Tekst Małoj Kanstytucyi Biełarusi

prajekt

Dadzieny Kanstytucyjny zakon ab systemie i paŭnamoctvach orhanaŭ dziaržaŭnaj ułady, a taksama orhanaŭ miascovaha samakiravańnia, dalej «Małaja Kanstytucyja», prymajecca ŭ metach vyjścia biełaruskaj dziaržavy i hramadztva z zaciažnoha kanstytucyjnaha kryzisu, zabieśpiačeńnia ŭ krainie kanstytucyjnaj zakonnaści, praŭ i svabod čałavieka i hramadzianina.

Respublika Biełaruś pryznaje, vykonvaje i zabiaśpiečvaje ahulnapryznanyja pravy i svabody čałavieka, zamacavanyja ŭ Kanstytucyi i zakonach, a taksama praduhledžanyja jaje mižnarodnymi abaviazalnictvami.

Mižnarodnyja damovy, ratyfikavanyja Respublikaj Biełaruś, źjaŭlajucca składovaj častkaj nacyjanalnaha zakanadaŭstva i vykarystoŭvajucca ŭsimi dziaržaŭnymi orhanami i słužbovymi asobami jak niepasredna dziejučaje prava.

Małaja Kanstytucyja nosić časovy charaktar i dziejničaje až da pryniaćcia novaj Kanstytucyi Respubliki Biełarusi.

RAŹDZIEŁ I. VYBARČAJA SYSTEMA. REFERENDUM*

Častka 1. VYBARČAJA SYSTEMA

Artykuł 1. Vybary deputataŭ i inšych asob, jakija vybirajucca na dziaržaŭnyja pasady, a taksama na pasady ŭ orhanach miascovaha samakiravańnia narodam, źjaŭlajucca ŭsieahulnymi: prava abirać majuć hramadzianie Respubliki Biełarusi, jakija dasiahnuli 18 hadoŭ.

U vybarach nia ŭdzielničajuć hramadzianie, pryznanyja sudom niedziejazdolnymi. Luboje niepasrednaje abo ŭskosnaje abmiežavańnie vybarčych pravoŭ hramadzian u inšych vypadkach źjaŭlajecca niedapuščalnym i karajecca zhodna z zakonam.

Uzrostavy cenz deputataŭ i inšych asob, jakija vybirajucca na dziaržaŭnyja pasady, vyznačajecca adpaviednymi zakonami, kali inšaje nie praduhledžana Kanstytucyjaj.

Artykuł 2. Vybary źjaŭlajucca svabodnymi: vybarščyk asabista vyrašaje, ci ŭdzielničać jamu ŭ vybarach i za kaho hałasavać.

Nichto nia maje prava ŭpłyvać na vybarščyka z metaj prymusić jaho roznymi sposabami da ŭdziełu abo niaŭdziełu ŭ vybarach, a taksama na jaho volevyjaŭleńnie.

Padrychtoŭka i praviadzieńnie vybaraŭ pravodziacca adkryta i hałosna.

Artykuł 3. Vybary źjaŭlajucca roŭnymi: vybarščyki majuć roŭnuju kolkaść hałasoŭ.

Kolkaść vybarščykaŭ u kožnaj vybarčaj akruzie dla vybrańnia adnaho deputata pry kožnym vidzie vybaraŭ nia moža adroźnivacca bolš čym na 10 pracentaŭ.

Kandydaty, jakija vybirajucca na dziaržaŭnyja pasady, a taksama na pasady ŭ orhanach miascovaha samakiravańnia, udzielničajuć u vybarach na roŭnych padstavach.

Artykuł 4. Vybary Prezydenta Respubliki Biełarusi, deputataŭ Viarchoŭnaj rady Respubliki Biełarusi, deputataŭ pradstaŭničych orhanaŭ i słužbovych asob miascovaha samakiravańnia źjaŭlajucca prostymi — jany vybirajucca hramadzianami niepasredna.

Artykuł 5. Hałasavańnie na vybarach źjaŭlajecca tajnym: kantrol za volevyjaŭleńniem vybarščykaŭ u chodzie hałasavańnia zabaraniajecca.

Artykuł 6. Prava vyłučeńnia kandydataŭ u deputaty naležyć palityčnym partyjam, vybarčym blokam (sajuzam) palityčnych partyj, a taksama hramadzianam u paradku, ustanoŭlenym zakonam.

Artykuł 8. Praviadzieńnie vybaraŭ, sudziejańnie ŭ realizacyi vybarčych praŭ hramadzian, kantrol za ich vykanańniem zabiaśpiečvajuć vybarčyja kamisii.

Centralnaja vybarčaja kamisija źjaŭlajecca stała dziejučym orhanam dziaržaŭnaj ułady, jaki ažyćciaŭlaje padrychtoŭku i praviadzieńnie vybaraŭ i referendumaŭ u Respublicy Biełarusi ŭ adpaviednaści z kampetencyjaj, ustanoŭlenaj zakonam.

Centralnaja vybarčaja kamisija farmirujecca z pradstaŭnikoŭ palityčnych partyj, vybarčych blokaŭ (sajuzaŭ) palityčnych partyj, jakija atrymali pradstaŭnictva ŭ Viarchoŭnaj radzie pa vynikach hałasavańnia pa praparcyjnaj systemie. Akramia taho, u skład Centralnaj vybarčaj kamisii ŭ paradku, ustanoŭlenym zakonam, taksama delehujecca pa adnym pradstaŭniku ad abłaściej i horadu Miensku.

Inšyja vybarčyja kamisii farmirujucca ŭ paradku, ustanoŭlenym zakonam.

Rašeńni vybarčych kamisij, jakija parušajuć vybarčyja pravy hramadzian, mohuć być abskardžanyja ŭ sudovym paradku.

Častka 2. REFERENDUM (NARODNAJE HAŁASAVAŃNIE)

Artykuł 12. Na respublikanski referendum nie vynosiacca pytańni, źviazanyja z mahčymym parušeńniem terytaryjalnaj cełasnaści i suverenitetu Respubliki Biełarusi; sa źmianieńniem paradku i terminaŭ abrańnia Prezydenta Respubliki Biełarusi, deputataŭ Viarchoŭnaj rady, sudździaŭ.

Na respublikanski referendum taksama nie vynosiacca inšyja pytańni, ustanoŭlenyja zakonam.

Artykuł 14. Respublikanskija referendumy pryznačajucca rašeńniem Viarchoŭnaj rady, pryniatym bolšaściu nia mienš jak u dźvie treci hałasoŭ ad liku abranych deputataŭ.

Prapanovu ab praviadzieńni respublikanskaha referendumu majuć prava ŭnosić deputaty Viarchoŭnaj rady ŭ kolkaści nia mieniej za 60 čałaviek abo nia mienš za 300 tys. hramadzian, jakija vałodajuć vybarčym pravam, u t.ł. nia mienš jak 30 tys. hramadzian ad kožnaj z abłaściej i horadu Miensku.

