Jak paśla 20 hadoŭ pracy ŭ IP abo pryvatnaj firmie možna zastacca bieź piensii? Akazvajecca, vielmi lohka
Mnohija IP i ich byłyja supracoŭniki, kali vychodziać na piensiju, sutykajucca z prablemaj. U adnych akazvajecca niedastatkova strachavoha stažu, kab vyjści ŭ adpačynak pa ŭzroście, a inšych čakaje tolki minimalnaja piensija. Tłumačym.
Ilustracyjny zdymak. Fota: «Naša Niva»
Jak i kolki treba pracavać, kab vyjści na piensiju?
U Biełarusi dla pryznačeńnia pracoŭnaj piensii pa ŭzroście z 2025 hoda nieabchodna mieć nie mienš za 20 hadoŭ strachavoha stažu.
Pad strachavym stažam majecca na ŭvazie toj pieryjad, kali vypłačvalisia abaviazkovyja strachavyja ŭznosy ŭ Fond sacyjalnaj abarony nasielnictva.
Pieryjad słužby ŭ vojsku (za vyklučeńniem terminovaj vajennaj słužby paśla 1 studzienia 2020 hoda), dzionnaha navučańnia ŭ VNU i znachodžańnia ŭ dekretnym adpačynku nie zaličvajecca ŭ strachavy staž — tolki ŭ pracoŭny.
Inšaja važnaja akaličnaść — pry vyličeńni stažu pracy paśla 1 lipienia 1998 hoda ŭličvajecca ŭzrovień zarobku, ź jakoha vypłačvalisia strachavyja ŭznosy. Kali ŭznosy vypłačanyja z zarobku, nižejšaha za minimalny, strachavy staž źmianšajuć z ulikam papraŭčaha kaeficyjenta.
Praz hetyja i inšyja akaličnaści mnohija biełarusy sutyknulisia z tym, što, dasiahnuŭšy piensijnaha ŭzrostu (58 hadoŭ dla žančyn i 63 dla mužčyn), vyjści na piensiju jany nie zmahli.
Naprykład, u čytački, jakaja kala 20 hadoŭ pracavała pradaŭcom u IP, vyjści na piensiju ŭ 58 nie atrymałasia. U jaje nie naźbirałasia 20 hadoŭ strachavoha stažu, choć jana i adpracavała bolš za 20 hadoŭ.
Jak tak adbyłosia?
Reč u tym, što siarod IP davoli raspaŭsiudžanaj była praktyka najmu supracoŭnikaŭ na 0,5 ci navat 0,25 staŭki, što ŭpłyvała na pamier zarpłaty «na papiery». Naprykład, pa stanie na 2025 hod minimalny zarobak u Biełarusi składaje 726 rubloŭ.
Kali supracoŭnik uładkavany na 0,5 staŭki, to zarpłata «na papiery» moža być usiaho 363 rubli. Z hetaj sumy i robiacca adličeńni ŭ FSAN, padatkovuju i piensijny fond.
Faktyčnaja zarpłata mahła być u niekalki razoŭ bolšaj, ale pakolki jana vydavałasia ŭ kanviercie, to nijakimi padatkami i ŭznosami nie abkładałasia.
Da momantu vychadu na piensiju taki status-kvo mnohim padavaŭsia całkam prymalnym.
0,5 staŭki — jašče nie prysud
Ale nie ŭsie ludzi, jakija pracujuć mienš, čym na staŭku, mohuć trapić u piensijnuju pastku.
Važnym zastajecca pamier zarpłaty. Naprykład, kali čałaviek pracuje na 0,5 staŭki, ale atrymlivaje za heta 1000 rubloŭ, to nijakich prablem u jaho nie budzie, i kožny hod, adpracavany na 0,5 staŭki, budzie całkam zaličvacca ŭ strachavy staž, bo zarpłata ŭ jaho vyšejšaja za minimalnuju, a značyć, pa linii FSAN iduć dastatkovyja adličeńni dla paŭnavartasnaha naličeńnia strachavoha stažu.
