«Adbyvajecca pastupovy adkat». Častka ŭkraincaŭ, jakija paśla vajny pierajšli na ŭkrainskuju movu, užo viarnulisia da ruskaj
Kala 7% ukraincaŭ, jakija raniej pierajšli na ŭkrainskuju movu, ciapier viarnulisia nazad da ruskaj. Pra heta paviedamiła ŭpaŭnavažanaja pa abaronie dziaržaŭnaj movy Alena Ivanoŭskaja ŭ intervju «Radyjo Svaboda», spasyłajučysia na vyniki daśledavańnia, praviedzienaha Dziaržaŭnaj słužbaj jakaści adukacyi Ukrainy sumiesna z Upaŭnavažanym pa abaronie dziaržaŭnaj movy.
Pavodle słoŭ čynoŭnicy, u 2022‑2023 hadach, uličvajučy rasijskuju ahresiju, uzrovień samaŭkrainizacyi byŭ pikavym, što paćviardžajuć praviedzienyja apytańni. Ale situacyja źmianiłasia, i ciapier u hetaj śfiery adbyvajecca pastupovy adkat.
«Čałaviek nie moža być pastajanna ŭ takim napružańni i kantralavać siabie, svaje pavodziny. I, adpaviedna, hety adkat ja źviazvaju jašče i z tym, što zvyčka. Ludzi, dzieści 6-7% tych, jakija źviarnulisia da dziaržaŭnaj movy, z časam viarnulisia ŭ svaju kamfortnuju moŭnuju burbałku», — raskazała Alena Ivanoŭskaja.
Daśledavańnie moŭnych zvyčak ukraincaŭ adbyvałasia, u pryvatnaści, na płatformie Viber.
«Tam taksama fiksujuć, što rerusifikacyja sioleta adbyłasia na ŭzroŭni 6%. Heta značyć tyja ludzi, jakija pierajšli na ŭkrainskuju pastupova — na pracy, skažam, doma (heta značyć i ŭ publičnaj, i ŭ pryvatnaj prastory), viartajucca da svajoj pieršaj movy. Heta značyć pieršaja mova — heta taja mova, na jakoj jany vychoŭvalisia baćkami», — adznačyła moŭnaja ambudsmienka.
Taksama Ivanoŭskaja ličyć, što płanamiernaja dziaržaŭnaja palityka ŭkrainizacyi nie moža być realizavanaj ni za 5, ni za 10 hadoŭ.
«Peŭnym i kardynalnym čynam, i nie kivajučy tolki na hety voś momant samaŭkrainizacyi, jaki ŭźnikaje jak reakcyja, jak samaabarona, jak samazachavańnie na ahresiju, a, skažam, płanamiernaja dziaržaŭnaja palityka, jana nie budzie i nie realizujecca ni za 5 hadoŭ, ni za 10. Heta praciahły praces. Tamu što tut važna rabić usio paśladoŭna, rabić usio mudra, nie z naskoku, nie z prymusu — heta važny taki momant, ale z dynamikaj, z takimi matyvacyjami, jakija b vychodzili na arhumienty, na abhruntavańnie i na prahmatyku», — pierakananaja Alena Ivanoŭskaja.
Na dumku moŭnaj ambudsmienki, ukraincam treba samastojna matyvavać siabie.
«Heta pavinien rabić kožny z nas, i tym bolš tyja ludzi, jakija adkaznyja za svaich dziaciej. I ŭvieś čas, tak by mović, matyvavać siabie: «Ja — ukrainiec, heta maja mova, heta maja abarona, heta maja zbroja», — adznačaje Ivanoŭskaja.
Na Padlaššy daŭno stajać ukazalniki pa-biełarusku. Palaki ź inšych rehijonaŭ Polščy aburylisia, im adkazali
Va ŭniviersitecie ŭ kitajskim Sijani vyvučajuć biełaruskuju movu i kulturu
Litoŭski ministr raskazaŭ, jak vučyŭsia čytać pa-biełarusku z časopisa «Vožyk»
«Nie mahu pravieryć, jak mianie pierakłali». Aleksijevič adkazała na krytyku za vykazvańnie pra admovu ad ruskaj movy
Kamientary
Šmatlikija z nas toje i robiać. Niama inšaj matyvacyi akramia svajoj. Kab być biełarusam, tre raźvivać biełaruskuju. Kab zachavać siabie, tre vychoŭvać dzietak jak biełarusaŭ.