manitorynh parušeńniaŭ pravoŭ čałavieka ŭ dačynieńni da dziejačaŭ kultury i kulturnych pravoŭ. Situacyja ŭ śfiery kultury i z kulturnymi pravami sistemna fiksujecca, analizujecca, materyjały pa vynikach manitorynhu stanoviacca istotnaj častkaj infarmacyi pra represii ŭ Biełarusi. Adstojvaje dumku, što kultura pavinnaja być u fokusie ŭvahi dla pabudovy demakratyčnaj niezaležnaj Biełarusi. Zachavała funkcyjanavańnie Biełaruskaha PENa ŭ vyhnańni. Zasnavała vydaviectva «Połackija łabirynty», adnym z fokusaŭ jakoha jość pravy čałavieka: vydadzienyja knihi «Aleś» (pra) Alesia Bialackaha, «Zekamieron. Vieršy. Hutarki» Maksima Znaka. Aŭtarka knihi vieršaŭ «Tam, za ścianoj», u jakoj taksama padymajucca pytańni represij u śfiery kultury i palitźniavolenych dziejačaŭ kultury.

«Žurnalist hoda-2025»

Kaciaryna Abromčyk — z 2019 hoda źjaŭlajecca žurnalistkaj i pravaabaroncaj PC «Viasna». Jana aśviatlaje takija temy, jak represii ŭ Biełarusi, pravy čałavieka, historyi palitviaźniaŭ, uraźlivyja hrupy, mižnarodnyja miechanizmy abarony pravoŭ čałavieka. Stvaraje pravaabarončuju prahramu «Viasna» na Biełaruskim radyjo «Racyja» i pravaabarončy padkast «Viasna pryjdzie». U 2021 hodzie praź pieraśled kalehaŭ vymušana była pakinuć Biełaruś, kab praciahvać svaju dziejnaść na karyść pravoŭ čałavieka.

«Pravaabarončaja kampanija/inicyjatyva hoda-2025»

Kampanija «U turmy nie žanočaje abličča» — u miežach kampanii pravaabaroncy i lekary padrabiazna praanalizavali ŭmovy ŭtrymańnia žančyn u źniavoleńni, praviali detalovyja intervju z byłymi asudžanymi, sacyjałahičnaje daśledavańnie, jak źniavoleńnie adbiłasia na ich dalejšym žyćci, raspracavali rekamiendacyi dla dziaržavy, što varta źmianić, padrabiazna vykłali svaje raspracoŭki presie i ekśpiertnaj supolnaści, vydali zbornik materyjałaŭ pa temie.

«Pravaabarončaja salidarnaść hoda-2025»

Volha Brycikava — aktyŭna abaraniała pravy rabočych u Navapołacku, kiravała niezaležnym prafsajuzam «Naftana», dzie pracavała 16 hadoŭ. U žniŭni 2020 hoda rabotniki «Naftana» vyjšli na mitynh, vystavili palityčnyja patrabavańni — ich publična ahučyła Volha. U traŭni 2022 adsiadzieła zapar 75 dzion za antyvajennyja vykazvańni, ahułam u toj hod adsiadzieła 105 dzion. U 2023 hodzie była zatrymanaja i asudžanaja na 3 hady kałonii, potym joj dadali jašče 3 hady.

Pravaabarončaja premija za dasiahnieńni ŭ halinie pravoŭ čałavieka była zasnavanaja ŭ 2008 hodzie. Pieršymi łaŭreatami stali pravaabaronca Barys Zvozskaŭ, advakat Tamara Sidarenka, žurnalist Siamion Piečanko. Za hady z momantu zasnavańnia premija pašyryłasia i siońnia jość premijaj, jakoj biełaruskaja pravaabarončaja supolnaść štohod adznačaje pravaabaroncu hoda, žurnalista hoda, advakata hoda (da 2015 hoda) i ŭpieršyniu ŭ 2016 hoda — pravaabarončuju kampaniju ci inicyjatyvu hoda — za ŭniosak u abaronu i prasoŭvańnie pravoŭ čałavieka. 

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0