«Robim prosta nierealnyja rečy». Amierykanski biznesmien biełaruskaha pachodžańnia dapamahaje vajskoŭcam USU z amputacyjami pačać novaje žyćcio

— Ja ŭvieś čas kažu, što ŭ mianie kroŭ — hruzinskaja, duša — ukrainskaja, što naradziŭsia ja ŭ Biełarusi, ale z amierykanskim mientalitetam, — raskazvaje Juryj karespandentcy «Jeŭraradyjo» na dobraj ukrainskaj movie.

«Nam by ničoha nie ŭdałosia, kali b my nie byli takija … krejzi?»

— Vy zajmalisia trakovym biznesam, žyli ŭ ZŠA, pry hetym u vas jašče i biełaruskija karani. Zdajecca, što da čajavańnia z Załužnym z hetaj startavaj pazicyi ničoha nie viadzie…

— A potym pačałasia vajna. Dla mianie heta byŭ asabisty šok. Niezadoŭha da hetaha ja šmat času pravodziŭ u Kijevie, maje babula i mama rodam z Ukrainy. I tamu navinu pra vajnu było emacyjna składana pryniać.

U pieršyja dni ad šoku ja prosta nie razumieŭ, što adbyvajecca. U mianie ŭ ofisie visiać dva vialikija ekrany, i na ich vyviedzienyja navinavyja partały. I ja prosta bieź pierapynku sačyŭ za navinami na hetych ekranach. A potym staŭ dumać, čym mahu dapamahčy.

Jašče da vajny ja byŭ znajomy z doktaram Jakavam Hradzinaram [doktar-pratezist z Ukrainy, žyvie ŭ ZŠA. — «Jeŭraradyjo»]. U pačatku 2022 hoda mianie paprasili dapamahčy Bahdanu Kanavałavu — chłopcu z Dniapra sa składanaj amputacyjaj. Nas paznajomili, my damovilisia, što Bahdan budzie žyć u mianie, i ja budu vazić jaho na pratezavańnie.

Tady ja i paznajomiŭsia z doktaram Jakavam. Klinika, u jakoj jon pracuje, znachodzicca ŭ centry Minieapalisa. Jakaŭ — unikalny čałaviek. Jon pastar carkvy, u jaho siamiora dziaciej — i ŭ jaho vielmi dobraje serca.

U vyniku Bahdan atrymaŭ bijaničny pratez, viarnuŭsia va Ukrainu. I pačałasia vajna.

A my ź Jakavam padumali: a čamu my nie možam dapamahać ukraincam hetak ža sama, jak dapamahli Bahdanu? Pry hetym my razumieli, što pratezavańnie — heta samy darahi vid miedycynskich pasłuh, adzin pratez kaštuje ad 15 da 100 tysiač dalaraŭ.

I my dumali: akiej, pryviaziem 5 vajskoŭcaŭ, dapamožam im, i ŭžo niešta zrobim. I kali pryvieźli 5 vajskoŭcaŭ, ubačyli, nakolki heta ciapier treba Ukrainie. I my atrymali vialikuju padtrymku ludziej. Za pieršy hod vajny i pracy centra my ni ŭ kaho nie prasili hrošaj: ludzi prosta davali. I my zrazumieli, što možam dapamahčy bolšaj kolkaści ludziej.

Pavialičyć

Kali ŭ nas było šmat ludziej, my ŭbačyli, što im treba absłuhoŭvańnie pratezaŭ. I my adkryli pieršy pratezny centr va Ukrainie. Naša hałoŭnaja misija — źmianić pratezavańnie va Ukrainie. My razumieli, što nie zmožam dapamahčy ŭsim u ZŠA, ale možam zrabić tak, kab pratezavańnie va Ukrainie było lepšym.

Zrazumieŭšy, što nie chapaje kadraŭ, jakija mohuć pratezavać, my adkryli Protez Academy, dzie z nula navučajem našych pratezistaŭ i fizijaterapieŭtaŭ.

Kali b my z doktaram Jakavam abodva nie byli takija — nie viedaju, jak skazać pa-ŭkrainsku … krejzi? — nam by ničoha nie ŭdałosia. Ale my syšlisia ŭ našym žadańni dapamahać, i časam robim prosta nierealnyja rečy.

— Jakija?

— My naładzili ŭvieś praces — ad pačatku, kali vajskoviec zapoŭniŭ ankietu, da taho, jak jon skončyŭ reabilitacyju. I ŭžo zapratezavali bolš za 500 vajskoŭcaŭ i dziaciej.

My taksama abjadnali bolš za 4 tysiačy donaraŭ u 40 krainach śvietu, jakija dapamahajuć nam rabić pratezy dla ŭkraincaŭ, i heta sapraŭdy kruta. Kali my kažam, što adzin pratez kaštuje minimum 10 tysiač dalaraŭ, moža zdacca, što heta niepadjomnaja suma. Ale našy achviaradaŭcy danaciać pa 10, 20, 50 dalaraŭ — i voś užo my zakryvajem čarhovy zbor.

