«Pabačyŭ kurs i cicha zapłakaŭ». Što biełarusy robiać z tannym dalaram?
Z pačatku hoda dalar tańnieŭ tak intensiŭna, što ledź nie apuściŭsia nižej za 3 rubli. U aŭtorak apuskaŭsia da 3,0554 rubla, Amierykanskuju valutu na takim uzroŭni apošni raz my bačyli ŭ 2023 hodzie. Kali dalar raście, biełarusy zvykła pierahavorvajucca nakont koštu kvatery i spračajucca, kuplać ci pradavać valutu. A jak ludzi reahujuć na tanny dalar, raźbiraŭsia Onliner.by.
«Straciŭ paru tysiač rubloŭ»
Upały dalar staŭ rasčaravańniem dla tych, chto źbiraŭsia abmianiać valutu, kab zrabić bujnuju pakupku. Zdavałasia b, litaralna niadaŭna kurs byŭ 3,5 rubla, a ciapier užo 3,05.
Marynie niekalki miesiacaŭ chaciełasia kupić novuju kuchniu, ale zaklučyć damovu ŭsio niešta pieraškadžała: to spatrebilisia hrošy na adpačynak, to navahodnija śviaty ź biaskoncymi vydatkami. A potym dalar pačaŭ padać, i ŭsio zdavałasia, što «voś padaražaje — i adrazu kupim».
— Z kožnaha zarobku my z mužam adkładvajem peŭnuju sumu ŭ dalarach i takim čynam źbirajem na siarednija i bujnyja pakupki. Zachacieli zamiest zvyčajnaj pralnaj mašyny pralna-sušylnuju — za paru miesiacaŭ naźbirali niejkuju sumu, uziali ź jaje tysiaču dalaraŭ i kupili prystojny varyjant. Spakojna pradavali dalary, i nie było nijakich prablem. Ale kali my 8 sakavika pryniali stopracentnaje rašeńnie zakazvać kuchniu, to zrazumieli, što bujnaja pakupka stała niavyhadnaj pry takim nizkim dalary. Dla pakupki treba źmianić dzieści $2900 — na ich my vydatkavali 10 tys. rubloŭ, a ź ciapierašnimi kursami ŭ abmieńniku atrymajem tolki 9 tys. Amal zapłakali, kali ŭbačyli kurs: tysiača rubloŭ prosta vyparyłasia.
Viadoma, heta nie katastrofa, potym dalar adyhrajecca. Ale i ceny potym vyrastuć.
Jašče adzin čytač niadaŭna kuplaŭ mašynu — z-za skačkoŭ kursu nazapašanaj sumy nie chapiła, i daviałosia brać hrošy ŭ doŭh.
— Kupla była ŭ kredyt, ale treba było ŭnieści pieršapačatkovy płaciož ad 10%.
U vyniku z-za pavieličeńnia staŭki pa kredycie z 7 da 10% i źmianieńnia bankam raźliku kredytazdolnaści daviałosia niekalki razoŭ pieranosić kuplu i jašče zajmać hrošy. Pa sutnaści, pakolki častka dalaraŭ była nabyta pa kursie 3,45 rubla, to ciapier tam vychodzić niekalki tysiač rubloŭ straty tolki na roźnicy kursaŭ kupli i prodažu.
Padzieńnie dalara zasmuciła i niekatorych arandataraŭ, u jakich štomiesiačny płaciož zafiksavany ŭ rublach. Pavodle zakonu zdavać kvateru z pryviazkaj da valuty nielha, ale ŭ realnaści ŭładalniki kvater nie śpiašajucca pierachodzić na raźliki ŭ rublach.