Artykuł 16. Rašeńni, pryniatyja respublikanskim referendumam, padpisvajucca Prezydentam Respubliki Biełarusi.

Artykuł 17. Miascovyja referendumy pryznačajucca adpaviednymi pradstaŭničymi orhanami miascovaha samakiravańnia pa svajoj inicyjatyvie abo pa prapanovie nia mienš jak 10 pracentaŭ hramadzian, jakija vałodajuć vybarčym pravam i pražyvajuć na adpaviednaj terytoryi.

RAŹDZIEŁ 2. PREZYDENT, PARLAMENT, URAD, SUD

Častka 3. PREZYDENT RESPUBLIKI BIEŁARUSI

Artykuł 19. Prezydent Respubliki Biełarusi źjaŭlajecca Kiraŭnikom dziaržavy.

Prezydent pradstaŭlaje Respubliku Biełaruś u znosinach ź inšymi dziaržavami i mižnarodnymi arhanizacyjami.

Prezydent arhanizuje ŭzajemadziejańnie orhanaŭ dziaržaŭnaj ułady, a taksama orhanaŭ dziaržaŭnaj ułady i miascovaha samakiravańnia.

Prezydent źjaŭlajecca Viarchoŭnym hałoŭnakamandujučym Uzbrojenymi siłami Respubliki Biełarusi i ŭ paradku, vyznačanym Kanstytucyjaj i zakonami, prymaje miery pa achovie suverenitetu Respubliki Biełarusi, jaje nacyjanalnaj biaśpieki i terytaryjalnaj cełasnaści. U mirny čas Prezydent Respubliki Biełarusi kiruje Ŭzbrojenymi siłami praź ministra abarony.

Prezydent vałodaje niedatykalnaściu na čas vykanańnia paŭnamoctvaŭ.

Artykuł 20. Prezydentam moža być abrany hramadzianin Respubliki Biełarusi nie maładziejšy za 40 hadoŭ, jaki vałodaje vybarčym pravam i stała pražyvaje ŭ Respublicy Biełarusi nia mienš za dziesiać hadoŭ niepasredna pierad vybarami.

Artykuł 21. Prezydent vybirajecca na piać hadoŭ niepasredna narodam Respubliki Biełarusi. Adna i taja ž asoba nia moža być Prezydentam bolš za dva terminy.

Kandydaty na pasadu Prezydenta vyłučajucca hramadzianami Respubliki Biełarusi šlacham zboru nia mienš za 100 tysiač podpisaŭ vybarščykaŭ.

Vybary Prezydenta pryznačajucca Viarchoŭnaj radaj nie paźniej čym za piać miesiacaŭ i pravodziacca nie paźniej čym za dva miesiacy da zakančeńnia terminu paŭnamoctvaŭ papiaredniaha Prezydenta.

Kali pasada Prezydenta akazałasia vakantnaj, vybary pavinny być praviedzieny na praciahu troch miesiacaŭ z dnia adkryćcia vakansii.

Artykuł 23. Prezydent zastupaje na pasadu paśla pryniasieńnia Prysiahi nastupnaha źmiestu:

«Zastupajučy na pasadu Prezydenta Respubliki Biełarusi, uračysta klanusia vierna słužyć narodu Respubliki Biełarusi, pavažać i achoŭvać pravy i svabody čałavieka i hramadzianina, vykonvać i abaraniać Kanstytucyju Respubliki Biełarusi, śviata i dobrasumlenna vykonvać uskładzienyja na mianie vysokija abaviazki».

Prysiaha prynosicca va ŭračystaj abstanoŭcy ŭ prysutnaści deputataŭ Viarchoŭnaj rady, sudździaŭ Kanstytucyjnaha trybunała, Viarchoŭnaha sudu, Vyšejšaha haspadarčaha sudu, Vyšejšaha administratyŭnaha sudu i nie paźniej za dva miesiacy z dnia abrańnia Prezydenta. Z momantu pryniasieńnia Prysiahi novavybranym Prezydentam paŭnamoctvy papiaredniaha Prezydenta spyniajucca.

Artykuł 24. Prezydent Respubliki Biełaruś:

1) viadzie pieramovy, padpisvaje mižnarodnyja damovy Respubliki Biełarusi;

2) pa pradstaŭleńni Ŭradu pryznačaje i adklikaje dyplamatyčnych pradstaŭnikoŭ Respubliki Biełarusi ŭ zamiežnych dziaržavach i pry mižnarodnych arhanizacyjach, prymaje davierčyja i adzyŭnyja hramaty dyplamatyčnych pradstaŭnikoŭ zamiežnych dziaržaŭ i mižnarodnych arhanizacyj, nadaje vyšejšyja dyplamatyčnyja ranhi i specyjalnyja zvańni;

3) pryznačaje vybary ŭ Viarchoŭnuju radu;

4) prymaje rašeńnie ab daterminovym spynieńni paŭnamoctvaŭ Viarchoŭnaj rady ŭ vypadkach, praduhledžanych Kanstytucyjaj;

5) pradstaŭlaje Viarchoŭnaj radzie kandydaturu Premjer‑ministra;

6) pradstaŭlaje Viarchoŭnaj radzie kandydatury na pasadu Staršyni Viarchoŭnaha sudu, Staršyni Vyšejšaha haspadarčaha sudu, Staršyni Vyšejšaha administratyŭnaha sudu, Staršyni Kanstytucyjnaha trybunału, Hieneralnaha prakurora, Staršyni Praŭleńnia Nacyjanalnaha banku;

7) pa pradstaŭleńni orhanaŭ sudovaha samakiravańnia pryznačaje sudździaŭ nižejšych sudoŭ Respubliki Biełarusi i vyzvalaje ich ad pasady, za vyklučeńniem miravych sudździaŭ;

8) pa pradstaŭleńni Ŭradu ŭ vypadku stychijnaha biedztva, katastrofy, a taksama biesparadkaŭ, jakija supravadžajucca hvałtam ci pahrozaj hvałtu z boku hrupy asob i arhanizacyj, u vyniku jakich uźnikaje niebiaśpieka žyćciu i zdaroŭju ludziej, terytaryjalnaj cełasnaści i isnavańniu dziaržavy, uvodzić na terytoryi Respubliki Biełarusi abo ŭ asobnych jaje miascovaściach nadzvyčajnaje stanovišča z uniasieńniem u trochdzionny termin pryniataha rašeńnia na razhlad Viarchoŭnaj rady;

9) uvodzić na terytoryi Respubliki Biełarusi u vypadku vajennaj pahrozy abo napadu vajennaje stanovišča, abviaščaje poŭnuju abo častkovuju mabilizacyju z uniasieńniem u trochdzionny termin pryniataha rašeńnia na razhlad Viarchoŭnaj rady;

