«Kab Pieramoha zastałasia nieabhadžanaj tym, što kažuć na Zachadzie». Što pakažuć u teatrach da 9 Maja
Da 80-hodździa z Dnia pieramohi biełaruskija teatry, jak i mnohija inšyja ŭstanovy, pačali rychtavacca zahadzia. Pastanoŭka pra katavańni z efiektam poŭnaha pahłybleńnia, śpiektakl ź ministram kultury ŭ adnoj z rolaŭ… Što jašče buduć pakazvać hledačam?
Brescki akademičny teatr dramy da kruhłaj daty padrychtavaŭ premjerny śpiektakl-rekvijem «Viera» — pa pjesie miascovaj piśmieńnicy Zinaidy Dudziuk.
«Adnakłaśniki Viera i Jurka tolki ŭstupajuć u darosłaje žyćcio, ale ŭžo vymušanyja sutyknucca z žachami Vialikaj Ajčynnaj vajny. Dziela svajoj krainy im davodzicca raźvitacca z marami junactva. Kab naroŭni sa starejšymi tavaryšami baranić rodnyja ziemli ad fašysckich zachopnikaŭ», — akreślivajuć siužet u anonsie.

A voś Homielski abłasny dramteatr abraŭ sabie za asnovu pjesu ruskaha dramaturha Viktara Rozava «Viečna žyvyja». Taja samaja, pa jakoj zdymali film «Laciać žuravy». Śpiektakl hamielčukoŭ maje takuju ž nazvu, jak i kinastužka.
Padobnaja situacyja z vybaram tvoraŭ i ŭ Homielskim moładzievym teatry: tut uziali raskaz ruskaha piśmieńnika-fantasta Kira Bułyčova «Možna paprasić Ninu?».
Tematyčny śpiektakl «Radavyja» ŭ Teatry-studyi kinaakciora padrychtavali zahadzia, jašče letam-2024-ha. Histaryčnaja drama pa pjesie viadomaha biełaruskaha dramaturha Alaksieja Dudarava mahła b być prosta aśviežanaj viersijaj taho, što stvarali na jaje asnovie jašče ŭ SSSR, i režysior Alaksandr Jafremaŭ sapraŭdy ŭnios siudy svaju razynačku. Praŭda, dosyć śpiecyfičnuju.
«Adčuvańnie vajny ŭ hienach našaha naroda, i jon viedaje sens hetaj vajny i sens Pieramohi. I niežadańni nikoli nie raźvitacca z hetaj Pieramohaj. I prykłaści maksimum vysiłkaŭ dla taho, kab hetaja Pieramoha zastałasia nieabhadžanaj tym, što kažuć pa hetaj nahodzie na Zachadzie», — supravadžaje režysior afišy svajoj mudraściu.

Z ulikam asnoŭnaj metavaj aŭdytoryi pasył układvajecca ŭ dziaržaŭnuju ideałohiju. Najpierš «Radavych» u mai buduć pakazvać kalektyvam Moładzievaj rady (parłamienta), Nacyjanalnaha banka i pradstaŭnictvu Rassupracoŭnictva ŭ Biełarusi.
U Biełaruskaj dziaržaŭnaj akademii mastactvaŭ vyrašyli padyści da vajskovaj tematyki tvorča, padrychtavaŭšy imiersiŭny śpiektakl pavodle tvora «Maładaja hvardyja» Alaksandra Fadziejeva. Imiersiŭny — značyć, z poŭnym pahłybleńniem. Strašna ŭjavić, ź jakim ekśpiryjensam buduć vychodzić hledačy z zali, z ulikam, što hierojaŭ tvora Fadziejeva katavali i pakarali śmierciu.
Svoj śpiektakl padrychtavali navat studenty Akademii kiravańnia pry Łukašenku. Što cikava, placoŭku dla biełaruskamoŭnaj pastanoŭki «Kali b kamiani mahli havaryć» daŭ Biełaruski teatr junaha hledača, jaki ŭznačalvaje Viera Palakova-Makiej. Jana ž i kuryruje hety prajekt.
Pry hetym śpiektakl pa matyvach apovieści Vasila Bykava «Alpijskaja bałada» ŭ Teatry junaha hledača z 2022 hoda idzie pa-rusku. Adznačajecca, što rusifikacyja ŭstanovy pačałasia z prychodam tudy akurat žonki Makieja.
Pry žadańni pabačyć dziejnaha ministra kultury ŭ akciorskaj spravie možna kupić kvitki na dakumientalnuju dramu «Horki chleb». «Kali my siejem dabro — to jano viartajecca, kali zło — jano razrastajecca. Vybar zaŭsiody robim my sami», — koratka śviedčyć anatacyja. Sam Rusłan Čarniecki pa svaim pryznačeńni ŭziaŭ kurs na palavańnie na vorahaŭ u biełaruskaj kultury.
Jašče adzin śpiektakl, da jakoha maje dačynieńnie Rusłan Čarniecki, — histaryčnaja mieładrama «Biez terminu daŭnaści». Jon jašče ŭ 2024 hodzie atrymaŭ ad Łukašenki premiju «Za duchoŭnaje adradžeńnie». Mienavita tamu dyrektar Moładzievaha teatra estrady raźličvaje, što hetaja pastanoŭka budzie hałoŭnaj u 80-hodździe z Dnia pieramohi. Dziejny ministr kultury raniej hraŭ tut hałoŭnuju rolu — majora Śviatłova, vajskovaha kontrraźviedčyka.

