«Ніякіх «Тата, купі!». Стартапер распавядае, чаму ён эканоміць, нават калі ёсць грошы, і закупляецца ў сэкандах

«Мая логіка простая: калі я магу ўзяць бясплатна, значыць, я зарабіў. Таму я ахвотна забіраю былую ва ўжытку мэблю і аддаю сваю. На вопратцы я зэканоміў велізарную колькасць грошай, бо апранаюся ў сэканд-хэндах. У мяне сёрферскі стыль, я люблю ўніверсальныя шорты: можна і купацца, і бегаць, і шпацыраваць. Мае любімыя брэнды Hurley, DC, Quiksilver у сэканд-хэндзе каштуюць па 10-20 злотых (2,4—4,8 еўра), а ў краме — 50-70 еўра. І навошта пераплачваць?

Хтосьці можа з гэтым не пагадзіцца. Навошта важдацца дзеля чагосьці бясплатнага, марнаваць час, калі можна купіць патрэбнае? І я цалкам з гэтым згодны. Патрэбна залатая сярэдзіна. Калі рэч патрэбна тэрмінова, проста тут і цяпер, і яна каштуе нядорага — прасцей купіць. Таму што мой час даражэйшы.

Пры гэтым ежа — гэта святое. На ежы мы не эканомім наогул. Купляем дарагія прадукты: чырвоную рыбу, шмат зеляніны, вясковыя яйкі — па іх нават спецыяльна ездзім у асобнае месца. Зэканоміш на ежы, а потым будзеш траціцца на таблеткі і дактароў.

Дом на колах дапамагае зэканоміць у падарожжах

Неяк ехаў у Кракаве на самакаце, убачыў машыну, аблепленую налепкамі з гарамі. Падумаў, што гэты чалавек робіць экскурсіі па гарах, а мы як раз з жонкай хацелі туды выбрацца. Аказалася, што кіроўца не робіць экскурсіі, але прадае машыну. 

Гэта класны кемпер, перароблены з Volkswagen T4. Я за паўгадзіны вырашыў — купляю. Здзелка, вядома, заняла два з паловай месяцы: таргаваліся, абмяркоўвалі дэталі. У выніку я купіў яго дом на колах за 8000 еўра. Мы з'ездзілі на ім у Іспанію, Францыю, шмат падарожнічалі па Татрах, Славакіі, Славеніі. Ашчадзілі кучу грошай — не трэба было плаціць за жыллё, бо мы спалі ў сваім доме на колах. 

Потым нас стала чацвёра — стала цесна і я прадаў кемпер за 6000 еўра. 

Так, гэта была імпульсіўная купля, але яна дапамагла мне зэканоміць. Калі б мы з сям'ёй падарожнічалі, арандуючы жыллё праз Airbnb (у нас 2 дзяцей) — гэта былі б зусім іншыя сумы.

Бывае, што я гуляю па гандлёвым цэнтры і бачу прыгожую рэч. Тады я разглядаю яе з усіх бакоў. Калі проста вельмі хочацца, то кажу сабе: «калі мне гэта сапраўды трэба— я вярнуся за гэтым заўтра». Часцей за ўсё не вяртаюся.

Маё хобі — гэта снаўборд і вейкборд (від спорту, які спалучае водналыжны слалам, акрабатыку і скачкі), нятанныя захапленні. Але ў мяне і тут атрымліваецца «вычапіць» добрыя рэчы па выдатнай цане.

Напрыклад, дошку я купіў у Тайландзе за 550 еўра гадоў восем таму — да гэтага часу на ёй катаюся. Можна было ўзяць за 250 і выкінуць праз 5 гадоў, але я выбраў якасную — і яна сябе цалкам апраўдала. 

Неяк у Партугаліі пазнаёміўся з хлопцам на рыбалцы. Ён таксама захапляецца кайцінгам, і ў яго быў купал непатрэбны (спецыяльны парашут), які ён не выкарыстоўваў. І ён мне яго проста падарыў, «бэушны» купал каштуе каля 500 еўра. 