10) štohod źviartajecca z Pasłańniem da Viarchoŭnaj rady ab stanoviščy ŭ dziaržavie;

11) padpisvaje zakony Respubliki Biełarusi i rašeńni respublikanskich referendumaŭ;

12) u paradku, ustanoŭlenym Kanstytucyjaj, maje prava viartać zakon sa svaimi piarečańniami ŭ Viarchoŭnuju radu;

13) vałodaje pravam zakanadaŭčaj inicyjatyvy;

14) vyrašaje pytańni ab pryjomie ŭ hramadzianstva Respubliki Biełaruś i jaho spynieńni, a taksama ab pradstaŭleńni prytułku;

15) pa pradstaŭleńni Ŭradu ŭznaharodžvaje dziaržaŭnymi ŭznaharodami, nadaje klasnyja čyny, zvańni;

16) pa pradstaŭleńni Ŭradu nadaje vyšejšyja voinskija zvańni;

17) ažyćciaŭlaje pamiłavańnie asudžanych;

18) farmiruje Kancylaryju Prezydenta, jakaja zabiaśpiečvaje jaho dziejnaść;

19) utvaraje, rearhanizuje i likviduje Radu biaśpieki, a taksama inšyja kansultatyŭna‑daradčyja orhany pry Prezydencie;

20) pryznačaje pradstaŭnika Prezydenta ŭ Viarchoŭnaj radzie i inšych słužbovych asob, pasady jakich vyznačajucca zakonam.

Artykuł 25. Prezydent dla realizacyi svaich paŭnamoctvaŭ na asnovie i ŭ adpaviednaści z Kanstytucyjaj i zakonami vydaje ŭkazy i rasparadžeńni, jakija majuć abaviazkovuju siłu na ŭsioj terytoryi Respubliki Biełarusi.

Ukazy i rasparadžeńni Prezydenta nie pavinny supiarečyć Kanstytucyi i zakonam Respubliki Biełarusi.

Artykuł 27. Prezydent moža ŭ luby čas padać u adstaŭku. Adstaŭka Prezydenta prymajecca Viarchoŭnaj radaj.

Artykuł 28. Prezydent moža być daterminova vyzvaleny ad pasady pry ŭstojlivaj niazdolnaści pa stanie zdaroŭja vykonvać svaje abaviazki. Rašeńnie ab daterminovym vyzvaleńni Prezydenta ad pasady prymajecca bolšaściu nia mienš za dźvie traciny hałasoŭ ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady na padstavie zaklučeńnia specyjalna stvoranaj kamisii.

Prezydent moža być źniaty z pasady ŭ vypadku parušeńnia Kanstytucyi Respubliki Biełarusi. Pytańnie ab źniaćci Prezydenta z pasady moža być pastaŭlena na prapanovu nia mienš jak adnoj traciny ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady. Zaklučeńnie ab fakcie parušeńnia Prezydentam Kanstytucyi dajecca Kanstytucyjnym trybunałam.

Rašeńnie ab źniaćci Prezydenta z pasady prymajecca bolšaściu nia mienš jak u dźvie traciny hałasoŭ ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady na padstavie zaklučeńnia Kanstytucyjnaha trybunału, jaki paćviardžaje fakt parušeńnia Prezydentam Kanstytucyi.

Prezydent moža być adchileny ad pasady ŭ suviazi sa ździajśnieńniem dziaržaŭnaj zdrady abo inšaha ciažkaha złačynstva. Rašeńnie ab vyniasieńni abvinavačańnia i jaho raśśledavańni prymajecca na prapanovu nia mienš za adnu tracinu ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady, kali za jaho prahałasavała nia mienš za dźvie traciny ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady. Raśśledavańnie pa vyniesienym abvinavačańni va ŭstanoŭlenyja terminy pravodzić specyjalny prakuror, pryznačany Viarchoŭnaj radaj.

Pa zakančeńni raśśledavańnia specyjalny prakuror pradstaŭlaje Viarchoŭnaj radzie abvinavaŭčaje zaklučeńnie ŭ dačynieńni Prezydenta abo pastanovu ab spynieńni raśśledavańnia na padstavach, ustanoŭlenych zakonam. U vypadku pradstaŭleńnia abvinavaŭčaha zaklučeńnia Viarchoŭnaja rada bolšaściu ŭ dźvie traciny hałasoŭ ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady prymaje rašeńnie ab adchileńni Prezydenta ad pasady.

Na čas raśśledavańnia, padrychtoŭki abvinavaŭčaha zaklučeńnia Viarchoŭnaja rada bolšaściu hałasoŭ ad liku abranych deputataŭ časova adchilaje Prezydenta ad pasady.

Niepryniaćcie Viarchoŭnaj radaj rašeńnia ab adchileńni Prezydenta ad pasady na praciahu miesiaca z dnia pastupleńnia abvinavaŭčaha zaklučeńnia specyjalnaha prakurora aznačaje spynieńnie pracedury pa adchileńni Prezydenta ad pasady. Paŭtornaje ŭzbudžeńnie pracedury pa adchileńni Prezydenta ad pasady na tych ža padstavach nie dapuskajecca.

Artykuł 29. U vypadku vakansii pasady Prezydenta, niemahčymaści vykanańnia im svaich abaviazkaŭ na padstavach, praduhledžanych Kanstytucyjaj, jaho paŭnamoctvy da pryniasieńnia Prysiahi znoŭ abranym Prezydentam vykonvaje Staršynia Viarchoŭnaj rady. U hetym vypadku paŭnamoctvy Staršyni Viarchoŭnaj rady pierachodziać da pieršaha namieśnika Staršyni Viarchoŭnaj rady.

Častka 4. PARLAMENT RESPUBLIKI BIEŁARUSI — VIARCHOŬNAJA RADA

Artykuł 31. Parlament Respubliki Biełarusi — Viarchoŭnaja rada — źjaŭlajecca najvyšejšym pradstaŭničym, stała dziejučym i adzinym zakanadaŭčym orhanam dziaržaŭnaj ułady Respubliki Biełarusi.

Artykuł 32. Viarchoŭnaja rada składajecca z 260 deputataŭ, abranych hramadzianami Respubliki Biełarusi ŭ adpaviednaści z zakonam na asnovie ŭsieahulnaha, svabodnaha, roŭnaha i pramoha vybarčaha prava pry tajnym hałasavańni.

Vybary deputataŭ Viarchoŭnaj rady pravodziacca ŭ adpaviednaści z pryncypami praparcyjna‑mažarytarnaha pradstaŭnictva: 130 deputataŭ abirajucca pa adnamandatnych vybarčych akruhach (adna akruha — adzin deputat), 130 deputataŭ abirajucca pa adzinaj terytaryjalnaj šmatmandatnaj vybarčaj akruzie praparcyjna liku hałasoŭ, padadzienych za respublikanskija śpisy kandydataŭ u deputaty, vyłučanych aficyjna zarehistravanymi Ministerstvam justycyi Respubliki Biełarusi da pryznačeńnia vybaraŭ palityčnymi partyjami albo vybarčymi blokami (sajuzami) hetych palityčnych partyj.

