Мужчыны плачуць! Акцёр і музыка «Разбітага сэрца пацана» Павел Гарадніцкі зрабіў спектакль на вершы Мікіты Найдзёнава
Яшчэ да ўсіх гэтых падзей акцёр і музыка гурта «Разбітае сэрца пацана» Павел Гарадніцкі пачаў працу над монаспектаклем «Мужчыны плачуць» па вершах паэта Мікіты Найдзёнава. Частка з гэтых вершаў выйшла раней у яго зборніку «Развітанцы», частку ж плануюць надрукаваць у новым зборніку аўтара пад гаваркой назвай «Плошча Нежалезнасці».
«Наша Ніва» наведала прэм’еру спектакля — расказваем, што атрымалася ў творчага дуэта.
«Найлепшы варыянт адзначыць Дзень незалежнасці», — жартавалі ў залі гледачы, запаўняючы шэрагі варшаўскага кінатэатра «Атлантык» 3 ліпеня — пляцоўкі зусім не тэатральнай. Але ў тым, што ўсе пабачылі, было нешта ад таго алдовага кіно, якое агучвалася наўпрост перад экранам. І Павел Гарадніцкі ў нейкім сэнсе быў яшчэ і кінадэкламатарам, транслюючы паэтычнае кіно, у якім ён выступаў і за акцёра, і за музыку за сваім піяніна.
Прыходзіла на розум азначэнне «чалавек-аркестр» — у прынцыпе, гэта тое, чаго і патрабуе няпросты жанр монаспектакля.
Не будучы на сцэне ўсім і паўсюль, не запаўняючы яе з усіх краёў, не ўтрымліваючы зрокавы кантакт з публікай, можна лёгка згубіцца і згубіць увагу гледача.
У Паўла Гарадніцкага атрымалася яе ўтрымліваць цягам гадзіны, задзейнічаўшы ўвесь інструментарый свайго цела. Меланхалічнае дэкламаванне радкоў пра перажыванні закаханага лірычнага героя рэзка перарывалася гучным акордам піяніна, ілюструючым жаночую істэрыку — псіханула! Там-сям, раўнамерна, былі раскіданыя жарты і вострыя, нецэнзурныя слоўцы, якія, як соус, запраўлялі агульны тон дадатковым смакам:
«Людзям тонкай душэўнай арганізацыі жывецца цяжэй.
У іх рэфлексій абзацы, думак спрытныя зайцы,
Фобія з нейкім зашкварам звязацца,
А ўлезці ў маральную Ж — дык не дай бажэ! […]
Людзям простай душэўнай арганізацыі — усё да задніцы».
Гісторыі пра мінчукоў на Дзень закаханых, людзей, сустрэтых аўтарам на шляху, і яго назіранні за гэтымі часовымі спадарожнікамі, перапляталіся з асабістымі перажываннямі, назіраннямі, болямі і радасцямі. Спектакль хоць і быў пра слёзы, сумным суцэльна ён не атрымаўся, бо слёзы ж таксама бываюць і ад радасці. Цікава, што некаторыя вершы з музыкай Гарадніцкага ўжо гучалі досыць завершанымі, самастойнымі музычнымі трэкамі.
У залі, збольшага, вісела суцэльная цішыня, што тлумачылася інтымнасцю моманту — вершы былі максімальна асабістыя, у іх Найдзёнаў выварочвае сябе перад вамі навыварат, распранаецца да трусоў — пры дапамозе транслявання вершаў Гарадніцкім ты нібыта падглядаеш за аўтарам праз дзвярное вочка яго кватэры ці падслухоўваеш сеанс яго псіхатэрапіі.
Дарэчы, менавіта вершы сталі ратаваннем для Мікіты Найдзёнава ў зняволенні — ён былы палітвязень, асуджаны на тры гады хатняй хіміі па «народным», 342-м артыкуле КК за ўдзел у пратэстах у 2020 годзе. Згадаўшы на прэм’еры, што ў свой час пісаць вершы па-беларуску яго натхніў Уладзімір Някляеў, Мікіта імправізавана падзяліўся з прысутнымі сваёй паэмай «Надзея Сцяпанаўна», народжанай за кратамі. Яна пра сям’ю, недалашчанасць дзяцінства, што забівае, матрыярхат, цяжкі лёс пасляваеннага пакалення і такі ж нялёгкі іх дзяцей і, на жаль, унукаў (раз яны апынаюцца ў турмах).
Чытанне паэмы было незапланавана ў праграме, але пасля таго, як гледачы пачалі скандаваць «Мала! Не хапіла!», сам аўтар слоў вырашыў распачаць другі акт у пастаноўцы, без антракту. Але з паўзай, якая патрабавалася, каб спыніць слёзы, якія душылі тут самога паэта — апынуцца ў клетцы, калі нараджае жонка, хварэюць-старэюць любімыя сваякі — праз такое таксама нясорамна плакаць.
«Большую частку [паэмы] я пісаў на Жодзіна, пакуль сядзеў. Усё было як у фільме: свае 33 я сустрэў яшчэ ў Жодзіна, потым начным этапам ехаў на Валадарку. У гэтую ноч нараджала мая жонка. І вось на наступны дзень я заходжу ў камеру на Валадарскага, і потым пішу там наступную частку паэмы, якая пра надзею. Там сядзеў чалавек, Сяргей Сакалоў, які атрымаў 14 гадоў за тое, што ён нібыта быў кілерам для Гайдукевіча. А ў яго на ўсю руку тату dum spiro, spero — пакуль дыхаю, спадзяюся. Атрымаў 14 гадоў, але баявы плывец, ён спадзяецца і верыць, і сам гэта транслюе! Гэта для мяне было адкрыццём, магічна», — падзяліўся дэталямі стварэння твора паэт.
Дарэчы з Сяргеем Сакаловым Мікіта граў у камеры ў шахматы, якія дасталіся ім у спадчыну ад Віктара Бабарыкі.
«Калі ў атачэнні, у палоне ці ў рэанімацыі драбнюткае зерне ўзыходзіць з падвойнаю сілаю,
Чым шанец мізэрны, надзея тым больш імпульсіўная».
Гэта ўрывак з паэмы, якая хоць і даводзіла да слёз, але яшчэ і пра надзею, будучыню. Тое, што з тэмы мужчынскіх слёз здымаецца табу, у тым ліку такімі спектаклямі, таксама дае надзею на лепшае. Слёзы — гэта не пра слабасць, яны пра сілу і чалавечнасць, Нежалезнасць.
Цяпер чытаюць
Студэнтка, якая ўцякла ад арышту ў 2020-м, працуе на крайняй поўначы Нарвегіі і зразумела скандынаўскі рэцэпт шчасця28
Каментары