Protez Foundation dapamahaje stać na nohi nie tolki vajskoŭcam, ale i dzieciam.

Posmotrieť etu publikaciju v Instagram

Publikacija ot Yura Aroshidze (@u.aroshidze)

Za try hady my pabudavali try centry Protez Foundation: adzin u ZŠA i dva va Ukrainie. I sabrali kamandu z matyvavanych ludziej. A prosta ciapier pracujem ź Ministerstvam unutranych spraŭ Ukrainy, kab adkryć jašče adzin centr.

«Navošta vam pamiaškańnie na Majdanie, u vas što, šmat hrošaj?»

— Adzin z vašych prateznych centraŭ pracuje ŭ Zakarpaćci, samym biaśpiečnym rehijonie Ukrainy. A druhi adkryŭsia ŭ samym centry Kijeva, na Majdanie. Čamu tam?

— Tak, u nas časam pytajucca — navošta vam pratezny centr na Majdanie, u vas što — šmat hrošaj? Nie, u nas jość damoŭlenaść z arendadaŭcam.

Ale hałoŭnaje — raźmiaščajučy Protez Foundation u centry Kijeva, my pakazvajem staŭleńnie da vajskoŭcaŭ. Kali jany prychodziać u centr, dzie im prapanujuć kavu, kali jany atrymlivajuć jakasny servis, jany adčuvajuć heta staŭleńnie. My chočam, kab jany bačyli, što dla ich zrabili najlepšaje.

U savieckaj ułady była tradycyja vysyłać invalidaŭ dalej ad centra horada. A Ludovik XIV pabudavaŭ Dom vieteranaŭ u centry Paryža, kab vyvieści vajskoŭca na novy ŭzrovień. Mianie samoha vielmi natchniajuć ukrainskija vajskoŭcy — jany ŭsie vielmi zaradžanyja na reabilitacyju i vynik.

Ciapier u pratezny centr u Štatach my biarom tolki vajskoŭcaŭ sa składanymi typami amputacyj. Bolš prostyja vypadki pratezujem va ŭkrainskich centrach. A naša doŭhaterminovaja zadača — zrabić pratezavańnie va Ukrainie lepšym, vyvieści jaho na amierykanski ŭzrovień.

My pratezujem nie tolki vajskoŭcaŭ. Žančynam, jakija paciarpieli ŭ vyniku vajny, dapamahajem biez čarhi. A jašče my razumiejem, što časam traŭma moža być nie źviazanaja z vajnoj.

I kali da nas źviartajucca dzieci, jakija pieražyli amputacyju z-za DTZ abo luboha inšaha niaščasnaha vypadku, my dapamahajem im biez čarhi. Spačatku pratezujem, a potym užo šukajem hrošy. Užo 15 dziaciej atrymali ŭ nas pratezy.

— Vy daŭno byli ŭ Kijevie?

— Ja ŭvieś čas u Kijevie. Kožnuju noč ty pračynaješsia ad taho, što nad horadam źbivajuć drony.

Letaś ja va Ukrainie pravioŭ bolš času, čym u Štatach. Ale ŭ mianie jość mahčymaść pryjechać dadomu, u ZŠA, i tam pieradychnuć, tamu što paśla niekalkich tydniaŭ znachodžańnia va Ukrainie jedzie dach. A ŭ maich ukrainskich kalehaŭ hetaj mahčymaści niama, i ŭsio adno jany ŭvieś čas pakazvajuć krutyja vyniki.

Pavialičyć

Kali ščyra, ja dumaju, što kožny, chto razumieje, što adbyvajecca va Ukrainie, pavinien dapamahać. My sami robim, što možam — i dajem mahčymaść dapamahać inšym. Praz nas vy možacie dapamahać adnaŭlać žyćci ludziej.

— Kali vy vyvučyli ŭkrainskuju movu?

— Da vajny ja nie havaryŭ pa-ŭkrainsku i pa-biełarusku. Ale z pačatkam vajny pačaŭ čytać šmat ukrainskich knih, hladzieć filmy, roliki na jutubie… Ja ŭbiraŭ movu, jak dzicia, jakoje spačatku ŭsio razumieła, ale nie mahło pačać havaryć.

A potym pačalisia sustrečy z ukrainskimi ministrami, sustrečy ŭ Ofisie prezidenta, zaprašeńni ŭ efiry ŭkrainskich telekanałaŭ… Ja razumieŭ, što kali nie zmahu vieści razmovu na ŭkrainskaj, heta budzie vyhladać nie vielmi dobra. Tak što ciapier ja ŭžo maju znosiny pa-ŭkrainsku. Jašče ciažkavata, ale pastupova atrymlivajecca.

Kali vy chočacie, kab bolš ukrainskich vajskoŭcaŭ znoŭ stali na nohi, zadanacić možna tut.

• 7
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 2