Колькі чалавек загінула ў Бучы падчас расійскай акупацыі: абноўленыя даныя
За час баявых дзеянняў у Бучы і яе расійскай акупацыі ў лютым-сакавіку 2022 года тут загінулі сотні чалавек. Назва горада пад Кіевам назаўжды стала сінонімам ваенных злачынстваў расійскай арміі ва Украіне. Нядаўна архіўны аддзел Бучанскай гарадской рады апублікаваў абноўленыя даныя аб колькасці ахвяр расійскага ўварвання. Большасць з іх — мужчыны (іх у тры разы больш, чым жанчын). У Бучы таксама загінулі 12 дзяцей рознага ўзросту. Людзі паміралі не толькі ад куль, але і з-за адсутнасці лекаў і медычнай дапамогі. Былі зафіксаваны і выпадкі смерцяў ад голаду.
Напярэдадні трэцяй гадавіны вызвалення Бучы ад расійскай акупацыі пра новыя падрабязнасці трагедыі піша BBC.
Загінулыя ў Бучы і яе наваколлях
Паводле справаздачы Бучанскага архіўнага аддзела, з пачатку поўнамаштабнага ўварвання Расіі 24 лютага і да 31 сакавіка 2022 года, калі Буча была дэакупаваная, у горадзе загінуў 381 чалавек.
«Сярод іх 281 чалавек загінуў у выніку баявых дзеянняў, а 100 памерлі ад хвароб або з-за неаказання медыцынскай дапамогі», — гаворыцца ў дакуменце.
У той жа час у Бучанскай гарадской грамады (горад Буча, пасёлкі Ворзель і Бабінцы, а таксама 11 сёл, якія таксама былі пад акупацыяй) колькасць загінулых значна вышэйшая — 554 чалавекі. З іх 396 чалавек загінулі ў выніку баявых дзеянняў, а 158 — ад хвароб і з-за недахопу лекаў і адсутнасці медыцынскай дапамогі.
Яшчэ 28 жыхароў Бучы загінулі не на гэтай тэрыторыі, а ў суседніх гарадах.
«Усяго 582 чалавекі, з якіх 435 мужчын і 147 жанчын. З іх 12 дзяцей (ва ўзросце ад 1,7 да 15 гадоў)», — пазначана ў справаздачы.
43 целы застаюцца неапазнанымі, а 38 мірных жыхароў Бучы лічацца зніклымі без вестак. 33 жыхары Бучанскай грамады да гэтага часу знаходзяцца ў расійскім палоне, а адзін палонны памёр.
Трэба адзначыць, што ў СМІ можна сустрэць розныя звесткі аб колькасці ахвяр.
Як тлумачыць начальнік архіўнага аддзела Бучанскай гарадской рады Ігар Барткаў, блытаніна выкліканая тым, што не заўсёды выразна адрозніваюць, пра якую менавіта тэрытарыяльную адзінку ідзе гаворка: пра сам горад Буча, Бучанскую тэрытарыяльную грамаду ці наогул пра Бучанскі раён, які ўключае таксама горад Ірпень, пасёлкі.
Такім чынам, у залежнасці ад тэрыторыі, колькасць загінуўшых складае:
- горад Буча — 381;
- Бучанская тэрытарыяльная грамада — 554;
- Бучанскі раён — каля 1200 (і гэтая лічба, па дадзеных Нацыянальнай паліцыі, можа яшчэ ўзрасці).
Неапазнаныя або памерлыя ад голаду
Больш за ўсё жыхароў Бучы загінула ў першыя тры дні акупацыі, з 3 па 5 сакавіка — 137 смерцяў.
Менавіта тады расійскія вайскоўцы расстралялі палонных байцоў тэрытарыяльнай абароны, валанцёрку Жанну Камянёву, якая спрабавала выехаць з Бучы, Ірыну Фількіну («жанчыну з чырвоным манікюрам») і яшчэ дзясяткі мірных жыхароў.
Шмат ахвяр было і 27 лютага 2022 года, калі расійская калона ўпершыню паспрабавала прарвацца праз Бучу ў Кіеў, але была знішчана на вуліцы Вакзальнай — у той дзень загінулі 25 чалавек.