Zamianiaŭ Čarnieckaha ŭ pastanoŭcy «Biez terminu daŭnaści» Arciom Pinčuk, jaki ź niadaŭniaha času pracuje ŭ Teatry biełaruskaj armii ŭ jakaści mastackaha kiraŭnika. Pad jaho kiraŭnictvam i rabiŭsia premjerny śpiektakl-kancert «Kab było zaŭtra». U asnovie — listy z frontu, uspaminy błakadnikaŭ, vieršy i pieśni.
Svajo pračytańnie padziej 80-hadovaj daŭniny padrychtavaŭ i Vialiki teatr Biełarusi. «Impreza ŭ sintetyčnym žanry z rysami opiery, simfonii, baleta, płastyčnaj dramy, misteryi, multymiedyjnaha śvietłavoha šou» — mienavita tak apisvajuć prajekt «Patetyčny dziońnik pamiaci», stvorany z tvoraŭ biełaruskich kampazitaraŭ i dakumientalnych śviedčańniaŭ.
Režysiorka Hanna Matornaja zaniała ŭ im usie kalektyvy teatra: trupy opiery, baleta, choru, Dziciačaha muzyčnaha teatra-studyi — bolš za 250 čałaviek.

Pakazvać prajekt najpierš buduć 1 maja ŭ ścienach miemaryjalnaha kompleksu «Bresckaja krepaść-hieroj». Uvachod na imprezu zrabili svabodnym.
Najbolš niestandartna da temy, zdajecca, padyšoŭ Hrodzienski teatr lalek. «Zvykłyja asacyjacyi z vajnoj — kaściumy sałdataŭ i bajavyja sceny — u «Cieniach Pieramohi» naŭmysna adsutničajuć. Zamiest hetaha hledačy stali śviedkami apoviedaŭ cieniaŭ — ludziej, jakich nie stała ŭ čas Vialikaj Ajčynnaj vajny. Hetyja cieni błukajuć pa razburanych miescach i dzielacca svaimi historyjami, prymušajučy zadumacca pra trahiedyju i kaštoŭnaść čałaviečaha žyćcia», — raspavioŭ režysior Valer Karyšaŭ.
Na scenie Kupałaŭskaha teatra tym časam ciaham maja budzie iści čarhovy, treci pa liku, fiestyval «Pieramoha». Akramia viadomych raniej śpiektaklaŭ, jakija ŭžo zamacavalisia ŭ repietuarach biełaruskich teatraŭ, u afišy hanaracca tym, što «ŭpieršyniu ŭ jakaści hościa pryjedzie Nacyjanalny dramatyčny teatr Rasii (Aleksandrynski teatr) z Sankt-Pieciarburhu z dakumientalnym monaśpiektaklem «Błakadny dziońnik Aleksandrynki»».

Bolšaść pastanovak u afišy — ruskamoŭnyja, akramia «Chatyni» RTBD (u ich ža repiertuary, darečy, majecca «Alpijskaja bałada» pa Bykavie), hrodzienskaha «Symona-muzyki» i ŭłasna kupałaŭskich «A zory tut cichija» i «Bramy nieŭmiručaści» ŭ pračytańni Volhi Niafiodavaj.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆTeatr Viery Palakovaj pastaviŭ pieraasensavanuju historyju Rahniedy. Ciapier va ŭsim vinavaty Rahvałod
«Heta nastolki apahanić śviatoje!» Hledačy aburanyja baletam u Vialikim teatry, jaki pastaviŭ zaprošany z Rasii baletmajstar
«Z zadavalnieńniem syhrała b Kaleśnikavu». Śviatłana Zielankoŭskaja — pra novyja roli, Michałka i toje, jak zavablivali viarnucca ŭ Biełaruś
Kamientary
"pobiedobiesnyja mierapryjemstva" ad hetaha nie źniknuć, ale vy možacie asabista pasprabavać, astatnija pračytajuć praŭdu, jak jość.