Artykuł 33. Deputatam Viarchoŭnaj rady moža być abrany hramadzianin Respubliki Biełaruś, jaki vałodaje vybarčym pravam i dasiahnuŭ 21 hodu.

Artykuł 35. Termin paŭnamoctvaŭ Viarchoŭnaj rady — čatyry hady.

Paŭnamoctvy Viarchoŭnaj rady mohuć być spynienyja daterminova pastanovaj Viarchoŭnaj rady, pryniataj bolšaściu nia mienš jak u dźvie traciny ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady.

Paŭnamoctvy Viarchoŭnaj rady mohuć być spynienyja daterminova pa rašeńni Prezydenta Respubliki Biełarusi:

pry dvuchrazovaj admovie ŭ zaćviardžeńni kandydatury, prapanavanaj Prezydentam na pasadu Premjer‑ministra, i pry niezaćviardžeńni paśla hetaha ŭ pasadzie Premjer‑ministra kandydatury, prapanavanaj deputatami Viarchoŭnaj rady;

pry vykazvańni dvuchrazovaha votumu niedavieru Ŭradu na praciahu hodu.

Viarchoŭnaja rada nia moža być raspuščanaja ŭ čas vajennaha i nadzvyčajnaha stanovišča, uviedzienaha ŭ Respublicy Biełarusi; u apošnija šeść miesiacaŭ paŭnamoctvaŭ Prezydenta Respubliki Biełarusi i ŭ čas vyrašeńnia Viarchoŭnaj radaj pytańnia ab daterminovym vyzvaleńni, źniaćci abo adchileńni ad pasady Prezydenta Respubliki Biełarusi, a taksama kali paśla daterminovych vybaraŭ Viarchoŭnaj rady nie prajšło šeść miesiacaŭ.

Čarhovyja vybary Viarchoŭnaj rady pryznačajucca Prezydentam Respubliki Biełarusi nie raniej čym za piać miesiacaŭ i nie paźniej čym za čatyry miesiacy da zakančeńnia terminu paŭnamoctvaŭ Viarchoŭnaj rady i pravodziacca nie paźniej čym za miesiac da zakančeńnia terminu paŭnamoctvaŭ Viarchoŭnaj rady.

Daterminovyja vybary Viarchoŭnaj rady pavinnyja być praviedzienyja nie paźniej čym na praciahu troch miesiacaŭ paśla pryniaćcia rašeńnia ab daterminovych vybarach.

Artykuł 38. Viarchoŭnaja rada:

1) prymaje i źmianiaje Kanstytucyju Respubliki Biełarusi;

2) prymaje zakony, pastanovy i kantraluje ich vykanańnie;

3) daje tłumačeńnie zakonaŭ Respubliki Biełarusi;

4) prymaje rašeńnie ab praviadzieńni respublikanskaha referendumu;

5) pryznačaje vybary Prezydenta Respubliki Biełarusi;

6) pryznačaje vybary pradstaŭničych orhanaŭ miascovaha samakiravańnia;

7) abiraje sudździaŭ Kanstytucyjnaha trybunału Respubliki Biełaruś i prymaje ich adstaŭku;

8) abiraje na pasadu i vyzvalaje ad pasady Ŭpaŭnavažanaha pa pravach čałavieka Respubliki Biełarusi;

9) abiraje na pasadu, vyzvalaje ad pasady Staršyniu i členaŭ Kantrolnaj pałaty Respubliki Biełarusi i prymaje ich adstaŭku;

10) abiraje na pasadu, vyzvalaje ad pasady Staršyniu i členaŭ Centralnaj vybarčaj kamisii Respubliki Biełarusi i prymaje ich adstaŭku;

11) pa pradstaŭleńni Prezydenta Respubliki Biełarusi abiraje:

Premjer‑ministra Respubliki Biełarusi;

Staršyniu Kanstytucyjnaha trybunału Respubliki Biełarusi;

Hieneralnaha prakurora Respubliki Biełarusi;

Staršyniu Viarchoŭnaha sudu Respubliki Biełarusi;

Staršyniu Vyšejšaha haspadarčaha sudu Respubliki Biełarusi;

Staršyniu Vyšejšaha administratyŭnaha sudu Respubliki Biełarusi;

Staršyniu Praŭleńnia Nacyjanalnaha banku Respubliki Biełarusi;

12) pa prapanovie Premjer‑ministra zaćviardžaje skład Uradu Respubliki Biełarusi, vykazvaje votum davieru Ŭradu, prymaje jaho adstaŭku;

13) pa prapanovie Hieneralnaha prakurora Respubliki Biełarusi pryznačaje namieśnikaŭ Hieneralnaha prakurora i prymaje ich adstaŭku;

14) pa prapanovie orhanaŭ sudovaha samakiravańnia pryznačaje i vyzvalaje sudździaŭ Viarchoŭnaha sudu, Vyšejšaha haspadarčaha sudu, Vyšejšaha administratyŭnaha sudu, a taksama prymaje ich adstaŭku;

15) na prapanovu Staršyni Praŭleńnia Nacyjanalnaha banku Respubliki Biełarusi zaćviardžaje členaŭ Praŭleńnia Nacyjanalnaha banka i prymaje ich adstaŭku;

16) u trochdzionny termin z momantu ŭniasieńnia razhladaje ŭkazy Prezydenta Respubliki Biełarusi ab uviadzieńni ŭ krainie vajennaha abo nadzvyčajnaha stanovišča, poŭnaj abo častkovaj mabilizacyi vajennaabaviazanych;

17) vyznačaje paradak vyrašeńnia pytańniaŭ administratyŭna‑terytaryjalnaha ŭparadkavańnia dziaržavy;

18) vyznačaje asnoŭnyja kirunki ŭnutranaj i zamiežnaj palityki Respubliki Biełarusi;

19) zaćviardžaje respublikanski biudžet i spravazdaču ab jaho vykanańni, narmatyvy adličeńniaŭ ad respublikanskich padatkaŭ i zboraŭ u miascovyja biudžety;

20) vyznačaje respublikanskija padatki i zbory, ažyćciaŭlaje kantrol nad hrašovaj emisijaj;

21) ratyfikuje i denansuje mižnarodnyja damovy Respubliki Biełarusi;

22) na prapanovu Prezydenta Respubliki Biełarusi zaćviardžaje vajennuju daktrynu, abviaščaje vajnu i zaklučaje mir;

23) zasnoŭvaje dziaržaŭnyja ŭznaharody, klasnyja čyny i zvańni Respubliki Biełarusi;

24) prymaje adstaŭku Prezydenta Respubliki Biełarusi;

25) daterminova vyzvalaje Prezydenta Respubliki Biełarusi ad pasady pry ŭstojlivaj niazdolnaści pa stanu zdaroŭja vykonvać abaviazki;

26) vyłučaje pa prapanovie nia mienš jak adnoj traciny ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady prapanovu ab źniaćci Prezydenta Respubliki Biełarusi z pasady ŭ vypadku parušeńnia im Kanstytucyi Respubliki Biełarusi.

