PADTRYMAĆ
napišycie nam svaju navinu
© Usie pravy abaronienyja. Vykarystańnie materyjałaŭ dazvalajecca pry ŭmovie ŭkazańnia krynicy i najaŭnaści aktyŭnaj hipierspasyłki na nashaniva.com u pieršym abzacy.
PADTRYMAĆ
Historyja55
Bieł Łac Rus

Historyk znajšoŭ u Šviecyi paštoŭku, jakuju padpisaŭ bolš za sto hadoŭ tamu biełarus na eśpieranta

Historyk biełaruskaha pachodžańnia Andrej Katlarčuk, jaki daŭno žyvie i pracuje ŭ Šviecyi, natrapiŭ na adnym ź miascovych internet-aŭkcyjonaŭ na cikavy histaryčny artefakt: paštoŭku na movie eśpieranta ad amatara hetaj štučnaj movy z Maładziečna Piatra Saroki da dziaŭčyny Ester Biekman (Ester Beckmann) sa šviedskaha horada Skara. Paštoŭka była pasłanaja ažno ŭ 1915 hodzie.

Paštoŭka, dasłanaja Piatrom Sarokam u Šviecyju ŭ 1915 hodzie. U joj napisana: «Šanoŭnaja panna! Znajšoŭšy vaš adras u časopisie «Esperanto», ja vielmi chacieŭ by z vami listavacca. Nastojliva prašu vas adkazać mnie paštoŭkaj ź vidam vašaha horada. Vy budziecie pieršym karespandentam sa Šviecyi. Moj adras taki: Rasija, stancyja Maładziečna, telehraf, Piatru Saroku. 6/19/VII-15 h. Čakaju vašaha łaskavaha adkazu».

Jak viadoma, stvaralnik movy eśpieranta doktar Ludvik Łazar Zamienhof (1859-1917) nie čužy Biełarusi čałaviek, bo naradziŭsia ŭ Biełastoku, jaki tady nie byŭ dla biełarusaŭ nijakim zamiežžam i navat uvachodziŭ u skład Hrodzienskaj hubierni. Niejki čas Zamienhof žyŭ dy pracavaŭ i ŭ Hrodnie.

Tamu nievypadkova, što i Biełaruś była adnym ź pieršych centraŭ eśpieranta, i sa Šviecyjaj u miascovych eśpierantystaŭ byli niepasrednyja suviazi.

U 1927 hodzie ŭ Miensk byŭ zaprošany viadomy žurnalist i kiraŭnik supołki eśpierantystaŭ Šviecyi, kamunist Ejnar Adamsan (Einar Adamson). A ŭ 1928 hodzie jon, jak piša Katlarčuk, vydaŭ na eśpieranta knihu Sub la ruĝa standardo: impresoj kaj travivaĵoj en Sovetio. Göteborg: [Svenska esperanto-byrån] z narysam pra Miensk.

Šviedski eśpierantyst Ejnar Adamsan

Naša stalica była tady adnym z centraŭ raźvićcia eśpieranta ŭ SSSR. Kolkaść eśpierantystaŭ dachodziła tut da 300 čałaviek, a supracoŭnik Akademii navuk A. Michalevič skłaŭ navat eśpieranta-biełaruski słoŭnik na 15 tysiač słoŭ. Supołki eśpierantystaŭ dziejničali pry BDU i polskim piedtechnikumie (zakrytym uładami ŭ 1938 hodzie).

U BSSR amatarami eśpieranta byli Janka Maŭr, Źmicier Žyłunovič i Źmicier Śniežka, u Zachodniaj Biełarusi hetaj movaj zachaplalisia Maksim Tank i Siarhiej Novik-Piajun. 

Stalin i jaho NKVD vyniščyli mnohich savieckich eśpierantystaŭ za nibyta suviaź z Zachadam, niamała pieršych amataraŭ hetaj movy z BSSR lažać u Kurapatach. Ale hurtki eśpierantystaŭ adradzilisia paśla vajny ŭ tym liku i dziakujučy biełarusam z byłoj Polščy.

Čytajcie jašče

Kamientary5

  • Bhagawan
    11.05.2024
    Cikava, što amerykanskaje ĈIA paśla vajny niejki čas razhladala Esperanto jak instrument varožaha űplyvu.
  • Historyk
    11.05.2024
    Andrej, spravaj zajmisia
  • muzykant
    11.05.2024
    Historyk, "spravaj zajmisia": vaša sprava -- pisać kamienty i davać parady. Ale niechta ž pavinien być ńjuśmiejkieram u rubrycy "naša historyja"!