Трапецыю я знайшоў у Нідэрландах. Натхніўся Тоні Робінс і вырашыў правесці эксперымент: «ствару сабе рэальнасць сілай намеры». Знайшоў на карце горад Кайтвейк — назва проста кажа пра кайтынг. Паехаў туды наўздагад проста вырашыўшы праверыць ці змагу я сілай намеру атрымаць, што хачу. Гэта была нядзеля, усё закрыта, хадзіў па пустым горадзе (на вуліцы нікога, толькі дылерскія аўтамабільныя цэнтры). Блукаў і казаў сабе: «Я знайду трапецыю для кайтынгу».

У выніку знайшоў склад для экстрэмальных відаў спорту. Ён быў зачынены, але праз жалюзі я ўбачыў куртку. Зразумеў, што ўнутры нехта ёсць. Пагрукаў, мне адкрылі. Патлумачыў хлопцу, што шукаю трапецыю для кайтынгу, ён паказаў мне трапецыі па 200—300 еўра. Я прызнаўся, што для мяне гэта дорага. Папрасіў прынесці нешта былое ва ўжытку. Хлопец сышоў у бакоўку — і прынёс выдатную трапецыю за 50 еўра. Я да гэтага часу ёй карыстаюся.

Дарэчы, не саромейцеся казаць што для вас нешта дорага, гэта абсалютна нармальна. Гэта не азначае, што вы жабрак. Вы проста хочаце рэч, але яе кошт вас не задавальняе.

Яшчэ ў Беларусі, у годзе 2017, я шукаў рыштунак, і на сайце Extreme.by знайшоў старую ветку — хлопец прадаваў кучу рэчаў. Я вырашыў туды з'ездзіць. 

Прыязджаю — ён выносіць два велізарныя чахлы, цалкам забітыя снарадам. Пяць купалоў, тры дошкі, тры трапецыі, куча дробязяў, нават пальчаткі. Я пытаюся: «колькі?»— Ён: «колькі дасі?». Такое пытанне — сігнал, што здзелка будзе таннай для мяне.

У выніку сышліся на 400 даляраў. Для разумення: адзін б/у купал — 300-500 даляраў, дошка — мінімум 100. А ў мяне — усё адразу. 

Павялічыць

Я прадаў сябру адзін купал і трапецыю за 400 баксаў, і адбіў куплю. А калі ад'язджаў з Беларусі, то аддаў усё што мне не трэба (некалькі купалаў, трапецый і шмат дробнага рыштунку) у кайт-школу — проста каб не займала месца. Поспех або трэніроўка?

Так, у гэтым усім ёсць элемент ўдачы. У нас у мозгу ёсць ратыкулярная сістэма. Яна дапамагае нам вычэпліваць з інфармацыйнага шуму патрэбныя сігналы. Трэба быць адкрытым, не спяшацца купляць, трымаць прытомнасць у стане пошуку. Вось тады і пачынаюцца выгадныя знаходкі.

Прывяду просты прыклад. Калі вы куплялі машыну, то ведаеце, што адразу пасля куплі пачынаеце заўважаць на дарогах такую ж мадэль аўто.

Калі ў нас ёсць патрэба, але мы яе свядома не закрываем, рэтыкулятыўная сістэма пачынае заўважаць прыдатныя магчымасці з навакольнага свету. 

Я, напрыклад, ужо тры месяцы разумею, што мне патрэбныя красоўкі. Але я чакаю. Можа, знайду свае яшчэ праз тры месяцы — і нічога страшнага ў мяне ёсць іншы абутак.

Для ўласніка буйной ІТ-кампаній Tesla можа быць паказчыкам поспеху. Але ў стартапераў усё інакш. Гэта адмысловая ніша, дзе пачуццё ўласнай значнасці не залежыць ад знешнасці або маёмасці. Стартапер можа быць у ірваных джынсах — і пры гэтым мільянерам. Яго статус вызначае не тое, як ён выглядае, а тое, якім брэндам ён валодае і якія праекты ён рэалізаваў.

У бізнэсе эканомія працуе па-іншаму

Мая фінансавая філасофія адбіваецца і на бізнэсе. Прычым не заўсёды «ў плюс». У сваёй справе важная хуткасць, а я часам тармажу працэсы, таму што не хачу плаціць высокую цану.

Бывае, што спецыяліст танней зробіць выдатную працу. Але бывае што выбраўшы больш таннага падрадчыка трэба будзе перарабляць і страціць час, а магчыма і рэпутацыю. 