Rašeńnie ab źniaćci Prezydenta z pasady prymajecca bolšaściu nia mienš jak u dźvie traciny hałasoŭ ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady na padstavie zaklučeńnia Kanstytucyjnaha trybunału, jaki paćviardžaje fakt parušeńnia Prezydentam Kanstytucyi;

27) vynosić na prapanovu nia mienš jak adnoj traciny ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady abvinavačańnie suprać Prezydenta Respubliki Biełarusi ŭ ździajśnieńni dziaržaŭnaj zdrady abo inšaha ciažkaha złačynstva.

Pryznačaje dla raśśledavańnia specyjalnaha prakurora i na padstavie jaho zaklučeńnia nia mienš jak dźviuma tracinami hałasoŭ ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady prymaje rašeńnie ab adchileńni Prezydenta Respubliki Biełarusi ad pasady;

28) prymaje na prapanovu Ŭradu na padstavie rašeńnia Kanstytucyjnaha trybunału pastanovy ab rospusku pradstaŭničych orhanaŭ miascovaha samakiravańnia ŭ vypadku hrubaha abo nieadnarazovaha parušeńnia imi Kanstytucyi abo zakonaŭ i pryznačaje novyja vybary;

29) ustanaŭlivaje dziaržaŭnyja śviaty i śviatočnyja dni;

30) prymaje rašeńnie ab amnistyi;

31) admianiaje rašeńni Staršyni Viarchoŭnaj rady ŭ vypadkach, kali jany supiarečać zakonam i pastanovam Viarchoŭnaj rady;

32) zaćviardžaje Rehlament dziejnaści Viarchoŭnaj rady, vyrašaje inšyja pytańni, adniesienyja Kanstytucyjaj i zakonami Respubliki Biełarusi da kampetencyi Viarchoŭnaj rady.

Artykuł 39. Pryniatyja zakony ŭ dvuchtydniovy termin sa dnia pryniaćcia nakiroŭvajucca na podpis Prezydentu Respubliki Biełarusi.

Prezydent u dvuchtydniovy termin padpisvaje zakon abo viartaje jaho ŭ Viarchoŭnuju radu niepadpisanym sa svaimi zaŭvahami i prapanovami.

Kali zakon na praciahu dvuch tydniaŭ nie viartajecca Prezydentam u Viarchoŭnuju radu, jon ličycca padpisanym.

Kali Viarchoŭnaja rada na praciahu miesiacu z dnia viartańnia niepadpisanaha zakonu Prezydentam Respubliki Biełarusi prahałasuje za jaho pryniaćcie bolšaściu hałasoŭ ad liku abranych deputataŭ Viarchoŭnaj rady, zakon ličycca pryniatym, i Prezydent abaviazany jaho padpisać u piacidzionny termin.

Častka 5. URAD — SAVIET MINISTRAŬ RESPUBLIKI BIEŁARUSI

Artykuł 49. Urad — Saviet Ministraŭ Respubliki Biełarusi — najvyšejšy orhan vykanaŭčaj ułady.

Urad pravodzić unutranuju i zamiežnuju palityku ŭ adpaviednaści z Kanstytucyjaj i zakonami Respubliki Biełarusi.

Urad u svajoj dziejnaści padspravazdačny Viarchoŭnaj radzie.

Urad składaje svaje paŭnamoctvy pierad iznoŭ vybranaj Viarchoŭnaj radaj.

Artykuł 51. Urad albo luby člen Uradu majuć prava zajavić ab svajoj adstaŭcy, kali ličać niemahčymym vykanańnie ŭskładzienych na ich abaviazkaŭ.

Premjer‑ministar moža pastavić pierad Viarchoŭnaj radaj pytańnie ab daviery Ŭradu pa pradstaŭlenaj Prahramie abo z peŭnaj nahody. Kali Viarchoŭnaja rada ŭ daviery admaŭlaje, Urad składaje svaje paŭnamoctvy.

Deputaty Viarchoŭnaj rady ŭ kolkaści nia mienš za 60 čałaviek taksama majuć prava pastavić pierad Viarchoŭnaj radaj pytańnie ab daviery Ŭradu abo členu Ŭradu. Vyniasieńnie votumu niedavieru Premjer‑ministru, u tym liku i ŭ vypadku vykanańnia im abaviazkaŭ ministra, aznačaje vyniasieńnie votumu niedavieru Ŭradu.

Pry vykazvańni dvuchrazovaha votumu niedavieru Ŭradu na praciahu hodu Prezydent moža raspuścić Viarchoŭnuju radu i pryznačyć novyja vybary.

U vypadku adstaŭki albo składańnia paŭnamoctvaŭ Urad na daručeńnie Prezydenta praciahvaje ažyćciaŭlać svaje paŭnamoctvy da farmiravańnia novaha składu Ŭradu.

Artykuł 52. Premjer‑ministar:

1) pradstaŭlaje Ŭrad;

2) ažyćciaŭlaje niepasrednaje kiraŭnictva dziejnaściu Ŭradu i niasie piersanalnuju adkaznaść za jaho pracu;

3) padpisvaje pastanovy Ŭradu;

4) infarmuje Parlament ab asnoŭnych kirunkach dziejnaści Ŭradu i ab usich jaho najvažniejšych rašeńniach;

5) vykonvaje inšyja funkcyi, źviazanyja z arhanizacyjaj i dziejnaściu Ŭradu.

Premjer‑ministar vydaje ŭ miežach svajoj kampetencyi rasparadžeńni.

Artykuł 54. Urad u metach zabieśpiačeńnia adnolkavaha vykanańnia Kanstytucyi i inšych aktaŭ zakanadaŭstva, a taksama kaardynacyi dziejnaści Ŭradu i orhanaŭ miascovaha samakiravańnia moža mieć svaich upaŭnavažanych pradstaŭnikoŭ u adpaviednych administratyŭna‑terytaryjalnych adzinkach.

Upaŭnavažanyja pradstaŭniki Ŭradu nia majuć prava ŭmiešvacca ŭ kampetencyju orhanaŭ miascovaha samakiravańnia i ažyćciaŭlajuć svaje paŭnamoctvy ŭ adpaviednaści z pałažeńniem ab ich, jakoje zaćviardžajecca Ŭradam uzhodniena z orhanami miascovaha samakiravańnia.

Upaŭnavažanyja pradstaŭniki Ŭradu majuć prava stavić va ŭstanoŭlenym paradku pytańni ab admienie rašeńniaŭ orhanaŭ miascovaha samakiravańnia, jakija supiarečać zakanadaŭstvu Respubliki Biełarusi.

