«U kaho bolšaja łodka, toj i maje racyju». Kuchar ź Biełarusi arhanizuje tury na jachtach i katamaranach pa ŭsim śviecie
U dziacinstvie Siarhiej chadziŭ u hurtok parusnaha madelavańnia ŭ minskim Pałacy pijanieraŭ, a ciapier arhanizuje siamidzionnyja tury na jachtach i katamaranach pa ŭsim śviecie. Most pahavaryŭ z pradprymalnikam pra toje, čamu jon aryjentujecca ŭ asnoŭnym na emihrantaŭ, kolki na hetym atrymlivajecca zarabić i jak možna, nie parušajučy zakonaŭ, biaspłatna zajmieć cełaje sudna.
Uzimku — na Siejšeły, letam — u Italiju
Da mora biełarus pryjšoŭ paśla pierajezdu ŭ Polšču. Spačatku pracavaŭ u hastranomii — ad namieśnika kuchara daros da šefa.
Niejak raz znajomyja, jakija arhanizoŭvali turystyčnyja rejsy na jachtach i katamaranach, zaprasili jaho papracavać kucharam na borcie. Praź niejki čas, nabraŭšysia vopytu, Siarhiej zachacieŭ zrabić padobny tur sam.
«Dla hetaha patrebna nie takaja ŭžo i vialikaja kamanda, — tłumačyć biełarus, — škipier, jaki kiruje sudnam, i kuchar — heta ja».
Dla arhanizacyi pieršaha siamidzionnaha rejsa spatrebiłasia kala 10 tysiač jeŭra. Pałova pajšła na arendu sudna i pałova — na depazit, jaki viartajuć paśla zakančeńnia płavańnia, kali z łodkaj usio dobra. Arendnyja kampanii časta łajalnyja — znajomyja Siarhieja niejak raz sieli na kamień i trochi padrapali dno, adnak im viarnuli ŭsie hrošy.
Pry pryjomie sudna treba ŭvažliva praviarać usie niaspraŭnaści. Byvaje, što pry zdačy ich «viešajuć» na apošniaha arandatara, tłumačyć biełarus.
Siarhiej zajmajecca hetym vidam turyzmu ŭžo druhi hod. Uzimku vozić na Siejšeły, u Afryku, na Bahamy, u Tajłand, letam — u Charvatyju, Italiju, Hrecyju, Turcyju, Narviehiju. A niadaŭna kalehi raskazali pra malaŭničy maršrut vakoł Šatłandyi, dzie bierahi padobnyja na narviežskija fijordy.
«Zimoj my płavajem vielmi mała — źbirajem adnu-dźvie jachty ŭ miesiac, — dzielicca mužčyna. — Ale letam možam iści dvuma-tryma jachtami i katamaranami ŭ adnym rejsie».
Klijenty chočuć siadzieć z kielicham vina, a nie łupić bulbu
Da miesca startu pasažyry dabirajucca svaim chodam. Naprykład, kab trapić u tur pa Amalfitanskim uźbiarežžy Italii, treba dalacieć da Nieapala, a adtul dajechać da najbližejšaj maryny (tak nazyvajuć stajanku dla jachtaŭ) — elektryčkaj za 7 jeŭra abo na taksi za 50.
Zvyčajna biełarus aranduje sudny z čatyrma dvuchmiesnymi kajutami. Addaje pieravahu brać katamarany. Choć jany i daražejšyja, ale tam bolš miesca, u tym liku prastorniejšyja kuchnia i kajut-kampanija, možna raźmiaścić vialikija stały, kab usie pasažyry źbiralisia razam.
Siarhiej — kuchar. Tamu šmat uvahi nadaje charčavańniu na borcie. Pasažyraŭ kormiać try razy na dzień, adnak časta abiedać abo viačerać jany chočuć na bierazie, zachodziačy va ŭpadabany restaran padčas prahułki.
Choć na jachtach i katamaranach zvyčajna jość kucharskija pryłady, Siarhiej zaŭsiody biare čamadan sa svaimi. Jon asabista składaje mieniu i kuplaje pradukty ŭ kramach niedaloka ad maryny. Niekatoryja pradaŭcy arhanizujuć dastaŭku «prosta pad łodku».
Mnohija «katajuć ludziej biez kuchara», kaža biełarus — hatuje chtości z pasažyraŭ, jaki padachvociŭsia sam. Mužčyna ličyć taki padychod niapravilnym: ludzi płaciać za tur vialikija hrošy i chočuć hety tydzień atrymlivać asałodu ad zachadaŭ sonca i mora, siadzieć z kielicham vina, a nie łupić bulbu.