Ciapier čytajuć

Pakalečanaja ŭ Dubai ŭkrainskaja madel śćviardžaje, što adnym ź jaje kataŭ byŭ 28-hadovy biełaruski temščyk. Voś što pra jaho viadoma15

Hramadstva15

Pakalečanaja ŭ Dubai ŭkrainskaja madel śćviardžaje, što adnym ź jaje kataŭ byŭ 28-hadovy biełaruski temščyk. Voś što pra jaho viadoma

Usie naviny →
Ciapier čytajuć

Pakalečanaja ŭ Dubai ŭkrainskaja madel śćviardžaje, što adnym ź jaje kataŭ byŭ 28-hadovy biełaruski temščyk. Voś što pra jaho viadoma15

Kaleha, jakuju piaščotna abdymaŭ hiendyrektar IT-kampanii Astronomer na kancercie Coldplay, zamužam za inšym hiendyrektaram11

«Biełarusi nie budzie ŭžo siońnia ŭviečary»38

Apošnija naviny

Na ŭzmacnieńnie miažy ź Biełaruśsiu Polšča ŭžo vydatkavała bolš za 700 miljonaŭ dalaraŭ

U Navahrudskim rajonie mor ryby: kałhas źlivaŭ hnoj u raku

Zialenski: Treci raŭnd pieramoŭ z Rasijaj maje adbycca ŭ sieradu

Na karšerynhavyja aŭtamabili chočuć pastavić ałkazamki1

U Polščy znajšli vialikaje radovišča nafty i pryrodnaha hazu14

U Połacku skončyli piacihadovy ramont Muzieja bajavoj słavy

Hiermanija pieradaść Ukrainie piać sistem Patriot

ZŠA viarnuli ŭ Vialikabrytaniju svaju jadziernuju zbroju2

U Biełarusi pryznali «ekstremisckim» jutub-kanał najbolšaha partała Litvy3

«U žyćci kožnaha čałavieka jość učynki, što nie dadajuć jamu honaru». Stryžak prakamientavaŭ abvinavačańnie ŭ rassyłańni dykpikaŭ24

Niekalki aktyvistak abvinavacili Stryžaka: vysyłaŭ im dykpiki40

Zaviaršyli rasśledavańnie pa spravie siekty «RPC — Carskaja impieryja»1

U Breście i Biełaaziorsku skardziacca na škodnyja pachi i mahčymyja vykidy z pradpryjemstvaŭ1

Kolki ciapier kaštuje kava — mołataja, u ziarniatach i raspuščalnaja? Niekatoryja ceny ździŭlajuć16

U Kobrynskim rajonie zahinuŭ 19-hadovy matacyklist

U lesie pad Rečycaj zaŭvažyli dzikabraza VIDEA

U Žodzinie baćku samomu daviałosia dapamahać dziciaci paśla admovy daktaroŭ4

Biełaruski stendapier vystupiŭ u akupavanym Maryupali. Kaža, u hetym niama palityki: Ja tolki rablu svaju pracu — jak doktar11

Śpiavačka Kacia IOWA apranułasia pa matyvach karciny Šahała «Prahułka» FOTA4

Biełarusa zatrymali na polska-niamieckaj miažy

Biełarusy ciapier mohuć anłajn adsočvać, dzie znachodzicca mižnarodny aŭtobus

«Niejak da jaje padsadzili realnuju varjatku». Byłaja palitźniavolenaja raskazała pra Maryju Kaleśnikavu1

U Banhładeš vajskovy samalot prataraniŭ škołu, u jakoj było šmat dziaciej

Vyznačylisia mahčymyja supierniki biełaruskich kłubaŭ u 3-m raŭndzie kvalifikacyi jeŭrakubkaŭ

Cichanoŭski pakazaŭ svaju treniroŭku30

Usie naviny

Pit Paŭłaŭ i Siarhiej Marcaleŭ zdymajucca ŭ polskim kino — voś jak i navošta2

Palašuk schadziŭ u les i pryciahnuŭ 50 kiłahramaŭ lisičak4

Palicyja Jerevana nie dała vajskoŭcam RF vykraści rasijskaha deziercira

Praściej źlatać u Aziju: biełaruska raspaviała, jak dabirałasia z Hrodna ŭ Biełastok5

Pryharad Stakholma, dzie arudujuć bandyty-padletki ź liku mihrantaŭ, staŭ adnym z samych niebiaśpiečnych miescaŭ Jeŭropy29

Jak nasamreč źbirali niekatorych ludziej na tajemnuju inaŭhuracyju ŭ 2020-m? Raskazvaje Łojka11

U Dudutkach adbyŭsia fiestyval «Naš Hrunvald» FOTY3

Ciahnik Anapa — Minsk zatrymlivajecca na 6 hadzin z-za ataki bieśpiłotnikaŭ1

Biełaruskija pamiežniki zatrymali mužčynu, jaki jechaŭ ź Litvy razam z samakrutkaj marychuany3

Samaje čytanaje
bolš čytanych navin
Samaje łajkanaje
bolš łajkanych navin
Apytanka

Pakalečanaja ŭ Dubai ŭkrainskaja madel śćviardžaje, što adnym ź jaje kataŭ byŭ 28-hadovy biełaruski temščyk. Voś što pra jaho viadoma15

Hramadstva15

Pakalečanaja ŭ Dubai ŭkrainskaja madel śćviardžaje, što adnym ź jaje kataŭ byŭ 28-hadovy biełaruski temščyk. Voś što pra jaho viadoma

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić