Novy padychod da vyjaŭleńnia puchlin: navukoŭcy šukajuć mikroby i hrybki
Novyja daśledavańni pakazvajuć, što rakavaja puchlina supravadžajecca raźvićciom bakteryj i hrybkoŭ, utvarajecca cełaja ekasistema, jakuju navukoŭcy nazyvajuć mikrabijomam puchliny. Pra samyja apošnija vyniki daśledavańniaŭ u halinie piša The New York Times.
Navukoŭcy daŭno viedali, što naša cieła źjaŭlajecca domam dla mikrobaŭ, ale, jak praviła, razhladali puchliny jak sterylnyja. Adnak apošnija hady daśledčyki admovilisia ad hetaha mierkavańnia. Tak, zhodna z apošnimi daśledavańniami izrailskich bijołahaŭ, puchliny mohuć utrymlivać miljony mikrobaŭ roznych vidaŭ.
U 2020 hodzie niekalki daśledčych hrup pakazali, što puchliny źjaŭlajucca domam dla roznych bakteryj. A ŭ dvuch zusim śviežych daśledavańniach, apublikavanych ŭ časopisie Cell, adznačajecca, što puchliny taksama źjaŭlajucca domam dla mnohich vidaŭ hryboŭ.
Hety tak zvany mikrabijom puchliny akazvajecca nastolki charakternym dla kožnaha typu raku, što niekatoryja navukoŭcy spadziajucca znajści rannija prykmiety schavanych puchlin, vymiarajučy mikrobnuju DNK, jakuju puchliny «vydzialajuć» u kroŭ. I niekatoryja daśledavańni pakazvajuć, što mikroby mohuć zrabić puchliny bolš ahresiŭnymi abo ŭstojlivymi da lačeńnia. Kali heta budzie dakazana, možna budzie zmahacca z rakam, atakujučy mikrabijom puchliny razam z samoj puchlinaj.
«Nam treba pieraacanić amal usio, što my viedajem pra rak, praz pryzmu mikrabijoma puchliny», — skazaŭ Ravid Strausman, bijołah pa raku ź Instytuta Viejcmana.
Za apošnija dva dziesiacihodździ navukoŭcy skłali schiemu mikrobaŭ u čałaviečym ciele, šukajučy ich DNK u mazkach z rota, saskrebach skury i stule. Hetyja daśledavańni vyjavili tysiačy vidaŭ, jakija biasškodna žyvuć u zdarovym čałavieku, ahułam kala 38 tryljonaŭ kletak. Akazałasia, što mnohija orhany, jakija raniej ličylisia sterylnymi, majuć ułasny mikrabijom.
U toj čas jak daśledčyki vyvučali zdarovy mikrabijom, rak zastavaŭsia ŭ asnoŭnym terra incognita. Nichto nie viedaŭ, ci źjaŭlajucca miljony kletak, jakija ŭtvarajuć puchliny, inšym asiarodździem pražyvańnia, u jakim mohuć žyć mikroby.
U 2017 hodzie daśledčyki natknulisia na bakteryi, jakija žyvuć u puchlinach padstraŭnikavaj załozy. Jany zrabili adkryćcio, łamajučy hałavu nad tym, jak niekatoryja puchliny zdoleli supraćstajać chimijaterapieŭtyčnym preparatam. Akazałasia, što ŭnutry ich žyvie vid bakteryj, jakija mohuć błakavać preparat.
Hetaja znachodka prymusiła navukoŭcaŭ pravieści maštabnaje daśledavańnie bakteryj bolš čym u 1000 puchlin siami typaŭ raku. U 2020 hodzie jany paviedamili, što bakteryi chavajucca va ŭsich siami typach.
Paśla hetaha siły byli skancentravanyja na tym, kab daviedacca, ci ŭtrymlivajuć puchliny taksama i hrybki.
Siarod ahulnych rysaŭ usich hryboŭ — sposab ich charčavańnia. Jany vypyrskvajuć fiermienty, kab rasščapić najbližejšyja arhaničnyja materyjały, a zatym uvabrać ich. Hryby taksama mohuć vyrablać vielizarnuju kolkaść spor, jakija mohuć vyžyvać u samych roznych ekstremalnych umovach na praciahu mnohich hadoŭ.
My ŭvieś čas padviarhajemsia ŭździejańniu hryboŭ, nosiačy ich spory na skury abo ŭžyvajučy ježu, na jakoj hryby vandrujuć aŭtaspynam. Bolšaść ź ich nie sielicca ŭ našym ciele, ale niekatoryja vidy prystasavalisia žyć unutry nas, jak, naprykład, tyja, što siłkujucca cukram u našym rocie i stravavalnym trakcie. Žyćcio šmat jakich hryboŭ u našym arhaniźmie dahetul zastajecca zahadkaj.
I zhodna z apošnim daśledavańniem, usie typy puchlin, jakija vyvučali navukoŭcy — ad 35 roznych typaŭ raku — utrymlivali hryby. Pry hetym kožny typ mieŭ admietnuju kambinacyju vidaŭ hryboŭ.
Taksama hryby byli vyjaŭlenyja ŭ puchlinach siami častak cieła: rotavaj paražniny, stravavoda, straŭnika, toŭstaj kiški, pramoj kiški, hrudziej i lohkich.
Kampanija Micronoma, jakuju zasnavali navukoŭcy z San-Dyjeha, zajmajecca analizam kryvi na rak. Hledziačy na DNK, «vykinutuju» hrybami i bakteryjami ŭ puchlinu, jany kažuć, što mohuć dakładna pradkazać, ad jakoha vidu raku ŭzialisia mikroby.
Ale pry hetym jany nie viedajuć, čamu test pracuje. Častkaj adkazu moža być «hieahrafija»: puchlina lohkich maje tendencyju pryciahvać mikroby, jakija ŭžo znachodziacca ŭ lohkich. Ale niekatoryja mikroby mohuć pierabiracca ŭ novyja orhany, kab patrapić unutr puchlin. Całkam mahčyma, što asablivaja chimija ŭnutry puchliny, naprykład, uzrovień kisłarodu, dapamahaje vyznačać, jakija mikroby buduć tam raźvivacca.
Novyja daśledavańni vyjavili mikroby, što mohuć spryjać horšym nastupstvam raku. Ludzi čaściej pamirajuć ad raku straŭnika, kali ich puchliny ŭtrymlivajuć vid hrybka pad nazvaj Candida tropicalis.
Całkam mahčyma, što niekatoryja mikroby nie prosta pasialajucca ŭ puchlinach, ale dapamahajuć im raści. Jany mohuć schavać puchlinu ad imunnaj sistemy, niejtralizavać leki abo dapamahčy puchliny raspaŭsiudzicca pa ciele.
Pry hetym paviedamlajecca, što vyniki papiarednija, i pakul što niemahčyma sa stoadsotkavaj upeŭnienaściu vyznačać, ci maje peŭny mikrob taki efiekt. Navukoŭcam treba budzie pravieści dadatkovyja ekśpierymienty.
Kamientary