Nie mienš važnym dla hetaha biznesu Siarhiej ličyć kamunikacyju. Jość pieravozčyki, jakich mužčyna nazyvaje «dalnabojščykami». Škipiery na takich sudnach praktyčna nie ŭzajemadziejničajuć z klijentami — prosta «kruciać baranku».
«Klijent, moža, pieršy raz na łodcy, — tłumačyć biełarus, — jamu ŭsio cikava. A akramia škipiera, tam bolš nikoha niama, chto va ŭsim hetym raźbirajecca. Jon pavinien mieć znosiny ź ludźmi, raskazvać im roznyja marskija historyi».
Ludziam z eks-savieckaj prastory nie chapaje «słavianskaj dušy»
Biznes Siarhieja aryjentavany na ruskamoŭnych emihrantaŭ, jakija žyvuć pa ŭsim śviecie, hałoŭnym čynam u Polščy, Hiermanii, Ispanii, Partuhalii, ZŠA. Kaža, što ludziam, jakija emihravali z postsavieckaj prastory, nie chapaje «słavianskaj dušy», mahčymaści havaryć na ahulnyja temy i žartavać, jak jany pryzvyčailisia.
«Kali my słuchajem muzyku na našych łodkach, to ŭklučajem nie tolki papularnych dydžejaŭ. Ludzi prosiać DDT, «Bi-2» i hetak dalej», — dzielicca mužčyna.
Siarhiej starajecca, kab pa maršrucie byli cikavyja «fiški». Naprykład, možna vysadzicca na niezasielenym vostravie i pasmažyć na hryli miasa. U niekatorych miescach, kali pašancuje, možna ŭbačyć, jak z vady vyskokvajuć delfiny.
U Hrecyi Siarhiej viedaje miesca, dzie žyvie statak dzikoŭ — pasažyry spuskajucca ź jachty na nadzimanaj matornaj łodcy i płyvuć ich karmić.
«Jany absalutna biaskryŭdnyja, — zapeŭnivaje biełarus. — Kali łodka padpłyvaje, jany vystrojvajucca na bierazie — dzičkoŭ ź piatnaccać. A kali kidać ježu ŭ vadu, to buduć padpłyvać, rochkać, patrabavać dabaŭki».
Jość u hetym vidzie adpačynku i abmiežavańni. Jachty vielmi chutka zaharajucca, tamu kureńnie, u tym liku kaljanaŭ, stroha zabaroniena. Siarhiej taksama prosić pasažyraŭ nasić bieły miakki abutak — pakryćcio sudna lohka peckajecca.
Siarhiej suprać ałkaturaŭ i vyklučaje vypiŭku ź mieniu. I choć klijentam nielha całkam zabaranić pić, mužčyna imkniecca sačyć za tym, kab heta nie pieratvarałasia ŭ papojku. Pjanyja ludzi mohuć naškodzić sabie — zvalicca, raźbić hałavu, złamać nahu ci ruku.
«U hetym płanie najlepšyja pasažyry — dziaŭčaty, — śmiajecca biełarus. — Z mužčynami — prablematyčna. Nie ŭsie mohuć vypić lišniaha i trymać siabie ŭ rukach. Kali my takoje bačym, my prosim spynicca. Vierniecca jon jak klijent ci nie — heta adno pytańnie. Ale pobač jašče siem čałaviek, jakim jon pieraškadžaje. Kali jany nie viernucca, heta budzie značna horš».
Možna zarabić dobry varšaŭski zarobak
Košt siamidzionnaha tura niemaleńki. Naprykład, za Siejšeły pryjdziecca addać 3000 jeŭra. Za ŭźbiarežža Italii ŭ vysoki siezon — 1800-1900 jeŭra. Z klijenta biaruć kala 40% niezvarotnaj pieradapłaty — heta strachoŭka na vypadak raptoŭnych admoŭ.
Kab arhanizavać adzin tur na vosiem čałaviek, treba ŭkłaści kala 10 tys. jeŭra. Prykładna pałova — heta depazit, jaki arendadaŭca viernie, kali z łodkaj usio ŭ paradku. Siarhiej taksama tracicca na pradukty. Płacić treba i padčas tura — za stajanku ŭ marynach. Naprykład, pryparkavać u italjanskim horadzie Amalfi jachtu budzie kaštavać prykładna 250 jeŭra za sutki, a katamaran — da 500.
«Kali na našym šlachu takija darahija maryny, — dzielicca biełarus, — to my starajemsia stanavicca na jakar. Heta biaspłatna. A dapłyści da bieraha možna na nadzimanaj matornaj łodcy».
