Biełaruskija nacyjanalistyčnyja pieśni 1940-ch hadoŭ
U internecie źjavilisia zapisy adnoŭlenych piesień i maršaŭ SBM i BKA
U čyimś małaviadomym blohu ŭ Livejournal źjaviłasia rekanstrukcyja biełaruskich niezaležnickich piesień časoŭ Druhoje suśvietnaje vajny.
Hetyja pieśni — častka płastu kvazivajskovaj muzyčnaj spadčyny, jaki 50 hadoŭ byŭ pad zabaronaj u Biełarusi i zachavaŭsia tolki dziakujučy emihranckim archivam.
Častka 1: http://kryczny-horn.livejournal.com/966.html
Častka 2: http://kryczny-horn.livejournal.com/2348.html
Majučy pierad nami hetyja adnoŭlenyja pieśni i razvažajučy pra mahčymuju «aktualizacyju» prynamsi niekatorych ź ich, my niepaźbiežna znoŭ
viartajemsia da staroje dyskusii pra kalabaracyju z akupantami — što nacystoŭskimi, što savieckimi.
Ja asabista liču, što možna i varta adradžać tyja patryjatyčnyja pieśni,
1) u jakich niama prasłaŭleńnia Hitlera i jahonaj idealohii,
2) u jakich niama raspalvańnia nacyjanalnaj abo klasavaj varažniečy,
3) jakija nie źviazanyja naŭprost sa strukturami, adkaznymi za vajennyja złačynstvy. Roznyja palicejskija złučeńni vidavočna ŭdzielničali ŭ złačynstvach (vyniščeńni habrejaŭ, spaleńni viosak), a Sajuz biełaruskaj moładzi ci Biełaruskaja krajovaja abarona — nie.
Uvohule, razvažajučy pra historyju Biełarusi XX stahodździa, my pavinny vyrazna razumieć:
Nie savieckija akupanty nam zasnavali pieršy ŭniversytet. Nie balšaviki nam praviali niadoŭhuju biełarusizacyju pačatka 1920-ch. Nie KPSS napisała tvory Vasila Bykava.
Hetaksama, nie balšaviki napisali nam «Radzimu maju darahuju» i nie nacysty napisali pieśni Sajuza biełaruskaj moładzi.
Heta ŭsio našyja, biełaruskija tvory i dasiahnieńni.
Heta my, biełarusy, zmušali nacystaŭ i kamunistaŭ z saboj ličycca i rabić nam sastupki. Heta my prymusili ich nie pieraškadžać nam stvaryć InBiełKult (budučuju Akademiju Navuk), biełaruskija škoły i biełaruskija nacyjanalnyja vajskovyja farmavańni.
Viartajučysia da temy muzyki — napisany ŭ 1938 pryhožy niamiecki vajenna-marski marš «Kameraden auf See» dahetul spakojna vykarystoŭvajecca niamieckaj Bundesmarine. I niemcaŭ nie zasmučaje toj fakt, što ŭ adnym kuplecie niekali piełasia «ściahu, jaki daŭ nam Fiurer, my budziem viernyja da mahiły». Tyja radki prosta nie vykonvajucca. Jak nie vykonvajucca ŭ jakaści niamieckaha dziaržaŭnaha himna dva z troch kupletaŭ «Pieśni Niamieččyny», dzie śpiavajecca ŭ tym liku pra Nioman jak miažu niamieckich ziamiel.
Treba skazać, pieršapačatkovy tekst sučasnaha dziaržaŭnaha himna Respubliki Biełaruś (a nia prosta niejkaha tam marša) kaliści źmiaščaŭ radki
«Nas abjadnała Lenina imia,
Stalin pavioŭ nas k ščaściu ŭ pachod.»
A ŭ pieśni, jakaja ciapier himn Rasiei, kaliś śpiavałasia:
«Nas vyrastił Stalin — na viernosť narodu,
Na trud i na podvihi nas vdochnovił!»
I što? I ničoha.
Melodyja sučasnaha himna RB aŭtarstva Nieściera Sakałoŭskaha mnie, darečy, taksama padajecca vielmi pryhožym muzyčnym tvoram. I ja spadziajusia, što hety marš zastaniecca ŭ aktyŭnym vykarystańni taksama i paśla sychodu Łukašenki. Viadoma, nia ŭ jakaści dziaržaŭnaha himna i, najlepš, biaz tekstu.
Kamientary