Častka 6. SUD

Artykuł 55. Sudovaja ŭłada ŭ Respublicy Biełaruś źjaŭlajecca samastojnaj i niezaležnaj.

Funkcyjaj sudovaj ułady źjaŭlajecca publičny razhlad pravavych sprečak i kanfliktaŭ, a taksama abarona pravoŭ i svabod hramadzianaŭ, zakonnych intaresaŭ jurydyčnych asob ad niepravamiernych dziejańniaŭ i rašeńniaŭ.

Uładkavańnie sudoŭ, ich paŭnamoctvy i paradak razhladu spraŭ u sudach vyznačajucca zakonam.

Artykuł 61. Pry ažyćciaŭleńni pravasudździa sudździ niezaležnyja i padparadkoŭvajucca tolki Kanstytucyi i zakonam.

Niepasredny abo ŭskosny ŭpłyŭ na sudździaŭ z boku jakich‑niebudź Słužbovych asob abo hramadzian u suviazi z sudavodztvam pa peŭnych spravach pryznajecca złačynstvam i ciahnie za saboj ustanoŭlenuju zakonam adkaznaść.

Sudździ nia mohuć być členami palityčnych partyj i inšych arhanizacyj, jakija majuć palityčnyja mety, nia mohuć zajmać inšyja pasady, atrymlivać akramia zarabotnaj płaty hrašovyja ŭznaharody, za vyklučeńniem vykładčyckaj dziejnaści, hanararaŭ za tvory navuki, litaratury i mastactva.

Artykuł 62. Sudździ Viarchoŭnaha sudu, Vyšejšaha haspadarčaha sudu, Vyšejšaha administratyŭnaha sudu abirajucca Viarchoŭnaj radaj na prapanovu orhanaŭ sudziejskaha samakiravańnia.

Sudździ nižejšych sudoŭ pryznačajucca na pasadu Prezydentam Respubliki Biełaruś pa pradstaŭleńni orhanaŭ sudziejskaha samakiravańnia, za vyklučeńniem miravych sudździaŭ. Paradak abrańnia miravych sudździaŭ i źniaćcia ich z pasady vyznačajecca zakonam.

Artykuł 65. Sudovy razhlad va ŭsich sudach adkryty dla publiki. Słuchańnie spraŭ u zakrytym pasiedžańni dapuskajecca tolki ŭ vypadkach, praduhledžanych zakonam.

Zavočny razhlad spraŭ u sudach pieršaj i apelacyjnaj instancyj nie dapuskajecca.

RAŹDZIEŁ 3. KANTROLNYJA I NAHLADNYJA ORHANY

Častka 7. KANSTYTUCYJNY TRYBUNAŁ RESPUBLIKI BIEŁARUSI

Artykuł 70. Kanstytucyjny trybunał ažyćciaŭlaje kantrol za kanstytucyjnaściu narmatyŭnych pravavych aktaŭ, jakija vydajucca orhanami dziaržaŭnaj ułady i miascovaha samakiravańnia, a taksama vyrašaje inšyja pytańni, adniesienyja zakonam da jaho kampetencyi.

Kanstytucyjny Trybunał razhladaje spravy:

1) ab adpaviednaści zakonaŭ, mižnarodnych dahavornych i inšych abaviazalnictvaŭ Respubliki Biełaruś Kanstytucyi, mižnarodna‑pravavym aktam, ratyfikavanym Respublikaj Biełaruś;

2) ab adpaviednaści narmatyŭnych pravavych aktaŭ Prezydenta, Rady ministraŭ, Viarchoŭnaha sudu, Vyšejšaha haspadarčaha sudu, Vyšejšaha administratyŭnaha sudu, Hieneralnaha prakurora Kanstytucyi, zakonam i mižnarodna‑pravavym aktam, ratyfikavanym Respublikaj Biełaruś;

3) ab kanstytucyjnaści farmulovak pytańniaŭ, jakija vynosiacca na respublikanski referendum;

4) ab kanstytucyjnaści rašeńnia Viarchoŭnaj rady ab pryznačeńni abo ab admovie ŭ pryznačeńni respublikanskaha referendumu;

5) ab raźmiežavańni kampetencyi pamiž vyšejšymi orhanami dziaržaŭnaj ułady, a taksama pamiž orhanami dziaržaŭnaj ułady i orhanami miascovaha samakiravańnia;

6) ab parušeńni Prezydentam Kanstytucyi Respubliki Biełarusi;

Pa zapytach upaŭnavažanych subjektaŭ Kanstytucyjny trybunał daje aficyjnaje tłumačeńnie Kanstytucyi Respubliki Biełaruś.

Kanstytucyjny trybunał u adpaviednaści z zakonam prymaje da razhladu skarhi kožnaha ŭ vypadku ŭcisku jaho kanstytucyjnych praŭ i svabod u narmatyŭnych pravavych aktach, vydadzienych orhanami dziaržaŭnaj ułady.

Da kampetencyi Kanstytucyjnaha trybunału mohuć być adniesienyja i inšyja pytańni ŭ vypadkach, praduhledžanych Kanstytucyjaj i zakonami.

Artykuł 71. Kanstytucyjny trybunał składajecca z 12 sudździaŭ, jakija abirajucca na pasadu Viarchoŭnaj radaj na alternatyŭnaj asnovie.

Sudździom Kanstytucyjnaha trybunału moža być abrany hramadzianin Respubliki Biełarusi, jaki maje vyšejšuju jurydyčnuju adukacyju, ahulnapryznanyja dasiahnieńni ŭ sfery prava i jaki adpracavaŭ pa jurydyčnaj specyjalnaści nia mienš za 15 hadoŭ.

Staršynia Kanstytucyjnaha trybunału zaćviardžajecca ŭ pasadzie Viarchoŭnaj radaj terminam na piać hadoŭ na prapanovu Prezydenta Respubliki Biełarusi. Kandydatura Staršyni Kanstytucyjnaha trybunału ŭnosicca na padstavie rekamendacyi sudździaŭ Kanstytucyjnaha trybunału.

Namieśnik Staršyni Kanstytucyjnaha trybunału abirajecca sudździami Kanstytucyjnaha trybunału šlacham tajnaha hałasavańnia na 5 hadoŭ.

Termin paŭnamoctvaŭ sudździaŭ Kanstytucyjnaha trybunału — 10 hadoŭ. Paŭtornaje abrańnie na pasadu sudździ Kanstytucyjnaha trybunału nie dapuskajecca.

Artykuł 73. Narmatyŭnyja pravavyja akty orhanaŭ dziaržaŭnaj ułady, pryznanyja Kanstytucyjnym trybunałam nie adpaviednymi Kanstytucyi, stračvajuć jurydyčnuju siłu z dnia, vyznačanaha ŭ rašeńni Kanstytucyjnaha trybunału.

