U mnohich z nas zdaralisia situacyi, kali bulba, cybula ci časnok doŭha lažać i pačynajuć prarastać. Adny ličać, što takuju harodninu jašče možna ŭžyvać u ježu, inšyja — što nielha. Voś što pra heta kažuć śpiecyjalisty.
Čym niebiaśpiečnaja prarosłaja bulba?
Kali bulba pačynaje prarastać, jana vyrablaje hlikaałkałoidy — sałanin i chamaryn, jakija abaraniajuć raśliny ad škodnikaŭ. Ale hetyja rečyvy taksičnyja i dla čałavieka.
«Hety pryrodny chimikat zvyčajna znachodzicca ŭ zialonych častkach skurki. Tamu nielha jeści zialonuju bulbu», — tłumačyć Krys Bišap z univiersitetu Linkalna, piša BBC.
«U parastkach uzrovień hetych chimikataŭ moža być jašče vyšejšy, tamu ich treba całkam vydalać», — dadaje jon.
Kali prarosłuju bulbu možna jeści?
Pavodle Ahienctva charčovych standartaŭ Vialikabrytanii (FSA), niekatoruju bulbu paśla prarastańnia ŭsio ž možna ŭžyvać u ježu, kali:
kłubni ćviordyja, nie majuć zmorščynak abo hnili;
parastki karotkija — ich prosta treba zrezać;
niama zialonych plam — ich najaŭnaść śviedčyć pra vysokuju kancentracyju sałaninu.
«Kali bulba zielanieje abo stanovicca miakkaj — lepš jaje vykinuć,» — kažuć u FSA.
Što budzie, kali źjeści zialonuju abo prarosłuju bulbu?
«Sałanin taksičny dla ludziej i žyvioł, asabliva dla kotak i sabak,» — papiaredžvaje prafiesarka Keci Martyn z Univiersiteta Uschodniaj Anhlii.
Pry nievialikim atručeńni mahčymyja vanity, bol u žyvacie, dyjareja. U ciažkich vypadkach — słabaść, strata prytomnaści, i navat śmierć.
Jak pravilna hatavać prarosłuju bulbu
Zrezać usie parastki i zialonyja miescy.
Kali parastki doŭhija, a bulba — miakkaja abo zmorščanaja, jaje lepš vykinuć.
Dzieci, ciažarnyja i ludzi z asłablenym imunitetam nie pavinny ŭžyvać navat padrychtavanuju prarosłuju bulbu.
A što z prarosłaj cybulaj i časnakom?
Tut naviny kudy lepšyja. Prarosłaja cybula i časnok nie ŭtrymlivajuć taksičnych rečyvaŭ, jak bulba.
«U adroźnieńnie ad bulby, jany całkam biaśpiečnyja,» — kaža prafiesarka Martyn.
Adnak parastki mohuć zrabić smak cybuli i časnaku horkim, a kansistencyju — miakčejšaj.
«Vyskačyć na vulicu ŭ karotkich spadničkach — heta vy mahli. I ŭsich hvałtavali tam». Łukašenka ŭspomniŭ kinošnikam 2020-y i zaklikaŭ spynicca16
Kamientary