«Nam kazali: nie treba palavańnia na viadźmarak. I niekranutym zastaŭsia sapraŭdny monstr»
Publicyst i były deputat Viarchoŭnaha Savieta Siarhiej Navumčyk u fejsbuku padzialiŭsia razvahami z nahody hibieli 24-hadovaj dobraachvotnicy Maryi Zajcavaj.
«Viestka pra hibiel Maryi Zajcavaj, jakaja ŭžo zrabiłasia symbalem niaskoranaści i supracivu — i dyktatury, i vajennaj ahresii, i ŭvohule žyćciovym abstavinam, pierad jakimi my čaściej sastupajem, čym nie sastupajem, — pryjšła, kali daviałosia pieračytvać hazetnyja publikacyi žniŭnia-vieraśnia 1991 hodu, — piša Navumčyk.
— I ja iznoŭ adčuŭ pramuju suviaź ciapierašniaj našaj biady z tym, što było nie daroblena.
Viedajecie, jaki byŭ samy papularny łozunh? Samaja hučnaja fraza, što paŭtarałasia ŭ tyja dni? Što kazali nam u adkaz na słovy pra lustracyju?
«Nia treba palavańnia na viadźmarak!».
Na vialiki žal, hramadztva sapraŭdy nie žadała lustracyi — ni ŭ Biełarusi, ni ŭ Ukrainie, ni ŭ Rasii. Kali kazać pra Biełaruś — 30 deputataŭ i niekalki tysiač čałaviek na Płoščy, zrazumieła, nie mahli supraćstajać niežadańniu 10-miljonnaha nasielnictva.
I ja nie pa KPSS. Partyju jakraz likvidavali, ale niekranutym zastaŭsia sapraŭdny monstr — KHB. Unutranyja pieraturbacyi, naadvarot, zrabili jaho bolš mabilnym i efiektyŭnym u źniščeńni tych, chto aśmieliliŭsia ŭźniać hałovy.
Pryhadvaju, jak u 1992 hodzie damahaŭsia ad KDB rassakrečvańnia adnoj spravy. Pa zakonie ab statusie deputata mnie pavinny byli dać jaki zaŭhodna dakument u jakoj zaŭhodna ŭstanovie pa pieršym ža patrabavańni. Za niekalki miesiacaŭ (!) ja ničoha nie damohsia — biełaruski zakon pierastavaŭ dziejničać za dźviaryma KHB.
Pamiž zahibłymi na pucinskaj vajnie, zakatavanymi ŭ łukašenkaŭskich turmach i nielikvidacyjaj čekisckaj inkvizicyi ź jaje bolš čym stohadovym vopytam teroru — samaja pramaja paralel. I pramy ŭrok u budučyniu.
Usie dyktatury kali-niebudź rujnujucca, usie hitlery, staliny, puciny i łukašenki kali-niebudź sychodziać ŭ inšy śviet — tut niama vyklučeńniaŭ. Varyjanty mohuć być tolki ŭ tym, ci likvidujucca struktury tyranii, kštałtu Hiestapa i SS, ci jany zastajucca, jak NKVD-KHB.
Zrazumieła, hałoŭnaja pryčyna ŭ samim hramadztvie, u mentalnaści, jakaja farmavałasia nie adno dziesiacihodździe — i dla vyzdaraŭleńnia spatrebicca taksama nia hod i nia dva.
Ale kali ŭ dziaržavie budzie zastavacca KHB ź jaho bolš čym stohadovym dośviedam teroru ŭ samych roznych formach, — jon budzie zabirać usio novyja i novyja achviary».
Kamientary
Uznadvaju razvahi Šałamava: jen pisaŭ što za hady represij NKUS i KDB nakapili vopyt pracy - daprosy, schileńni i manipulacyi da takoj stupieni, kab źmianiać asobu. Heta stała pytańniem technałahičnym, a nie mastackim.
Treba šukać antydot.