Сырнікі на сняданак «як у мамы», дранікі з мачанкай на абед «як у бабулі». Трое айцішнікаў разам запускаюць стартап shlp.by па дастаўцы хатняй ежы і завяршылі тэставы перыяд, піша Devby.io.
Ідэя такая, тлумачыць кафаўндар Алесь: адныя беларусы гатуюць і дастаўляюць смачную ежу, а іншыя могуць яе замовіць (Google Play, App Store). Ужо можна рабіць замовы, аднак «кухняў» — так каманда называе тых, хто гатуе на іх платформе — пакуль няшмат, а зоны дастаўкі па раёнах абмежаваныя.
Цяпер распрацоўшчыкі прыцягваюць «кухні» і просяць расказаць пра ініцыятыву знаёмым у Мінску. «Кухні» працуюць на сябе, яны самі дастаўляюць ежу (бясплатна) — замаўляючы ў іх, можна падтрымаць рублём суседзяў.
«Мама захацела стаць першай «кухняй»
Ідэя shlp.by узнікла ў Алеся два гады таму, калі ён жыў у Батумі.
«Я працаваў менеджарам у ІТ — а гэта пастаянныя сазвоны: днём гатаваць не паспяваеш, таму ўсё заканчвалася ўвечары смажанымі пельменямі ці дастаўкай, як бы я ні намагаўся харчавацца нармальна».
Праз год у Батумі пераехала мама Алеся. Спецыяльнасць, па якой яна працавала ў Мінску, у Грузіі была не запатрабаваная: жанчыне прапаноўвалі толькі месца пасудамыйкі. «З шалёным графікам і смешнай зарплатай: 50 лары (каля 17 долараў) за 14-гадзінную змену».
У той момант разам з другім кафаўндарам яны «круцілі» розныя ідэі стартапаў — у тым ліку і сэрвіса хатняй ежы. Алесь падзяліўся з мамай. Яна ўключылася, захацела стаць першай «кухняй». Замоўцам павінен быў выступіць сам Алесь.
«Ідэя прывабная тым, што яе можна распаўсюдзіць на тысячы іншых мам, тат, бабуль і дзядуль, якія працуюць на цяжкіх, нізкааплатных працах і, напэўна, былі б не супраць гатаваць і дастаўляць ежу людзям, што жывуць побач з імі».
Мама Алеся спачатку гатавала толькі яму, але потым праз аб’явы знайшла больш кліентаў, стварыла тэлеграм-канал — і нядрэнна раскруцілася.
«На падставе інсайдаў, якія мы атрымлівалі, назіраючы за тым, як яна працуе, як развіваецца яе канал і расце колькасць замоў, мы далей працавалі над канцэптам платформы.
Напрыклад, мы доўга думалі: кепска, калі «кухня» дастаўляе сама — гэта можа павялічваць кошт замовы. Але мая мама даказала, што мы памыляліся. Яна сама вазіла замовы кліентам, знаёмілася, размаўляла — і гэтыя зносіны перарасталі ў сяброўства, так з’явілася цэлая ўтульная суполка».
«Знайшлі шмат «трупаў» стартапаў, улічылі мноства чужых памылак»
На канцэпт пайшло тры месяцы, узгадвае Алесь. Было шмат пытанняў:
- Як арганізаваць дастаўку? У чым дастаўляць — у аднаразовых кантэйнерах ці шматразовых?
- Як захаваць прымальны прайс для кліента, пры гэтым каб «кухня» магла нармальна зарабляць?
- Ці варта перакласці вызначэнне цэнаў на «кухні» або платформа павінна рабіць гэта сама?
- Як вырашыць праблему, калі «кухня» атрымлівае 10 розных замоў — трэба недзе захоўваць шмат прадуктаў, ды і гатаваць столькі нязручна?
Алесь не хавае: яны «пайшлі падглядаць у канкурэнтаў — самы жывы цяпер shef.com».
«Знайшлі шмат «трупаў» стартапаў: некаторыя зламаліся на тым, што ў іх быў самавываз, нехта не здолеў прабіць «крытычную масу карыстальнікаў» — карацей, купа чужых памылак. Мы іх вывучылі і вырашылі некаторыя пытанні па-свойму, пачалі рабіць дызайн-канцэпты і збіраць каманду».
Усяго зараз у стартапе 12 чалавек з улікам бухгалтара, юрыста і «сябра, які ўклаўся грашыма». Але актыўна і пастаянна над праектам працуе 6 чалавек.
«Не ўсе працуюць фултайм. Усё ж такі амаль цалкам самі фінансуем гэты праект, таму вельмі асцярожныя з бюджэтам», — тлумачыць суразмоўца.
«Прадукт у нас няпросты (самі не чакалі). Трэба вырашыць праблему курыцы і яйка»
«Першая версія аплікацыі была гатовая ў снежні 2024 года. Са снежня па сакавік мы тэставалі: набывалі рэкламу, прыводзілі «кухні», апытвалі, размаўлялі, зноў тэставалі — за гэты час «кухні» прыгатавалі для карыстальнікаў 60 замоў».
Зараз фаза тэставання ўжо завершаная, каманда рыхтуецца да вялікага запуску.
«Праблема ў тым, што нам трэба пераадолець крытычную масу карыстальнікаў. Прадукт у нас вельмі няпросты (самі не чакалі). Трэба вырашыць класічную праблему курыцы і яйка: з аднаго боку, да нас прыходзяць «кухні», але ім патрэбныя замовы; а з іншага боку, прыходзяць карыстальнікі — і ім патрэбныя «кухні», якія выстаўлялі б стравы ў меню».
Зараз у каманды пяць «кухняў», якія чакаюць вялікі запуск, каб пачаць прапаноўваць свае меню для карыстальнікаў.
«Але наш план — сабраць мінімум трыццаць «кухняў» у Мінску: тады выбар страў будзе большым, і карыстальнікі не будуць сыходзіць».
Алесь лічыць, што з прыцягненнем «кухняў» могуць дапамагчы і самі карыстальнікі: яны раскажуць сваім бацькам, родным і сябрам пра праект — а тыя далучацца, калі захочуць. Суразмоўца ўпэўнены, што для некаторых — гэта шанец змяніць сваё жыццё да лепшага.
«Мы ўклалі каля $40 тысяч і бясконцую колькасць працы»
У праект укладзена каля 40 тысяч даляраў. Алесь тлумачыць: гэта ў асноўным заробкі каманды (самім сабе кофаўндары, зразумела, заробкі не плацяць) і маркетынг падчас тэставання.
«Але галоўнае, што мы ўклалі — бясконцую колькасць гадзін працы. І фаўндары, і каманда нібыта аддалі частку сябе праекту, у спадзеве, што ўсё атрымаецца, нягледзячы на жудасную статыстыку «смерцяў» стартапаў», — кажа суразмоўца.
Гаворачы пра планы, Алесь яшчэ раз падкрэслівае, што іх галоўная мэта — «прабіць мяжу «крытычнай масы карыстальнікаў» у Мінску і выйсці на пункт бясстратнасці». Так яны змогуць плаціць заробкі камандзе без прыцягнення знешніх інвестыцый і развіваць прадукт у Беларусі.
«А далей — як атрымаецца. Магчыма, мы зможам пашырыцца і на іншыя рынкі, але тут вельмі шмат юрыдычных нюансаў для кожнага канкрэтнага рынку».
«З юрыдычнага пункту гледжання Беларусь — адна з самых «зручных» краін»
На пытанне, чаму стартап запускаецца ў Беларусі, Алесь адзначае, што з юрыдычнага пункту гледжання гэта адна з самых «зручных» краін для іх праекту.
— «Кухні» адкрываюць самазанятасць, і ў пераліку відаў дзейнасці ёсць «рэалізацыя спажыўцам гатовай кулінарнай прадукцыі».
Мы кансультаваліся з юрыстамі — і зразумелі, што гэта ўсё, што ім спатрэбіцца. Адкрыць (ці закрыць) самазанятасць — гэта каля 10 хвілін анлайн, і раз у месяц плаціць 10% падатку з даходу — і ўсё.
Ёсць яшчэ адна важная прычына, кажа суразмоўца:
«Мы самі з Беларусі — ведаем, як тут усё ўладкавана, разумеем мясцовыя мемы і жарты, і з улікам абмежаванага бюджэту гэты запуск адчуваецца як больш просты з пункту гледжання разумення мясцовага маркетынгу і блізкасці культурнага коду».
Алесь дадае, што для «кухняў» на платформе распрацаваныя ўнутраныя правілы, якія яны абавязаныя выконваць. Інструкцыі патрабуюць ад «кухні» рабіць фота перад пачаткам гатавання, насіць спецыяльныя шапачкі, мець асобныя нажы і дошкі для мяса, рыбы і іншых прадуктаў і таму падобнае.
«У нас «кухні» самастойна дастаўляюць свае замовы па зручнай для іх зоне дастаўкі — гэтак жа, як робіць мая мама. Калі ёсць асабісты кантакт, калі «кухня» ведае чалавека, якому яна прыносіць ежу — яна пачынае гатаваць нават лепш, чым для сваёй уласнай сям'і. Гэта як калі б прыходзілі госці — толькі «кухня» сама адносіць ежу гасцям.
Мая мама, напрыклад, раней гатавала мне так, як звычайна гэта робяць мамы ў сям'і. А калі пачала гатаваць для іншых людзей, адказнасць моцна ўзрасла: з’явіліся і спецыяльная шапачка для гатавання, і пальчаткі (калі трэба), і фартух, і асобныя нажы, і дошкі для сырога мяса, і шмат усяго. На яе кухні зараз стэрыльнасць, як у аперацыйнай — здаецца, не ў кожным рэстаране можна ўбачыць такое».
Цяпер чытаюць
Ад БНФ да ГРУ. Хто такая Наталля Судлянкова, якой чэхі загадалі пакінуць краіну12
Каментары