Сярод іх — мужчына ў самым цэнтры горада, у якога трапіла куля, калі пры праездзе бронетэхнікі расійскія вайскоўцы адкрылі агонь. Ён да гэтага часу застаецца неапазнаным.
Ігар Барткоў тлумачыць, што больш за чатыры дзясяткі целаў усё яшчэ ляжаць у безназоўных магілах з-за немагчымасці правесці ДНК-аналіз. У некаторых выпадках магчымыя сваякі з'ехалі за мяжу і не могуць даць матэрыял для ДНК-ідэнтыфікацыі. У іншых — увогуле не вядома, дзе шукаць родных. Бо сярод загінулых маглі быць і немясцовыя, напрыклад, будаўнікі ці іншыя прыезджыя. Або проста адзінокія людзі без родных і нават знаёмых у Бучы.
Напрыклад, яшчэ ў канцы красавіка 2022 года бучанскі морг адшукваў сваякоў 17 чалавек (як ідэнтыфікаваных, так і неідэнтыфікаваных), якія маглі б іх пахаваць.
Некалькі пажылых чалавек памерлі з голаду.
Выданне New York Times адразу пасля дэакупацыі апісвала сітуацыю ў прыватным доме састарэлых у Бучы.
«Шэсць чалавек у доме састарэлых памерлі ад голаду, распавялі працаўнікі могілак, якія забіралі целы ў пачатку красавіка. Вестыбюль быў ледзяным, і чацвёра з памерлых знаходзіліся на верандзе. У суседнім доме тыя ж работнікі знялі з галіны дрэва павешаную жанчыну», — пісалі амерыканскія журналісты.
Ігар Барткоў пацвярджае гэтую інфармацыю, але адзначае, што абставіны смерці гэтых людзей да канца не высветлены.
У іншым выпадку ад голаду памерла 68-гадовая Ніна Бачок, якая пакутавала ад ментальных парушэнняў. Яе старэйшую сястру Людмілу Бачок, якая даглядала яе, 5 сакавіка застрэліў снайпер у двары іх дома.
Ніна не магла самастойна здабыць сабе ежу, і пасля вызвалення Бучы яе цела знайшлі на кухні.
У бучанскіх чатах аб пошуку родных да гэтага часу можна знайсці паведамленне сваячкі сясцёр, якая ў сакавіку 2022 года спрабавала высветліць іх лёс: «Мае патрэбу ў ежы, леках. Няма сувязі дзесяць дзён. Хаця б даведацца, што яны жывыя. Патрэбна эвакуацыя».
Ігар Барткоў распавёў яшчэ пра адзін такі выпадак смерці ад голаду.
86-гадовая Вольга Асколак памерла ў Бучы 25 сакавіка. Дома ў яе засталася 59-гадовая дачка Тамара, якая з нараджэння была інвалідам і мела патрэбу ў дапамозе. Калі менавіта памерла Тамара, невядома — яе цела таксама знайшлі ўжо пасля сыходу расійскіх вайскоўцаў.
У цэлым, як адзначае Ігар Барткоў, большасць загінулых у Бучы — немаладыя людзі.
«Сярэдні ўзрост загінулых у Бучанскай абшчыне — 54 гады, па горадзе Буча — 55 гадоў», — кажа ён.
Як рэагуе Расія
З набліжэннем трэцяй гадавіны вызвалення Бучы ў Расіі сталі ўсё часцей успамінаць пра яе.
Прадстаўнік РФ у ААН, напрыклад, абвінаваціў 11 сакавіка ўкраінскую армію ў забойствах мірных жыхароў у Курскай вобласці і супрацьпаставіў гэта падзеям пад Кіевам у сакавіку 2022 года:
«Гэта не нейкая пастановачная Буча, якую стварыла кіеўская ўлада і куды кіеўскі князёк возіць заходніх гасцей на экскурсіі, гэта — рэальныя злачынствы».
Расія і яе дыпламаты працягваюць адмаўляць дачыненне расійскай арміі да забойстваў мірных жыхароў у Бучы, а Марыя Захарава скардзіцца, што «расійскім следчым органам неабходна дадатковая інфармацыя аб трагічных падзеях у Бучы».
