Navukoŭcy raskazali, jak drapiežnyja dynazaŭry rabilisia viehietaryjancami
Paleantołahi vyvučyli čarapy bolš jak 160 vidaŭ dynazaŭraŭ i vyśvietlili, što roznyja hrupy hetych staražytnych jaščaraŭ niekalki razoŭ pierachodzili na całkam raślinnuju ježu i mianialisia pry hetym padobnymi šlachami. Heta ŭ čarhovy raz paćvierdziła teoryju evalucyi, pišuć brytanskija i amierykanskija daśledčyki ŭ časopisie Current Biology, adznačaje tass.ru.
«Evalucyja nadzialiła mnohich travajednych dynazaŭraŭ padobnymi rysami, niahledziačy na ich prynaležnaść da samych roznych hrup. Da prykładu, nievialikija stravusapadobnyja arnitamimazaŭry i hihanckija čaćvieranohija tytanazaŭry mieli padobny vyciahnuty čerap i małuju siłu ŭkusu, tady jak rahatyja cieratapsidy i arnitapody, hazeli miezazoja, abzavialisia mocnymi skivicami i zubami», - tłumačyć Devid Batan, paleantołah z Muzieja naturalnaj historyi Łondana, čyje słovy pryvodzić pres-słužba časopisa.
Da niadaŭniaha času paleantołahi ličyli, što dynazaŭry nabyli hihanckija pamiery i zaniali ŭsie ekałahičnyja nišy miezazoja tolki ŭ siaredzinie jurskaha pieryjadu, kala 170 młn hadoŭ tamu. U tryjasavym pieryjadzie jany byli adnosna nievialikimi, sastupajučy hihanckim dvuchnohim krakadziłam i apošnim źvierajaščaram Ziamli, i siłkavalisia kazurkami abo adnastajnaj źmiašanaj dyjetaj.
Navukoŭcy dastatkova doŭha spračajucca pra toje, ci tak heta było na samoj spravie, bo pakul u ich niama adnaznačnaha razumieńnia, što pieraškadžała pavieličeńniu pamieraŭ dynazaŭraŭ i ich pašyreńniu pa inšych ekałahičnych nišach. Niekatoryja daśledčyki ličać, što pryčynaj byŭ niestabilny klimat epochi, jaki nie spryjaŭ chutkamu rostu lasoŭ navat u ekvataryjalnych šyrotach płaniety.
Adkryćcio pareštkaŭ niečakana staražytnych zaŭrapodaŭ, travajednych čatyrochnohich hihantaŭ, jakija dasiahnuli vialikich pamieraŭ jašče da pačatku jurskaha pieryjadu, pachisnuła padobnyja ŭjaŭleńni. Paźniej paleantołahi znajšli namioki i na toje, što drapiežnyja jaščary źjavilisia značna raniej, čym było pryniata ličyć.
Padobnyja mierkavańni, jak adznačajuć Batan i jaho kalehi, prymusili ich pravieści maštabny «pierapis» anatamičnych rysaŭ čarapoŭ zvyš 160 vidaŭ dynazaŭraŭ u nadziei zrazumieć, jak i kali jany stali drapiežnikami, travajednymi ci ž źmianili charčovuju śpiecyjalizacyju na procilehłuju.
Adzin z samych mudrahielistych prykładaŭ hetaha zaklučajecca ŭ tym, jak drapiežnyja prodki tak zvanych teryzinazaŭraŭ, svojeasablivych «laniŭcaŭ» krejdavaha pieryjadu, pierajšli na całkam raślinnuju dyjetu i adhadavali hihanckija kipciury, pryznačanyja dla zdabyčy raślinnaści, a nie miasa.
Brytanskija i amierykanskija paleantołahi raskryli niekalki inšych niečakanaściaŭ i dzivosaŭ, źviazanych sa źjaŭleńniem i raspaŭsiudam «viehietaryjanstva» siarod staražytnych jaščaraŭ. U pryvatnaści, akazałasia, što ŭsich travajednych dynazaŭraŭ, u tym liku i byłych drapiežnikaŭ nakštałt teryzinazaŭraŭ i ich rodzičaŭ, možna padzialić na dźvie vialikich hrupy pavodle ŭładkavańnia ich žavalnaha aparata i tamu, jak jany jaho nabyli, niahledziačy na rozny čas ich źjaŭleńnia i vielizarnyja anatamičnyja adroźnieńni va ŭsich inšych častkach cieła.
Heta, jak adznačaje Batan, kaža pra toje, što dynazaŭry niekalki razoŭ «vučylisia» jość raślinnuju ježu i što roznyja hrupy staražytnych jaščaraŭ rabili heta niezaležna adzin ad adnaho. I toje, i inšaje značna ŭskładniaje karcinu ich raźvićcia i nie dazvalaje ličyć dynazaŭraŭ «tupikovaj halinoj»,
a taksama paćviardžaje, što adzin z asnoŭnych evalucyjnych pracesaŭ, kanvierhiencyja, pracavaŭ siarod dynazaŭraŭ hetak ža, jak i siarod sučasnych žyvioł.
Kamientary