Raspaviadajem, što za novuju zbroju ŭžyli ŭ Sierbii dla razhonu pratestaŭ. Jana ŭžo jość u Rasii
Hukavaja zbroja novaja dla Sierbii, ale jana prymianiajecca va mnohich krainach śvietu.

Što adbyłosia?
15 sakavika 2025 hoda ŭ Białhradzie prachodziŭ masavy mirny pratest suprać karupcyi. Padčas akcyi studenty trymali 15-chvilinnuju cišyniu ŭ pamiać pra 15 zahinułych padčas abrynańnia budynku vakzała. U hety momant palicyja prymianiła niejkuju zbroju, ad jakoj ludzi raźbiehlisia ŭ roznyja baki.
Ekśpierty syšlisia ŭ dumkach, što była ŭžytaja hukavaja zbroja, LRAD. Pra vykarystańnie hukavoj zbroi zajavili, naprykład, Białhradski centr biaśpieki, sierbskija pravaabaroncy i apazicyja. Vidavočcy raskazvali pra toje, što heta byŭ «žudasny dośvied» i «huk, ad jakoha stynie kroŭ u žyłach».
Sierbskaja palicyja heta admaŭlaje. Bolš taho, jany zajavili, što hatovyja pryciahnuć mižnarodnyja śpiecsłužby dla rasśledavańnia incydentu.
Što takoje LRAD?
LRAD (Long-Range Acoustic Device) pierakładajecca z anhlijskaj jak «dalnabojnaja akustyčnaja harmata (pryłada)». Heta pryłada, jakaja stvaraje mocny nakiravany patok huku ŭzroŭniem da 150-160 decybiełaŭ u niekalkich častotnych dyjapazonach. Taki ŭzrovień huku paraŭnalny sa strełam ahniastrelnaj zbroi kala vašaha vucha abo stajańniem pobač z samalotam, jaki ŭźlataje.

Padobnyja pryłady isnujuć jak dla našeńnia ŭ rukach, hetak i dla ŭstanoŭki na śpiecyjalnyja mašyny i karabli. Huk ad ich čuvać na adkrytaj miascovaści nie mienš jak za piać kiłamietraŭ, a na płoščy čuvać minimum na 14 kvadratnych kiłamietraŭ.
Jany daŭno ŭžyvajucca na zachadzie. U ZŠA ich vykarystoŭvajuć z nulavych, u Čechii jany byli zaŭvažanyja ŭ 2015 hodzie, a ŭ mnohich krainach ich zapuskali ŭ 2020 hodzie dla apaviaščeńniaŭ pra kavidny karancin i papiaredžańnie tych, chto jaho parušaje.
Jość jany i ŭ Rasii. Tak, u 2016 źjaviłasia infarmacyja, što palicyja zakupić hukavyja harmaty dla razhonu pratestaŭ. A niadaŭna było abjaŭlena, što na ščyty rashvardziejcaŭ ustalujuć jašče 30 kamplektaŭ pad nazvaj «Šepat», jakija buduć stvarać huki z mahutnaściu da 120 decybiełaŭ i dapamohuć trymać pratestoŭcaŭ na adlehłaści.
Całkam imavierna, u najbližejšyja hady jana budzie zakuplenaja i ŭ Biełarusi — Biełaruś pierajmaje srodki zadušeńnia pratestaŭ u Rasii.
Jakija jašče sistemy raspracoŭvajucca?
U ZŠA ciapier u raspracoŭcy sistema ADS (sistema aktyŭnaj zabarony, Active Denial System). Jana pracuje jak mikrachvalovaja pieč, vypramieńvajučy chvali daŭžynioj 3,2 milimietra. Faktyčna jana na vielmi karotki termin razhaniaje čaścicy vady ŭ ciele.

Vidavočcy kažuć, što jaje ŭździejańnie adčuvajecca tak, byccam vas rezka abdaje śpiokaj. Praź niekalki siekundaŭ jana daje takoje adčuvańnie, byccam skura haryć. Ale paśla taho, jak uździejańnie ADS zakančvajecca, čałaviek chutka prychodzić u narmalny stan.
Ale jaje nikoli pakul nie prymianiali suprać pratestoŭcaŭ, tolki dla vyprabavańniaŭ.
U čym niebiaśpieka takich sistem?
LRAD moža paškodzić słych. Naprykład, u 2012 hodzie aktyvisty ŭ ZŠA adsudzili ŭ dziaržavy 200 tysiač za biezzvarotnaje paškodžańnie słychu paśla vykarystańnia hetaj sistemy LRAD.
Uździejańnie ADS vyvučanaje, ahułam jaje pryznali biaśpiečnaj pry pravilnym vykarystańni.
Taksama moža źmienicca i taktyka razhonu pratestaŭ. Ciapier u dziaržavy budzie kozyr, jaki dazvolić joj biez prymianieńnia latalnaj zbroi całkam raśsiejvać vialikija pratesty.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary
Otčiotlivo vidno kohda vklučajut, vyklučajut. Pri vozdiejstvii nievozmožno zasnuť, ono žie budit.
Vozmožnaja ciel vozdiejstvija: zatołkať v psichušku.
Osobyj priviet šutnikam pro šapočki iz folhi, svoimi šutkami vystavlajuŝije žiertv mientov nienormalnymi.