«Пабачыў курс і ціха заплакаў». Што беларусы робяць з танным далярам?
З пачатку года даляр таннеў так інтэнсіўна, што ледзь не апусціўся ніжэй за 3 рублі. У аўторак апускаўся да 3,0554 рубля, Амерыканскую валюту на такім узроўні апошні раз мы бачылі ў 2023 годзе. Калі даляр расце, беларусы звыкла перагаворваюцца наконт кошту кватэры і спрачаюцца, купляць ці прадаваць валюту. А як людзі рэагуюць на танны даляр, разбіраўся Onliner.by.
«Страціў пару тысяч рублёў»
Упалы даляр стаў расчараваннем для тых, хто збіраўся абмяняць валюту, каб зрабіць буйную пакупку. Здавалася б, літаральна нядаўна курс быў 3,5 рубля, а цяпер ужо 3,05.
Марыне некалькі месяцаў хацелася купіць новую кухню, але заключыць дамову ўсё нешта перашкаджала: то спатрэбіліся грошы на адпачынак, то навагоднія святы з бясконцымі выдаткамі. А потым даляр пачаў падаць, і ўсё здавалася, што «вось падаражае — і адразу купім».
— З кожнага заробку мы з мужам адкладваем пэўную суму ў далярах і такім чынам збіраем на сярэднія і буйныя пакупкі. Захацелі замест звычайнай пральнай машыны пральна-сушыльную — за пару месяцаў назбіралі нейкую суму, узялі з яе тысячу даляраў і купілі прыстойны варыянт. Спакойна прадавалі даляры, і не было ніякіх праблем. Але калі мы 8 сакавіка прынялі стопрацэнтнае рашэнне заказваць кухню, то зразумелі, што буйная пакупка стала нявыгаднай пры такім нізкім даляры. Для пакупкі трэба змяніць дзесьці $2900 — на іх мы выдаткавалі 10 тыс. рублёў, а з цяперашнімі курсамі ў абменніку атрымаем толькі 9 тыс. Амаль заплакалі, калі ўбачылі курс: тысяча рублёў проста выпарылася.
Вядома, гэта не катастрофа, потым даляр адыграецца. Але і цэны потым вырастуць.
Яшчэ адзін чытач нядаўна купляў машыну — з-за скачкоў курсу назапашанай сумы не хапіла, і давялося браць грошы ў доўг.
— Купля была ў крэдыт, але трэба было ўнесці першапачатковы плацёж ад 10%.
У выніку з-за павелічэння стаўкі па крэдыце з 7 да 10% і змянення банкам разліку крэдытаздольнасці давялося некалькі разоў пераносіць куплю і яшчэ займаць грошы. Па сутнасці, паколькі частка даляраў была набыта па курсе 3,45 рубля, то цяпер там выходзіць некалькі тысяч рублёў страты толькі на розніцы курсаў куплі і продажу.
Падзенне даляра засмуціла і некаторых арандатараў, у якіх штомесячны плацёж зафіксаваны ў рублях. Паводле закону здаваць кватэру з прывязкай да валюты нельга, але ў рэальнасці ўладальнікі кватэр не спяшаюцца пераходзіць на разлікі ў рублях.
— Зняць кватэру ў Мінску і разлічвацца ў рублях практычна нерэальна, а паколькі на рынку камандуюць уласнікі кватэр, а не арандатары, даводзіцца згаджацца на тое, што ёсць. Мы здымаем «двушку» каля метро за $300, але ў канцы мінулага года гаспадары ўстанавілі фіксаваную плату — 1050 рублёў — і просяць аддаваць менавіта рублямі. Калі даляр каштаваў 3,5 рубля, гэта здавалася справядлівым, але калі ён апусціўся да 3,1, то, вядома, стала трохі крыўдна: кожны месяц можна было б эканоміць 100 рублёў, а гэта практычна «камуналка», якую мы аплачваем асобна, — распавядае Аксана. — З іншага боку, падзенне даляра — гэта, хутчэй за ўсё, часовая з'ява, а 1050 рублёў за нядрэннае па мінскіх мерках жыллё — справядлівая цана. Хацелася б пагаварыць з уласнікамі жылля, але бо потым даляр можа дайсці да 4 рублёў, і тады ўжо яны захочуць падняць кошт арэнды.
«На працы перанеслі павышэнне зарплаты»
Кацярына працуе ў адной з мінскіх кампаній, яе зарплата не прывязана да даляра, але ёсць магчымасць раз у год абмяркоўваць невялікую надбаўку.
— Хоць зарплата не прывязана да даляра, у многіх работнікаў ёсць «даларызацыя свядомасці», то бок мы ўсё роўна пералічваем і разумеем: умоўна, год таму я атрымлівала тысячу даляраў, а цяпер — 900, непарадак. Сума ў рублях тая ж, але па факце ёсць адчуванне, нібыта табе за тую ж працу сталі плаціць менш.
Звычайна ў нас быў перагляд зарплаты раз у год, і кіраўніцтва ішло насустрач: такая няпісаная ўстаноўка, што зарплата ў далярах не павінна падаць. Аказалася, пры цяперашнім курсе паднімаць зарплату ніхто не хоча: маўляў, у далярах яна не ўпала. Але ж цэны працягваюць расці, таму такое рашэнне не выглядае справядлівым.
Яшчэ адна чытачка напісала, што працуе ў IT і заўсёды радавалася, што курс расце і адбываецца непрыкметная індэксацыя зарплаты. Цяпер, з падзеннем даляра, зарплата быццам бы памяншаецца.
— Калі хто-небудзь хацеў ведаць, як у IT вырашаюць гэтую праблему, то ніяк. А бо не ва ўсіх супрацоўнікаў зарплата даходзіць і да тысячы даляраў у эквіваленце, і з-за падзення даляра яна паменшыцца.
Што цяпер рабіць з далярамі?
Фінансавы кансультант Алена Максімовіч кажа, што самае горшае, што можна зрабіць цяпер, — гэта паддацца эмоцыям і здзейсніць якія-небудзь спекулятыўныя дзеянні з валютай.
Паводле яе слоў, лепш купляць даляр заўсёды, незалежна ад курсу — такая тактыка дазволіць не ўпадаць у крайнасці. Калі ёсць мэта захоўваць зберажэнні ў валюце, трэба яе купляць. Калі хочаце, напрыклад, купіць аўтамабіль, тады лепш мяняць і здзяйсняць куплю, лічыць эксперт.
— Калі мы будзем чакаць, пакуль павялічыцца курс даляра, каб абмяняць назапашанае, кошт аўто таксама можа вырасці. Пераважным варыянтам будзе паступовая купля валюты: не варта спрабаваць адгадаць, калі курс упадзе або вырасце.
— Калі рэгулярна сістэматычна купляць даляр, то мы ўсярэднім яго кошт. Калі ён падае, гэта выдатны час для пакупкі. Да лета даляр можа як упасці, так і вырасці, але да канца года ён вырасце, гэта факт, — прагназуе фінансавы кансультант.
Каментары