Інфармацыю ўкраінскіх следчых і іншых крыніц аб тым, што адбывалася ў бучанскім рэгіёне, у тым ліку пайменныя спісы загінулых і спісы расійскіх вайскоўцаў, якіх Украіна абвінавачвае ў ваенных злачынствах, расійскае МЗС ігнаруе.
Замест гэтага яно патрабуе гэтыя дадзеныя, у тым ліку «спіс ахвяр правакацыі», ад Сакратарыята ААН.
МЗС Расіі працягвае перыядычна распаўсюджваць «падрабязныя абвяржэнні» аб Бучы - відэаролік, зняты яшчэ ў 2022 годзе.
Гэтыя абвяржэнні ўтрымліваюць, у прыватнасці, сцверджанні, што целы забітых на вуліцах Бучы з'явіліся ўжо пасля сыходу расійскіх вайскоўцаў, што яны ляжаць тварам уніз, каб іх было немагчыма ідэнтыфікаваць, і што яны нібыта не маюць слядоў раскладання.
Аднак на спадарожнікавых здымках Maxar целы былі зафіксаваны яшчэ ў сярэдзіне сакавіка.
Целы расстраляных са звязанымі рукамі можна заўважыць і на відэа групы аэраразведкі добраахвотніцкага фарміравання «Вільна Україна», знятым 24 сакавіка 2022 года. Яно ёсць у распараджэнні Бі-бі-сі.
Усе гэтыя раёны Бучы тады знаходзіліся пад поўным кантролем расійскіх войскаў.
Што ж тычыцца «адсутнасці слядоў гніення», то паліцыя Кіеўскай вобласці адразу пасля дэакупацыі публікавала дэталёвыя здымкі знойдзеных і эксгумаваных целаў загінулых жыхароў Бучы для фіксацыі смерцяў і пошуку сваякоў — з усімі прыкметамі працяглага гніення.
Яшчэ адным «доказам» таго, што ўкраінскія вайскоўцы нібыта «самі раскладвалі целы забітых» у Бучы, расійскія дыпламаты называюць кадры ўкраінскага тэлеканала Freedom ад 3 красавіка, на якіх байцы Сіл абароны Украіны цягнуць трупы тросамі.
У рэальнасці ж гэта былі меры засцярогі — сакратар Бучанскай гарадской рады Тарас Шапраўскі тады папярэджваў, што «замініраваны нават целы загінулых».
Бучанскі архіўны аддзел вядзе рэестры загінулых, зніклых без вестак і палонных жыхароў абшчыны, а таксама рэестр «расійскіх ваенных злачынстваў і злачынцаў».
Аднак, як тлумачыць Ігар Барткоў, публікацыя, напрыклад, поўнага спісу імёнаў загінуўшых жыхароў Бучы — гэта ўсё ж прэрагатыва следчых органаў.
Верагодна, Украіне сапраўды варта афіцыйна абнародаваць поўны спіс імёнаў загінуўшых у Бучы, у тым ліку і ў ААН.
Расследаванне ваенных злачынстваў расійскай арміі ў Бучы і наваколлях працягваецца.
Юрый Белавусаў, кіраўнік дэпартамента офіса Генпракурора па супрацьдзеянні злачынствам, учыненым ва ўмовах узброенага канфлікту, нядаўна паведаміў, што за забойствы і здзекі над мірнымі жыхарамі ў Бучы афіцыйна вылучаны падазрэнні супраць 28 расійскіх вайскоўцаў.
У асноўным гаворка ідзе аб байцах 234. Дэсантна-штурмавага палка 76 дывізіі з Пскова, хоць маюцца даныя аб прысутнасці ў Бучы і іншых падраздзяленняў расійскай арміі і Расгвардыі.
«Ёсць група пракурораў, ёсць група следчых, якія фізічна знаходзяцца ў Бучы і вывучаюць усе матэрыялы. Мы дакладна ведаем, якія падраздзяленні там былі і якія злачынствы ўчыняліся… Па Бучы, я ўпэўнены, мы дадзім вынік», — падкрэсліў Юры Белавусаў.
Каментары
[Зрэдагавана]