«Baču, jak jaho heta łamaje». Biełaruska raskazała historyju brata, jaki trapiŭ u čornyja śpisy i nie moža ŭładkavacca na pracu
U ciapierašniaj Biełarusi vielmi časta hramadzianam, jakija ŭ 2020-m vychodzili na mirnyja akcyi pratestu ci padpisvalisia za alternatyŭnych kandydataŭ, uładkavacca i pracavać u dziaržarhanizacyi prablematyčna. Siamja Aleny z nievialikaha rajcentra ŭ Bresckaj vobłaści sutyknułasia z hetym asabista. Z momantu papiarednich prezidenckich vybaraŭ prajšło ŭžo 4,5 hoda, a jaje brat, adhukajučysia na vakansii, usio jašče sutykajecca z adkazam: «Vas nie ŭzhadniŭ adździeł biaśpieki», piša «Lusterka».
Bratu Aleny Jaŭhienu (imiony hierojaŭ publikacyi źmienienyja dziela ich biaśpieki) za tryccać, i ŭ jaho rabočaja śpiecyjalnaść. Jon ź siamjoj žyvie ŭ nievialikim rajonnym horadzie Biełarusi i nie płanuje źjazdžać. Žančyna adznačaje, što jaje svajak lubić svoj horad, dy i hrošaj niama, kab pačynać žyćcio ŭ novaj krainie.
U 2020-m mužčyna nie padtrymlivaŭ nivodnaha z alternatyŭnych kandydataŭ, ale, ubačyŭšy hvałt z boku ŭładaŭ, nie zmoh siadzieć doma i maŭčać u sacsietkach. Pra toje, što na jaho źviarnuli ŭvahu, daviedaŭsia praz hod.
«U 2021-m u dziaržarhanizacyju, dzie jon pracavaŭ, pryjšła papiera. U joj patrabavali zvolnić ludziej sa śpisu. Tam byli i supracoŭniki z «administratyŭkami», i tyja, chto padpisvaŭsia za alternatyŭnych kandydataŭ, — pieraličvaje surazmoŭnica. — Ženia nie adnosiŭsia ni da pieršych, ni da druhich. Chto i za što ŭklučyŭ jaho ŭ toj śpis, my nie viedajem. Moža, trapiŭ tudy zaadno z usimi. Usie viedali jaho pohlady. Na toj momant jon ich nie chavaŭ».
U vyniku Jaŭhiena zvolnili. Jon pačaŭ šukać novaje miesca i praź niekalki miesiacaŭ vyrašyŭ adhuknucca na vakansiju ŭ inšaj dziaržaŭnaj arhanizacyi. Tam akurat byli patrebnyja ludzi z takoj śpiecyjalnaściu, jak u jaho. Načalnik uzradavaŭsia, paabiacaŭ uziać. Mužčynu paklikali na sustreču ŭ adździeł kadraŭ. U kabiniecie siadzieli dvoje.
«Jak my zrazumieli, heta byli ludzi sa struktur. Jany pačali zadavać pytańni — ahulnyja i asabistyja, — raskazvaje Alena. — Brat paličyŭ, što heta źnievažalna, i ŭ niejki momant sam ustaŭ i pajšoŭ. U pryncypie, kali b jon tak nie zrabiŭ, vidać, taksama nie ŭziali b».
Pavodle słoŭ Aleny, nastupnaja sproba brata ŭładkavacca na dziaržpradpryjemstva skončyłasia padobna. Rodnyja ličać, što da taho, jak zaklučyć kantrakt ź Jaŭhienam, jaho znoŭ pravieryli. Potym zaprasili na asabistuju sustreču da namieśnika dyrektara pa ideałohii, dzie toj bieź lišnich słovaŭ paviedamiŭ: «Vam admoŭlena». Na pytańnie, ź jakoj pryčyny, adkazaŭ, što jany hetaha nie havorać.
«Ale treba niejak žyć. Brat pajšoŭ da pryvatnika. Jaho brali na adnu pasadu, ale ŭ vyniku jon vykonvaŭ, skažam tak, zusim inšyja abaviazki. Ženiu heta nie zadavalniała, — praciahvaje surazmoŭnica. — Jon staŭ šukać što-niebudź jašče i znoŭ ubačyŭ prydatnuju vakansiju ŭ dziaržarhanizacyi. Ludzi z takimi ŭmieńniami ŭ nas patrebnyja. Kiraŭnictva było zacikaŭlenaje ŭ supracoŭniku. Adzinaje, paprasili prynieści daviedku ź milicyi. U RAUS jamu vydali papieru, dzie było napisana: «Na terytoryi Biełarusi zatrymańnia nie było». U vyniku ŭziali».
