Dziaržava ŭziała pad kantrol kampaniju, dzie raniej zapraŭlała siamja źbiehłaha eks-prezidenta Kyrhyzstana
Biełaruskaja nacyjanalnaja bijatechnałahičnaja karparacyja (BNBK), jakuju ŭłady časta prezientavali jak adzin z samych maštabnych inviestprajektaŭ krainy, faktyčna pierajšła pad kantrol dziaržavy. Kali ŭ 2016 hodzie prajekt zapuskaŭsia jak pryvatny, to z pačatku 2024-ha dziaržava ŭžo vałodała kala 77% akcyj kampanii. Pry hetym papiarednija ŭładalniki — źviazanyja z atačeńniem Alaksandra Łukašenki i siemjami ŭciekačoŭ z Kyrhyzstana Bakijevych — stracili svaje doli, piša «Lusterka» na padstavie ŭnutranych dakumientaŭ kampanii, atrymanych ad arhanizacyi «Biełpoł».
Pieršapačatkova dziaržava mieła tolki čverć akcyj BNBK. Ale praz dadatkovyja emisii akcyj i pavieličeńnie statutnaha fondu jaje dola pačała chutka raści: u 2021 hodzie — 34%, u 2024-m — užo amal 77%. Farmalna heta nie zaŭsiody adlustroŭvałasia ŭ adkrytych rejestrach, ale ŭnutranyja dakumienty śviedčać, što asnoŭny kantrol užo pierajšoŭ da ŭrada.
Da 2022 hoda akcyi kampanii naležali dźvium šatłandskim kampanijam, źviazanym ź siamjoj byłoha prezidenta Kyrhyzstana Kurbanbieka Bakijeva, jakaja paśla jaho zrynańnia ŭ 2010 hodzie žyvie ŭ Biełarusi pa asabistym zaprašeńni Łukašenki.
Paśla hetyja doli pierajšli da dźviuch firmaŭ z AAE, pradstaŭniki jakich taksama akazalisia źviazanymi z uciekačami z Kyrhyzstana i biełaruskimi kiraŭnikami BNBK. Intaresy kampanij z AAE paźniej pradstaŭlaŭ rasijski biznesmien Leŭ Dziańhoŭ — uradženiec Minska, źviazany z kiraŭnikom Čačni Ramzanam Kadyravym i dziaržsakratarom «Sajuznaj dziaržavy» Dźmitryjem Mieziencavym.
Taksama siarod uładalnikaŭ zastavalisia rasijskija i kitajskija kampanii, a taksama niekalki pryvatnych asob z Rasii.
Biełaruskaja nacyjanalnaja bijatechnałahičnaja karparacyja śpiecyjalizujecca na vytvorčaści kambikarmoŭ, premiksaŭ i aminakisłot. Dziaržava stvaryła dla jaje vyklučna spryjalnyja ŭmovy:
- ziamielny ŭčastak na 160 ha ŭ arendu na 99 hadoŭ biez aŭkcyjonu;
- vyzvaleńnie ad pošlin i PDV;
- ilhotny taryf na haz;
- kredyt na $610 miljonaŭ pad dziaržaŭnyja harantyi.
Alaksandr Łukašenka nieadnarazova asabista chvaliŭ prajekt, nazyvajučy jaho «vyšejšym za kosmas».
Adnak, niahledziačy na ŭsie prefierencyi, prajekt nie apraŭdaŭ čakańniaŭ. U 2022 hodzie vypracavali ŭdvaja mienš pradukcyi, čym płanavałasia, a vyručka skłała tolki 40% ad mierkavanaj. U 2023 hodzie kiraŭnictva źniziła vytvorčyja płany, u 2024 hodzie ŭ karparacyi źjavilisia ciažkaści z apłataj za haz i elektraenierhiju, a ŭ žniŭni 2025 hoda ŭrad byŭ vymušany davać harantyi pa kredytach BNBK u «Biełarusbanku».
Takim čynam, dziaržava ciapier kančatkova ŭziała pad kantrol stratnuju kampaniju, jakaja pieršapačatkova padavałasia jak pryvatny inviestprajekt z zamiežnymi ŭdzielnikami.
«My mahli b zasłuchać jaho jak druhi bok». Kyrhyzstan viadzie pieramovy ab viartańni Kurmanbieka Bakijeva
«Zakir Salijeŭ». Łukašenka zabiaśpiečyŭ siamju Bakijevych pašpartami Biełarusi ŭ dvuch varyjantach, jak robiać z ahientami. Heta dazvoliła Bakijevu zaklučyć druhi šlub paralelna — rasśledavańnie
Bakijeŭ choča viarnucca ŭ Kyrhyzstan?
Na novym zavodzie Łukašenku dakładvaŭ čałaviek azijackaha pachodžańnia, jakoha toj nazyvaŭ Daniiłam. Chto heta?
Łukašenka vydzieliŭ Bakijevu ŭčastak u 45 sotak kala svajoj rezidencyi. Voś dzie i dla čaho
Ciapier čytajuć
«Ja byŭ suprać, kab mianie mianiali na 20 rasijskich vajskoŭcaŭ. Nie zmoh by hladzieć u vočy ludziam, syny jakich siadziać»: pieršaje intervju eks-mera Chiersona
Kamientary