Nievykanańnie rašeńniaŭ Kanstytucyjnaha trybunału ciahnie za saboj adkaznaść pa zakonie.

Artykuł 74. Pytańni, adniesienyja da kampetencyi Kanstytucyjnaha trybunału, razhladajucca na adkrytych pasiedžańniach.

Rašeńni Kanstytucyjnaha trybunału abviaščajucca publična, źjaŭlajucca kančatkovymi i abskardžańniu nie padlahajuć.

Častka 8. UPAŬNAVAŽANY PA PRAVACH ČAŁAVIEKA

Artykuł 75. Upaŭnavažany pa pravach čałavieka dziejničaje ŭ metach abarony praŭ i svabod asoby, praduhledžanych Kanstytucyjaj i zakanadaŭstvam Respubliki Biełaruś.

Artykuł 76. Upaŭnavažanym pa pravach čałavieka moža być abrany hramadzianin Respubliki Biełaruś, nie maładziejšy za 40 hadoŭ, jaki maje viedy ŭ halinie pravoŭ čałavieka, dośvied pravaabarončaj dziejnaści i jaki vałodaje vysokimi maralnymi jakaściami.

Upaŭnavažany pa pravach čałavieka abirajecca Viarchoŭnaj radaj na alternatyŭnaj asnovie terminam na piać hadoŭ. Adna i taja ž asoba nia moža być abranaja na pasadu Ŭpaŭnavažanaha pa pravach čałavieka bolš čym na dva terminy.

Kandydaturu na pasadu Ŭpaŭnavažanaha pa pravach čałavieka mohuć prapanoŭvać deputaty Viarchoŭnaj rady ŭ kolkaści nia mieniej za 40 čałaviek.

Na čas svaich paŭnamoctvaŭ Upaŭnavažany pa pravach čałavieka prypyniaje svajo členstva ŭ palityčnych partyjach i inšych hramadzkich abjadnańniach, jakija majuć palityčnyja mety.

Upaŭnavažany pa pravach čałavieka nia moža: źjaŭlacca deputatam Viarchoŭnaj rady; členam palityčnych partyj i inšych arhanizacyj, jakija majuć palityčnyja mety; zajmać inšyja pasady; atrymlivać akramia zarabotnaj płaty hrašovyja ŭznaharody, za vyklučeńniem vykładčyckaj dziejnaści, hanararaŭ za tvory navuki, litaratury i mastactva.

Artykuł 77. Upaŭnavažany pa pravach čałavieka maje prava:

1) zapytvać i atrymlivać ad dziaržaŭnych orhanaŭ, orhanaŭ miascovaha samakiravańnia, słužbovych asob źviestki, dakumenty i materyjały, nieabchodnyja dla razhladu skarhi, jakaja pastupiła da jaho;

2) atrymlivać tłumačeńni ad słužbovych asob u čas razhladaŭ skarh;

3) naviedvać samastojna abo sumiesna z pradstaŭnikami kampetentnych dziaržaŭnych orhanaŭ dziaržaŭnyja orhany, vajskovyja častki, miescy papiaredniaha źniavoleńnia i adbyvańnia kryminalnych pakarańniaŭ i inšyja arhanizacyi;

4) vynosić zaklučeńni pa sutnaści skarhi i prapanoŭvać dziaržaŭnym orhanam, orhanam miascovaha samakiravańnia, słužbovym asobam adnavić parušanyja pravy;

5) źviartacca ŭ sud i inšyja dziaržaŭnyja orhany z zajavaj u abaronu pravoŭ i svabod, parušanych rašeńniem abo dziejańniem (biaździejnaściu) dziaržaŭnaha orhana, orhana miascovaha samakiravańnia, słužbovaj asoby, a taksama asabista abo praz svajho pradstaŭnika ŭdzielničać u sudovym pracesie;

6) źviartacca ŭ Kanstytucyjny trybunał z prapanovaj ab praviercy kanstytucyjnaści narmatyŭnych pravavych aktaŭ;

7) u vypadku masavych abo hrubych parušeńniaŭ pravoŭ čałavieka źviartacca ŭ Viarchoŭnuju radu z prapanovaj ab praviadzieńni parlamenckich słuchańniaŭ abo ab stvareńni parlamenckaj kamisii pa raśśledavańni faktaŭ parušeńnia pravoŭ i svabod hramadzian.

Pa zakančeńni kalandarnaha hodu Ŭpaŭnavažany pa pravach čałavieka na padstavie razhledžanych materyjałaŭ rychtuje dakład ab sytuacyi z pravami čałavieka ŭ Respublicy Biełaruś, jaki zasłuchoŭvajecca na čarhovaj sesii Viarchoŭnaj rady. Pa vynikach abmierkavańnia dakładu Viarchoŭnaja rada prymaje pastanovu.

Upaŭnavažany pa pravach čałavieka moža mieć inšyja paŭnamoctvy, pradstaŭlenyja jamu zakonam.

Artykuł 79. Upaŭnavažany pa pravach čałavieka vałodaje niedatykalnaściu na praciahu ŭsiaho terminu jaho paŭnamoctvaŭ. Jon nia moža być biaz zhody Viarchoŭnaj rady pryciahnuty da kryminalnaj adkaznaści, zatrymany abo aryštavany pa padazreńni ŭ ździajśnieńni złačynstva, za vyklučeńniem vypadkaŭ zatrymańnia na miescy ździajśnieńnia ciažkaha abo asabliva ciažkaha złačynstva.

Umiašalnictva ŭ dziejnaść Upaŭnavažanaha pa pravach čałavieka z metaj paŭpłyvać na jaho rašeńnie, a taksama pieraškodžvańnie dziejnaści Ŭpaŭnavažanaha pa pravach čałavieka ŭ inšaj formie ciahnuć za saboj adkaznaść pa zakonu.

Harantyi niezaležnaści Ŭpaŭnavažanaha pa pravach čałavieka i zabieśpiačeńnia jaho dziejnaści ŭstanaŭlivajucca na ŭzroŭni, praduhledžanym dla deputataŭ Viarchoŭnaj rady.

Častka 9. KANTROLNAJA PAŁATA RESPUBLIKI BIEŁARUSI

Artykuł 80. Kantrolnaja pałata Respubliki Biełaruś ažyćciaŭlaje kantrol za vykanańniem respublikanskaha biudžetu, vykarystańniem dziaržaŭnaj ułasnaści.

Kantrolnaja pałata stvarajecca na pieršaj sesii znoŭ abranaj Viarchoŭnaj rady ŭ składzie Staršyni i vaśmi ŭdzielnikaŭ na termin paŭnamoctvaŭ Viarchoŭnaj rady.

Členy Kantrolnaj pałaty pracujuć na prafesijnaj asnovie i pa svaim słužbovym statusie pryraŭnoŭvajucca da deputataŭ Viarchoŭnaj rady.