У бізнесе трэба плаціць даражэй. Таму што кошт — гэта не толькі тавар, гэта яшчэ і хуткасць, якасць, адсутнасць лішняга стрэсу.

Дзеці і фінансы

З жонкай у нас поўнае супадзенне. Яна сёмае дзіця ў сям'і, таму добра ведае, што значыць браць б/у рэчы або атрымліваць нешта бясплатна. І Аня ўмее знаходзіць класныя здзелкі. 

Напрыклад, нядаўна купіла вялікі мяшок дзіцячых рэчаў за 40 злотых (10 еўра). Мы распакавалі — там рэальна добрыя, брэндавыя рэчы, амаль як новыя. На выгляд — на 200 даляраў, а каштуе 10.

Адзін час з жонкай запісвалі абсалютна ўсе траты. І я вельмі здзівіўся, што мы трацім 4000 еўра ў месяц. З улікам нашай эканоміі! Асноўныя артыкулы выдаткаў — гэта арэнда, медыцынская страхоўка і ежа. Усё астатняе — ужо дробязі: мабільная сувязь, інтэрнэт, кафэ, трэнажорка і гэтак далей.

Мы стараемся фарміраваць у дзяцей здаровыя ўстаноўкі. Калі я выходжу на працу, кажу: «Тата пайшоў зарабляць грошы інтэлектам». І дзеці ўжо падхопліваюць: «Тата пайшоў зарабляць грошы інтэлектам!». Так я фармую ў іх уяўленне, што грошы — гэта не толькі праца, а яшчэ і мысленне, крэатыў, рашэнні. Мае дочкі зусім маленькія (ім 2 і 3 гады), яны мала разумеюць, што такое «эканоміць». У такім узросце для іх усяго хапае. Калі яны падрастуць, мы згуляем з імі ў Cashflow — гэта гульня Роберта Кіясакі. Выдатна тлумачыць, чаму важна марнаваць з розумам. Як супрацьстаяць дзіцячаму «купі»

Калі ідзем у краму, дзеці могуць пачаць: «Тата, купі! Купі!» Але мы яшчэ ні разу не куплялі па такой просьбе. Таму ў іх нават няма чакання, што просьба спрацуе. Вельмі важна не дапусціць першага «кампрамісу», таму што далей складана будзе тлумачыць, чаму бацькі не хочуць выдаткаваць свае каляровыя паперкі на смачны аб'ект жадання.

Калі дочкі падрастуць, то я хачу тлумачыць ім праз канкрэтныя прыклады, як эканомія прыводзіць іх да асабістага шчасця. Напрыклад, дзякуючы эканоміі Тата і мама змогуць праводзіць з імі больш часу. Ці мы зможам паехаць у падарожжа, пакатацца на цягніку ці на самалёце. Такія эмоцыі для дзяцей важней канчатковай кропкі падарожжа.

Я абавязкова раскажу ім гісторыю грошай і гісторыю падаткаў. Мне важна, каб грошы для іх перасталі быць «чароўнымі паперкамі», а сталі зразумелым інструментам без лішніх эмоцый. «Калі сябры хочуць гульнуць, то я адкрываю асобны рахунак»

Часам бываюць і дзіўныя сітуацыі. Напрыклад, у падарожжы сябры хочуць пагуляць на шырокую нагу і клічуць у дарагі рэстаран. Я іду — але амаль нічога не заказваю. І калі дзелім кошт пароўну, то на душы асадачак. У такія моманты думаю: калі б ведаў, што так будзе, таксама б сабе замовіў нармальна.

Зараз я проста заказваю напоі асобна на бары ці прашу ўнесці «маю страву» ў асобны рахунак. Тады няма блытаніны, ніхто не крыўдзіцца, а я застаюся ў рамках сваёй стратэгіі.

Мне не шкада траціць грошы на рашэнне праблемных сітуацый, напрыклад няўстоек або рамонтаў. Зацягну такія пытанні — яны выцягнуць маю энергію.

Лепш я заплачу грошы, якія зэканоміў на вопратцы, і далей пайду зарабляць грошы інтэлектам інвестуючы сваю энергію ў стварэнне.

• 9
• 0
• 1
• 6
• 1
• 0
• 0
• 0