— Źniać kvateru ŭ Minsku i raźličvacca ŭ rublach praktyčna nierealna, a pakolki na rynku kamandujuć ułaśniki kvater, a nie arandatary, davodzicca zhadžacca na toje, što jość. My zdymajem «dvušku» kala mietro za $300, ale ŭ kancy minułaha hoda haspadary ŭstanavili fiksavanuju płatu — 1050 rubloŭ — i prosiać addavać mienavita rublami. Kali dalar kaštavaŭ 3,5 rubla, heta zdavałasia spraviadlivym, ale kali jon apuściŭsia da 3,1, to, viadoma, stała trochi kryŭdna: kožny miesiac možna było b ekanomić 100 rubloŭ, a heta praktyčna «kamunałka», jakuju my apłačvajem asobna, — raspaviadaje Aksana. — Ź inšaha boku, padzieńnie dalara — heta, chutčej za ŭsio, časovaja źjava, a 1050 rubloŭ za niadrennaje pa minskich mierkach žyllo — spraviadlivaja cana. Chaciełasia b pahavaryć z ułaśnikami žylla, ale bo potym dalar moža dajści da 4 rubloŭ, i tady ŭžo jany zachočuć padniać košt arendy.
«Na pracy pieranieśli pavyšeńnie zarpłaty»
Kaciaryna pracuje ŭ adnoj ź minskich kampanij, jaje zarpłata nie pryviazana da dalara, ale jość mahčymaść raz u hod abmiarkoŭvać nievialikuju nadbaŭku.
— Choć zarpłata nie pryviazana da dalara, u mnohich rabotnikaŭ jość «dałaryzacyja śviadomaści», to bok my ŭsio roŭna pieraličvajem i razumiejem: umoŭna, hod tamu ja atrymlivała tysiaču dalaraŭ, a ciapier — 900, nieparadak. Suma ŭ rublach taja ž, ale pa fakcie jość adčuvańnie, nibyta tabie za tuju ž pracu stali płacić mienš.
Zvyčajna ŭ nas byŭ pierahlad zarpłaty raz u hod, i kiraŭnictva išło nasustrač: takaja niapisanaja ŭstanoŭka, što zarpłata ŭ dalarach nie pavinna padać. Akazałasia, pry ciapierašnim kursie padnimać zarpłatu nichto nie choča: maŭlaŭ, u dalarach jana nie ŭpała. Ale ž ceny praciahvajuć raści, tamu takoje rašeńnie nie vyhladaje spraviadlivym.
Jašče adna čytačka napisała, što pracuje ŭ IT i zaŭsiody radavałasia, što kurs raście i adbyvajecca nieprykmietnaja indeksacyja zarpłaty. Ciapier, z padzieńniem dalara, zarpłata byccam by pamianšajecca.
— Kali chto-niebudź chacieŭ viedać, jak u IT vyrašajuć hetuju prablemu, to nijak. A bo nie va ŭsich supracoŭnikaŭ zarpłata dachodzić i da tysiačy dalaraŭ u ekvivalencie, i z-za padzieńnia dalara jana pamienšycca.
Što ciapier rabić z dalarami?
Finansavy kansultant Alena Maksimovič kaža, što samaje horšaje, što možna zrabić ciapier, — heta paddacca emocyjam i ździejśnić jakija-niebudź śpiekulatyŭnyja dziejańni z valutaj.
Pavodle jaje słoŭ, lepš kuplać dalar zaŭsiody, niezaležna ad kursu — takaja taktyka dazvolić nie ŭpadać u krajnaści. Kali jość meta zachoŭvać źbieražeńni ŭ valucie, treba jaje kuplać. Kali chočacie, naprykład, kupić aŭtamabil, tady lepš mianiać i ździajśniać kuplu, ličyć ekśpiert.
— Kali my budziem čakać, pakul pavialičycca kurs dalara, kab abmianiać nazapašanaje, košt aŭto taksama moža vyraści. Pieravažnym varyjantam budzie pastupovaja kupla valuty: nie varta sprabavać adhadać, kali kurs upadzie abo vyraście.
— Kali rehularna sistematyčna kuplać dalar, to my ŭsiarednim jaho košt. Kali jon padaje, heta vydatny čas dla pakupki. Da leta dalar moža jak upaści, tak i vyraści, ale da kanca hoda jon vyraście, heta fakt, — prahnazuje finansavy kansultant.
Kamientary