Artykuł 81. U miežach svaich paŭnamoctvaŭ Kantrolnaja pałata ažyćciaŭlaje kantrol za dziejnaściu Ŭradu i inšych orhanaŭ dziaržaŭnaha kiravańnia, Nacyjanalnaha banku, inšych dziaržaŭnych arhanizacyj.

Na daručeńnie Viarchoŭnaj rady Kantrolnaja pałata pradstaŭlaje analiz vykanańnia respublikanskaha biudžetu, daje zaklučeńnie ab prajekcie respublikanskaha biudžetu na nastupny finansavy hod, pradstaŭlaje infarmacyju ab vynikach kantrolu dziejnaści Ŭradu, inšych orhanaŭ dziaržaŭnaha kiravańnia, Nacyjanalnaha banku, inšych dziaržaŭnych arhanizacyj.

Paŭnamoctvy, struktura, paradak arhanizacyi i dziejnaści Kantrolnaj pałaty vyznačajucca zakonam.

Častka 10. PRAKURATURA RESPUBLIKI BIEŁARUSI

Artykuł 83. Hieneralny prakuror i nižejšyja prakurory niezaležnyja ŭ ažyćciaŭleńni svaich paŭnamoctvaŭ i kirujucca tolki zakonam. U svajoj dziejnaści Hieneralny prakuror padspravazdačny Viarchoŭnaj radzie.

Paŭnamoctvy, arhanizacyja i paradak dziejnaści Prakuratury vyznačajucca zakonam.

RAŹDZIEŁ IV. MIASCOVAJE SAMAKIRAVAŃNIE

Artykuł 90. Vybary pradstaŭničych orhanaŭ miascovaha samakiravańnia pravodziacca ŭ paradku, vyznačanym zakonam, u adpaviednaści z pryncypami praparcyjna‑mažarytarnaha abo mažarytarnaha pradstaŭnictva ŭ zaležnaści ad kolkaści hramadzian, jakija pražyvajuć na terytoryi miascovaha samakiravańnia.

U pradstaŭničy orhan miascovaha samakiravańnia moža być abrany hramadzianin Respubliki Biełaruś, jaki vałodaje vybarčym pravam i dasiahnuŭ 18 hadoŭ.

Pradstaŭničyja orhany miascovaha samakiravańnia abirajucca hramadzianami, jakija pražyvajuć na terytoryi dziejnaści miascovaha samakiravańnia, terminam na čatyry hady.

Artykuł 92. Pradstaŭničy orhan miascovaha samakiravańnia:

kiruje spravami miascovaha samakiravańnia;

ažyćciaŭlaje pravy ŭłaśnika ŭ dačynieńni kamunalnaj ułasnaści, rasparadžajecca dachodami miascovaha samakiravańnia;

ustaloŭvaje miascovyja padatki i zbory ŭ adpaviednaści z zakonam;

zasnoŭvaje symbali miascovaha samakiravańnia;

źviartajecca ŭ kampetentnyja orhany pa pytańniach, jakija zakranajuć intaresy miascovaha nasielnictva;

supracoŭničaje ź inšymi orhanami miascovaha samakiravańnia, stvaraje ź imi sumiesnyja arhanizacyi, a taksama sajuzy (asacyjacyi) orhanaŭ miascovaha samakiravańnia, jakija pradstaŭlajuć ich intaresy;

uzajemadziejničaje ŭ miežach svajoj kampetencyi z orhanami miascovaha samakiravańnia inšych krain i moža źjaŭlacca členam mižnarodnych arhanizacyj samakiravańnia.

Rašeńnie pradstaŭničaha orhana miascovaha samakiravańnia moža być admienienym abo źmienienym tolki rašeńniem suda ŭ vypadku jaho supiarečnaści zakonu.

Deputaty rady nie niasuć adkaznaści za vyjaŭlenyja mierkavańni i hałasavańnie pry ažyćciaŭleńni svaich paŭnamoctvaŭ.

Artykuł 93. Miascovaje samakiravańnie maje prava na ŭłasnyja prybytki, nieabchodnyja dla vykanańnia zadač, vyznačanych zakonam, a taksama na atrymańnie dziaržaŭnych datacyj i subsydyj, adpaviednych hetym zadačam.

Orhany miascovaha samakiravańnia mohuć nadzialacca zakonam asobnymi dziaržaŭnymi paŭnamoctvami ź pieradačaj nieabchodnych dla ich ažyćciaŭleńnia materyjalnych i finansavych srodkaŭ.

Miascovamu samakiravańniu kampensujucca dadatkovyja vydatki, uźnikłyja ŭ vyniku rašeńniaŭ, pryniatych orhanami dziaržaŭnaj ułady.

Artykuł 94. Materyjalna‑finansavuju bazu miascovaha samakiravańnia składajuć kamunalnaja ŭłasnaść, miascovy biudžet, a taksama ahulnyja subsydyi i datacyi ź dziaržaŭnaha biudžetu.

Kanfiskacyja srodkaŭ miascovaha biudžetu dla dziaržaŭnych patreb nie dapuskajecca.

Artykuł 97. Viarchoŭnaja rada na prapanovu Ŭradu moža raspuścić pradstaŭničy orhan miascovaha samakiravańnia, kali jon, pavodle rašeńnia Kanstytucyjnaha trybunału, hruba abo nieadnarazova parušaŭ Kanstytucyju abo zakony.

RAŹDZIEŁ V. ZAKLUČNYJA I PIERACHODNYJA PAŁAŽEŃNI

Artykuł 99. Małaja Kanstytucyja Respubliki Biełaruś źjaŭlajecca zakonam prostaha dziejańnia i vałodaje najvyšejšaj jurydyčnaj siłaj na termin da pryniaćcia novaj Kanstytucyi Respubliki Biełaruś.

Pałažeńni dziejučaj Kanstytucyi Respubliki Biełaruś zastajucca ŭ sile ŭ častkach, jakija nie supiarečać Małoj Kanstytucyi.

Z momantu ŭvachodžańnia Małoj Kanstytucyi ŭ siłu śmiarotnaje pakarańnie nie ŭžyvajecca.

Inšyja narmatyŭnyja pravavyja akty Respubliki Biełaruś dziejničajuć u častkach, jakija nie supiarečać Małoj Kanstytucyi.

Pytańni ab kanstytucyjnaści narmatyŭnych pravavych aktaŭ vyrašajucca Kanstytucyjnym trybunałam va ŭstanoŭlenym paradku.

Artykuł 100. Orhany dziaržaŭnaj ułady i kiravańnia da ich farmiravańnia ŭ adpaviednaści z Małoj Kanstytucyjaj dziejničajuć na padstavie zakanadaŭstva Respubliki Biełaruś, jakoje nie supiarečyć Małoj Kanstytucyi.

* Tekst padajecca ŭ skarocie