«Samaje składanaje i cikavaje — rośpis tvarykaŭ». Biełaruska stvaraje z vaty dušeŭnyja kaladnyja cacki
Babrujčanka Nina ŭpieršyniu ŭbačyła cacki z vaty ŭ sacsietkach. «Ja zaŭsiody cikaviłasia tvorčaściu i była padpisanaja na chendmejd-akaŭnty. Majoj pieršaj reakcyjaj było: «Vaŭ! Chiba možna z vaty zrabić niešta padobnaje?» — pryhadvaje majstrycha. Taksama Nina raskazała vydańniu «1387», jak adbyvajecca praces naradžeńnia maleńkaha cudu, što ŭ hetaj spravie samaje składanaje, dzie žyvuć jaje «dzietki», a taksama padzialiłasia fota.
«Paśla taho, jak ja zacikaviłasia cackami z vaty, znajšła infarmacyju, što heta davoli staraja i viadomaja technałohija, što vykarystoŭvałasia dla vyrabu kaladnych cacak z XIX stahodździa.
Bolš za ŭsio, kaniešnie, mianie ŭraziŭ i ździviŭ rośpis tvarykaŭ. I dasiul dla mianie heta samaje składanaje i cikavaje ŭ pracesie źjaŭleńnia fihurak z vaty, — tłumačyć Nina.
— Adrazu ž zachacieła sabie takija cacki, ujaŭlała, jakaja dušeŭnaja i ciopłaja jalinka ź imi ŭ mianie budzie. A tak jak ja čałaviek tvorčy, mnohaje lublu rabić rukami, vyrašyła, što treba navučycca stvarać ich samoj».
Pieršuju cacku Nina zrabiła ŭ 2021 hodzie, na jaje syšło kala troch dzion. Heta była fihurka dziaŭčynki z padarunkam, ciapier jana ŭpryhožvaje jalinku mamy surazmoŭnicy.
«Mnohija cacki, jakija ja stvarała ŭ pačatku, žyvuć ciapier u maich svajakoŭ», — uśmichajecca majstrycha.
Što ž patrebna dla stvareńnia takoj cacki?
«Heta zusim prostyja materyjały: hlina dla vyrabu tvaryka, drot dla karkasa, afarbavanaja vata i klejstar, jaki hatujecca z kleju PVA i kruchmału. Vatu ja vykarystoŭvaju samuju zvyčajnuju, z apteki. Nabyvaju bavaŭniana-ilnianuju i afarboŭvaju jaje ŭručnuju.
U pieršuju čarhu ja rychtuju tvaryki dla cacak, z hliny, što sama zastyvaje. Rablu hetyja zahatoŭki i razmaloŭvaju akvarelnymi farbami.
Dalej z drotu farmuju škilecik budučaj cacki. Z dapamohaj klejstaru z vaty farmuju cieła i pakidaju sochnuć. Macuju tvaryk da cieła i rablu adzieńnie, pry hetym pakidaju zahatoŭku sušycca paśla kožnaha elemienta.
Kali cacka vysachła, dadaju dekaratyŭnyja elemienty: karobački, šakaładki, skrutački. Pasypaju bliskaŭkami ci śludoj i pakryvaju matavym łakam».
Ci składana navučycca rabić takija cacki?
«Nie składana. Asabliva, kali jość mocnaje žadańnie, jakoje było ŭ mianie, — tłumačyć Nina. — Mnie vielmi dapamoh kurs, na jakim ja atrymała nie tolki viedy i asnovy, ale i padtrymku inšych majstrych.
Viadoma, spačatku moža nie atrymlivacca idealna, ale kali prykłaści troški namahańniaŭ i ciarpieńnia, usio atrymajecca! Ale, napeŭna, niejkija zdolnaści da malavańnia ŭsio ž spatrebiacca — dla rośpisu vyrabaŭ».
Nina dadaje, što z vaty možna zrabić praktyčna ŭsio, što pažadajecca. Ale jana addaje pieravahu dzietkam z vaty, ich jana lubić bolš za ŭsio.
«Niejak u mianie prasili zrabić cacku pa ŭzory z fota. Taksama časta prosiać zrabić paŭtor cacki, jakuju ja rabiła.
Ale tut treba razumieć, što poŭnaha padabienstva nie atrymajecca, jak by ja taho nie žadała. Bo kožnaja cacka stvarajecca i raśpisvajecca rukami, a nie na kanviejery.
Mnie padajecca, u kožnaj ź ich svoj charaktar, — uśmichajecca Nina. — Pakul ja nie rabiła štoś zusim niezvyčajnaje, šalonaj idei pakul nie maju. Adzinaje — u hetym hodzie płanuju zrabić vialikaha Dzieda Maroza i Śniahurku pad jalinku».
«Miły napamin». U internet-kramach pradajuć jołačnyja cacki ŭ vyhladzie ściahoŭ — čyrvona-zialonaha i rasijskaha
«Na Novy hod budziem prybirać ułasnuju žyvuju jełku!» Mužčyna sa Śvietłahorska vyroščvaje kiparysy z «trafiejnaj» šyški
«Zamiest aniołaŭ — čyrvonaarmiejcy, zamiest Viflejemskaj zorki — savieckaja piacikancovaja». U Hrodnie adkryłasia vystava starych jołačnych cacak
Ciapier čytajuć
Vučniaŭ, jakija z matam parvali ekzamienacyjnyja bilety pa historyi Biełarusi, prymusili vybačacca kala manumienta Pieramohi47
Kamientary
https://dck8xvlq18iei.cloudfront.net/329402