Jašče adnoj prablemaj dla tych, chto doŭhi čas pracavaŭ na IP, źjaŭlajecca toj fakt, što ŭ pieryjad z 1 studzienia 2008 hoda pa 21 maja 2014 hoda indyvidualnyja pradprymalniki mahli brać na pracu tolki ludziej ź liku blizkich svajakoŭ.
Z hetaj situacyi IP vychodzili pa-roznamu: niechta adkryvaŭ jurydyčnyja asoby, časam adkryvali IP na pradaŭca, a častka pakidała pradaŭca sabie ŭ pamočniki, jakija jurydyčna pracaŭładkavanymi nie byli, bo zakon zabaraniaŭ najmać ludziej z vulicy.
Jak vynik, praca na 0,5 staŭki plus 5 hadoŭ nieaficyjnaj pracy pryviali žančynu da taho, što ŭ jaje nie naźbirałasia 20 hadoŭ strachavoha stažu, patrebnaha dla vychadu na piensiju ŭ 58.
Chto jašče z pryvatnaha siektaru ŭ zonie ryzyki?
Ale pry vychadzie na piensiju rasčaroŭvajucca nie tolki tyja, chto pracavali na IP, ale i sami pradprymalniki.
Reč u tym, što biełaruskija IP mohuć rabić adličeńni ŭ FSAN u pamiery 35% nie ad faktyčnaha zarobku, a ad minimalnaha, jaki ciapier składaje 762 rubli (to-bok adličeńni ŭ fond — 267 rubloŭ na miesiac).
U vyniku atrymlivajecca, što IP, jaki na praciahu 20 hadoŭ robić tolki minimalnyja adličeńni ŭ FSAN, pry vychadzie na piensiju moža raźličvać tolki na minimalnuju pracoŭnuju piensiju pa ŭzroście — siońnia heta 460 rubloŭ. Što ŭ dva razy mienš za siaredniuju piensiju pa krainie — 932 rubli.
Pry hetym niavažna, nakolki vialikija padatki płaciŭ IP, bo na pamier piensii ŭpłyvajuć tolki adličeńni ŭ FSAN.
Z anałahičnaj situacyjaj pry vychadzie na piensiju sutykajucca i ŭłaśniki firm, jakija pryznačajuć sabie minimalny zarobak, a asnoŭny dachod ad viadzieńnia biznesu atrymlivajuć praz vyvad dyvidendaŭ. U vyniku navat ułaśnik firmy z dobrym dachodam moža atrymać 460 rubloŭ piensii.
Pamiatajecie palitviaźnia Vituchnoŭskaha, jaki pajšoŭ vajavać za Rasiju? Jon užo zahinuŭ9
Pamiatajecie palitviaźnia Vituchnoŭskaha, jaki pajšoŭ vajavać za Rasiju? Jon užo zahinuŭ
«Siomaja DNK-ekśpiertyza paćvierdziła: Alaksiej ź biełaruskaj vioski Rymucieŭcy — baćka Chansa». Jak narviežac znajšoŭ baćku-biełarusa praz 78 hadoŭ77
Kamientary
Jany płociać 10% padatak ad dachodu.
Z hetych 10% idzie 60% u FSAN (na piensijny ŭniosak).
To bok 6% ad dachodu.
Kab išoŭ poŭny staž treba, kab hetaja suma była 29% ad minimałki.
29% ad 762 r = 221 r.
Dla hetaha padatak na profdachod treba zapłacić 368 r.
Dla hetaha dachod pavinien być 3680 r. u miesiac.
Dachod 3680 u miesiac
Padatak na profdachod 10% = 368 r. u miesiac.
Ź jaho 60% idzie u piensijny fond FSAN. 60% ad 368 r.= 220 r.
= 1 miesiac stažu. Za jaki budzie minimalnaja piensija.
Kali dachod u try razy mieńšy u samazaniataha, to ŭsio dzielim na 3.
Staž taksama. Za miesiac pracy zaličać 10 dniej strachavoha stažu.
A kab atrymać prava na piensiju treba 20 hadoŭ strachavoha stažu.
To bok samazaniatamu z dachodam 1220 rubloŭ u miesiac, kab nabrać 20 hadoŭ strachavoha stažu treba pracavać 60 hadoŭ. Paśla čaho jon atrymaje prava na piensiju.