Pavodle siastry, na novym miescy mužčyna nie afišavaŭ svaich pohladaŭ. Nie razmaŭlaŭ pra palityku ŭ krainie, vajnu va Ukrainie. Pieražyvaŭ, raptam heta niejkaja pravakacyja. Kali jamu zadavali pytańni na adčuvalnyja temy, adkazvaŭ: «Ja palitykaj nie cikaŭlusia». Pracaj Jaŭhiena kiraŭnik byŭ zadavoleny, kaža Alena. Načalnik navat cikaviŭsia, ci płanuje supracoŭnik padaŭžać kantakt. Toj chacieŭ, ale niezadoŭha da padpisańnia dakumientaŭ jamu paviedamili, što novuju damovu ź im vyrašyli nie zaklučać.
«Jak daviedaŭsia brat, pierad vybarami [2025 hoda] u arhanizacyju pryjšli śpisy z KDB. Skazali zvolnić usich, chto ŭ ich, — tłumačyć surazmoŭnica. — Kiraŭnik razmaŭlaŭ ź im vielmi vietliva. Kazaŭ, my b chacieli vas pakinuć, ale ničoha nie možam zrabić. Raili jamu pryjści da ich praź niejki čas. Abiacali pasprabavać uziać jaho nazad».
Znoŭ zastaŭšysia biez dachodu, Jaŭhien dumaŭ adkryć IP ci ŭładkavacca da inšaha pryvatnika. U pieršym vypadku pałochaŭ dośvied znajomych, dla jakich praca «na siabie» skončyłasia daŭhami. U druhim — nievialiki vybar vakansij. U asnoŭnym prapanoŭvali być hruzčykam. Sa słovaŭ Aleny, takaja praca bratu nie padychodzić z pryčyny zdaroŭja.
«U jaho visić reziume na sajcie vakansij. Pieryjadyčna kličuć na sumoŭi ŭ dziaržaŭnyja pradpryjemstvy i arhanizacyi, — kaža siastra mužčyny. — Niadaŭna telefanavali voś. Kali jon spytaŭ pra čornyja śpisy, skazali, što ciapier hetuju situacyju trochi adpuścili. Paabiacali ŭziać, kazali, prablem nie budzie. Jon pačaŭ źbirać dakumienty, ale praz paru tydniaŭ zvanok: «Słužba biaśpieki nie ŭzhadniła vašaj kandydatury». Jany prapanavali pryjechać na razmovu, ale jon admoviŭsia.
Była i inšaja situacyja. Tady Ženiu nabrali praz 20 chvilin paśla taho, jak jon vyjšaŭ z adździeła kadraŭ. Mahčyma, u ich jość niejkaja baza dla pravierki. Nie viedaju dakładna, ale jany taksama jamu admovili i parekamiendavali ŭładkavacca ŭ pryvatnuju firmu. Jak my zrazumieli, heta byŭ namiok, što daroha ŭ dziaržaŭnyja arhanizacyi dla jaho zakrytaja».
Alena kaža, što ciapier bratu emacyjna niaprosta, ale jon sprabuje nie apuskać ruki.
«Tam pojdzie niešta zrobić, tam — treba zarablać na pradukty. Heta, viadoma, nienadziejna. Ciapier ich siamja žyvie na zarobak žonki, a jon šukaje miesca ŭ pryvatnika, — kaža biełaruska. — Praz hetuju situacyju ŭ nas napružanyja adnosiny. Ženiu baćki vychoŭvali tak: mužčyny nie płačuć. Raskazvać pra svaje niaŭdačy ciažka, tamu jon mnie niešta nie kaža, zamoŭčvaje. Baču, jak jaho heta łamaje, i bajusia, što jon adnojčy nie vytrymaje… Dumki pajści paviesicca ŭ jaho taksama byvajuć, bo niama sił z hetym zmahacca. Vielmi sumna, što ty navat nie možaš pra heta ni z kim pahavaryć».
«U novym śviecie niama miesca dla demakratyčnaj Biełarusi — chiba što my jaho sami vydumajem». Astapienia i Kruk razvažajuć pra budučyniu Biełarusi
Były aficer abiacaŭ chłopcam u kałonii, što vyzvalić ich. Ale novaja realnaść Biełarusi jaho šakavała
«Padumali, što buduć «Try čarapachi», akazałasia — dziaržaŭny himn». Što i jak ciapier słuchaje moładź u Biełarusi?
Kamientary