Niemałyja hrošy davodzicca płacić i za likvidacyju pałomak na sudnie. Naprykład, ramont tolki adnaho ŭnitaza kaštuje 500 jeŭra. A kab jaho pałamać, dastatkova kinuć tudy papieru abo kostački — ad ich vielmi lohka łamajucca płastykavyja łopaści ŭ miechaniźmie, jaki pieramołvaje adkidy.
Siarhiej nie nazyvaje, kolki zarablaje na turach, ale kaža, što, kali arhanizoŭvać usiaho dźvie jachty na miesiac, to možna raźličvać na «dobry siaredni varšaŭski zarobak — 6-8 tysiač złotych».
«Hetych hrošaj chopić, kab narmalna žyć, płacić pa rachunkach, za kvateru, arendu i hetak dalej», — adznačaje biełarus.
Kab dachod byŭ vyšejšy, hety biznes treba maštabavać, dadaje jon. Naprykład, kali Siarhiej byŭ na Siejšełach, bačyŭ tam adrazu vosiem łodak, jakija išli pad ściaham adnoj kampanii. U hetaj śfiery ŭžo šmat hulcoŭ, u tym liku bujnych.
Ale Siarhiej pryvodzić u prykład Fiła Najta, jaki sa svajoj tady jašče nikomu nie viadomaj kampanijaj Nike zajšoŭ na abutkovy rynak, kali tam užo byli Adidas i Converse. Prosta treba nie bajacca, pracavać i słuchać klijentaŭ, upeŭnieny mužčyna.
«Ja baču patencyjał u tym, što rablu, — dadaje biełarus. — Ja lublu hatavać, płavać, mora i vietrazi. Jak kažuć, znajšoŭ svajo miesca».
U płanach — kupić abo znajści łodku
Uviesnu Siarhiej płanuje pajści na kursy škipiera. Vopyt u jaho ŭžo jość, tamu z nula pačynać nie pryjdziecca.
Kaža, što kiravać łodkaj nieskładana — u sučasnych jość navat aŭtapiłot, jaki trymaje pramy kurs. Samaje składanaje — heta zajści i vyjści z maryny — jak pryparkavacca i vyjechać sa stajanki na aŭtamabili.
«U marynie ŭsie nosiacca, rehuliroŭščykaŭ i śviatłaforaŭ niama. Praviła adno: u kaho bolšaja łodka, toj i maje racyju. Tamu kali bačyš, što na ciabie idzie tankier z kitajskimi tavarami, to lepš ź jaho kursu syści», — śmiajecca biełarus.
Navučańnie doŭžycca dva tydni, košt — 1200 jeŭra. Potym praktyka, a dalej ekzamieny — tearetyčnyja, praktyčnyja i pa znosinach pa racyi ź inšymi karablami. Treba ŭmieć na anhlijskaj movie pieradavać svaje kaardynaty, sihnalnyja znaki, tłumačyć, što zdaryłasia na borcie.
Siarhiej taksama płanuje skončyć kursy ekstremalnaha kiravańnia ŭ Ispanii. Daśviedčany škipier budzie navučać dziejańniam padčas niepradbačanych situacyj — što rabić, kali chtości pamior na borcie, prabita dno, pačaŭsia pažar i hetak dalej».
Biełarus maryć kupić ułasnuju jachtu. Abo znajści. U marskim pravie, kali ŭładalnik pakinuŭ sudna, jano moža stać ułasnaściu taho, chto jaho znajšoŭ. Zvyčajna na ŭrehulavańnie ŭsich jurydyčnych tonkaściaŭ idzie da paŭhoda.
Karotkaterminovyja ž płany Siarhieja — «adkatać» najaŭnyja maršruty, pakazać siabie i svoj servis.
Maleńkaj krainie pašancavała z nazvaj. Jak vostraŭ u Karybskim mory zarablaje miljony na damiennym imieni
«Ultraekzotyka dla samotnaha turysta». Ci zacikavić Iran biełarusaŭ i ci pajeduć turysty ź Irana ŭ Biełaruś
«Za 500 rubloŭ lacieŭ u Minsk z Mahilova na samalocie». Minčuk pa paradku abjechaŭ usie miescy ź biełaruskich kupiur
U Turcyi prapanujuć admianić sistemu charčavańnia «usio ŭklučana»
Arhanizatar bajdaračnych spłavaŭ raskazaŭ, što staić na pieraškodzie turyzmu, aprača prusakoŭ u hatelach
Ciapier čytajuć
Polšča nie adkryje miažu i paśla skančeńnia vučeńniaŭ «Zachad»51
Kamientary