27 lipienia. Dumki pra biełaruskaje nacyjabudaŭnictva

Napisaŭ pra ŭčorašniaje śviata dla «Novaj Eŭropy». Vinšuju ŭsich nas!

Historyja pierasoŭvańnia aficyjnaha Dnia niezaležnaści Biełarusi z daty na datu dobra ilustruje składanaść i straktataść postsavieckaha biełaruskaha nacyjabudaŭnictva. Naša kraina — adziny prykład u rehijonie, kali nacyjanał-demakratyčny impuls zachłynuŭsia ŭ neasavieckaj inercyi i kali kvazisavieckaja ideałohija ŭziała revanš užo praz try-čatyry hady paśla nabyćcia niezaležnaści, a kamunistyčny ład pieraradziŭsia ŭ novym uvasableńni.

Korni hetaj prablemy hłybiej i nie palahajuć, a ni ŭ pracesie asimilacyi i denacyjanalizacyi Biełarusi ŭ časy SSSR i Rasijskaj impieryi, i jany hłybiej, a ni ŭ papiaredničajučaj im pałanizacyi litoŭskaj-biełaruskaj elity. Jana ŭ tym, što

Litva-Biełaruś histaryčna apynułasia atočanaj mocnymi supiernikami. Kraina vyžyła (chaj u paškodžanym i źmienienym vyhladzie) ŭ jakaści asobnaha etničnaha i navat palityčnaha subjekta ŭ toj situacyi, kali mahła i nie vyžyć, paśla vojn, dzie hublała pałovu i bolš svajho nasielnictva.

Nastupnyja padziei, pierasoŭvańnie śviataŭ i źmiena dziaržaŭnych movaŭ i simvałaŭ — heta ŭsiaho tolki post-akupacyjnaje pachmielle, post-skryptum papiaredniaj dźviuchsothadovaj historyi.

Hety stan časta rasceńvajuć jak niejkuju histaryčnuju niavyznačanaść i mahčymaść varyjantaŭ budučaha šlacha biełaruskaha nacyjabudaŭnictva. Adnak

niavyznačanaść hetaja maje chutčej tolki paviarchoŭny i iluzorny charaktar. Adzinaja isnujučaja ŭ pryrodzie paśladoŭnaja nacyjanalnaja ideja dla Biełarusi — heta taja, jakuju, chaj i ŭ naiŭna-niepadrychtavanaj formie, vyznavaŭ kolišni Biełaruski narodny front.

Ale deradykalizavanaja, dapoŭnienaja, prafiesijanalizavanaja (ačyščanaja ad dazvalalnaj junackaj naiŭnaści nacyjanalistyčnaj histaryjahrafii 1980-ch hadoŭ) i madernizavanaja ŭ adpaviednaści z patrabavańniami sučasnaha hłabalizavanaha śvieta. Nijaki zachodnierusizm i pahatoŭ nijakaja eklektyčnaja «zdabytaja pad kiraŭnictvam A. Łukašenki niezaležnaść ad niamiecka-fašysckich akupantaŭ» nie žyćciazdolnyja va ŭmovach impieratyvaŭ, dyktavanych kaštoŭnaściu dziaržaŭnaha suviereniteta Biełarusi, i tamu buduć nieminujuča adrynutyja albo pierafarmatavanyja ŭ kamplemientarnyja z bieł-čyrvona-biełaj biełaruskaściu formy.

Dla pryziemlenych niavyznačanych prahmatykaŭ, dalokich ad kanteksta biełaruskaha nacyjanalna-vyzvalenčaha ramantyzma, mienavita 27 lipienia 1990 h. — dzień pryniaćcia Dekłaracyi ab dziaržaŭnym suvierenitecie Biełarusi (albo, alternatyŭna, 25 žniŭnia 1991 h., kali jana nabyła kanstytucyjnuju moc), musiŭ by być dniom niezaležnaści. Mienavita ŭ hety dzień źjaviłasia na śviet siońniašniaja niezaležnaja Respublika Biełaruś; heta kankretny startavy punkt dla kankretnaj sučasnaj niezaležnaj Biełarusi.

Rehabilitacyja hetaha śviata idealna pasavała b da nastupnaha łahičnaha kroku adbyvajučajsia evalucyi aficyjnaj łukašenkaŭskaj ideałohii ŭ kirunku prahmatyčnaha rasijskamoŭnaha biełaruskaha niezaležnictva. Adnak

ułada demanstruje, što kudy achvotniej voźmie na ideałahičnaje ŭzbrajeńnie vobraz Vialikaha kniastva Litoŭskaha ci navat BNR, ale nie Biełaruś pačatka 1990-ch — ad nibyta žachaŭ jakoj nas nibyta vyratavaŭ prychod da ŭłady A. Łukašenki. Mnohija centralnyja fihury tych losavyznačalnych padziej dahetul žyvyja i pieravažna znachodziacca ŭ apazicyi

Treba skazać, što i nacyjanalna-demakratyčnaja hramadskaść nie nadaje 27 lipienia dastatkovaj uvahi, śviatkujučy dzień niezaležnaści 25 sakavika. Chacia heta źjaŭlajecca łahičnym z histaryčnaha punktu hledžańnia: jak-nijak mienavita 25 sakavika Biełaruś źjaviłasia na palityčnaj mapie śvieta jak samastojnaje ŭtvareńnie (i ŭłasna ŭpieršyniu jana źjaviłasia tam pad nazvaj «Biełaruś», a nie «Litva»). Našyja susiedzi zbolšaha taksama adznačajuć niezaležnaść jak niezaležnaść ad Rasijskaj impieryi ŭ 1918 hodzie, a padziei 1990—1991 hh. traktujuć jak adnaŭleńnie hetaje niezaležnaści.

27 lipienia, adnak, śviet ubačyŭ dakumient, čyjo histaryčnaje značeńnie nijak nie mienšaje, čym značeńnie lehiendarnaj Treciaj ustaŭnoj hramaty Rady BNR 1918 hoda.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0