U finskim sieryjale rasijanie vysadžvajuć desant z samalota «Biełavija». Što robiać Suomi?
Aŭtary sieryjała «Kanflikt» rychtujuć finaŭ — i nas — da horšaha: amierykancy zdradžvajuć. I padkazvajuć adziny pravilny vybar.
Paŭvostraŭ Chanka, našy dni. Finskija pryzyŭniki zaviaršajuć płanavyja vučeńni. Niahledziačy na eksces — prosta padčas stralby ŭ adnaho z pryzyŭnikoŭ zakliniła kulamiot — kamandziry ŭsim zadavolenyja. Vajskoŭcaŭ raspuskajuć adpačyvać, tym bolš što napieradzie Juchanus, abo dzień Śviatoha Ivana, Kupalle pa-našamu. U Finlandyi heta dziaržaŭnaje śviata. Na palihonie pakidajuć tolki adzin atrad: jamu zahadvajuć sabrać hilzy i ŭsio jašče raz ahledzieć. Jak raptam na paŭvostraŭ vysadžvajucca nieviadomyja desantniki.
Chanka zajmajuć pa Krymskim scenary. Desantniki biez apaznavalnych znakaŭ i ź niajasnymi patrabavańniami. Suviaź całkam adklučana, u pryzyŭnikoŭ nie pracujuć racyi. Nie łović navat mabilny.
Spačatku pryzyŭniki vyrašajuć, što heta novy scenar vučeńniaŭ, pra jaki nikoha nie papiaredzili. Ale ŭsio stanovicca jasna, kali desantnik stralaje ŭ adnaho ź finskich vajskoŭcaŭ.
Pryzyŭniki kidajuć paranienaha tavaryša i adychodziać u les. A krychu paźniej siaržant, jakoha pastavili pryhladać za maładniakom, zdajecca razam z sałdatami. Admaŭlajucca iści ŭ pałon tolki niekalki vajskoŭcaŭ, jany vyrašajuć praryvacca na vialikuju ziamlu.
Chanka vybrali miescam dziejańnia nievypadkova. Hety paŭvostraŭ la ŭvachodu ŭ Finski zaliŭ staŭ viadomy jašče padčas Saviecka-finskaj vajny. Pavodle mirnaha pahadnieńnia SSSR prymusova ŭziaŭ Chanka ŭ arendu na 30 hadoŭ i pastaviŭ tam vajskovuju bazu. Paśla Druhoj suśvietnaj Stalin viarnuŭ hetuju terytoryju Finlandyi, uziaŭšy ŭ arendu susiedni paŭvostraŭ Porkała. Aluzij na tyja padziei ŭ sieryjale naohuł šmat. Aŭtary ŭpeŭnienyja, što historyja całkam moža paŭtarycca.
Što było b, kali b «zialonyja čałaviečki» sa zbrojaj i biez apaznavalnych znakaŭ źjavilisia nie ŭ Krymie, a na niejkaj terytoryi krainy NATA? Zapracavaŭ by Piaty artykuł? Pačałasia b Treciaja suśvietnaja? Ci hetuju krainu kinuli b sam-nasam ź nieviadomym, choć nasamreč viadoma jakim voraham?
Zusim niadziŭna, što pafantaziravać na hetuju temu ŭzialisia ŭ Finlandyi — susiedcy Rasii, u jakoj, miakka kažučy, składanaja historyja adnosin z Maskvoj. Vysnovy, da jakich prychodziać aŭtary mini-sieryjała «Kanflikt», nie zanadta aptymistyčnyja.
Klučavaja linija filma — heta nie ekšn, jaki tut pastaŭleny słabavata. Samaje važnaje — heta palityčnaje supraćstajańnie ŭ Chielsinki. Tam maładaja i niedaśviedčanaja prezidentka Lineja Saaryście — jaje nibyta śpisali z eks-premjera Sany Maryn, chaj aŭtary heta i admaŭlajuć. I jaje poŭnaja supraćlehłaść — premjer Kaj Łaavakuru. Heta vieteran finskaj palityki i były dypłamat, jaki pryvyk łaviravać i šukać mirnyja rašeńni. U zvyčajnaj situacyi amal usia ŭłada ŭ premjer-ministra, ale va ŭmovach vajny za vyrašeńnie kryzisu adkazvaje prezident — jak viarchoŭny hałoŭnakamandujučy.
Vajskoŭcy dakładvajuć: napad na Chanka — heta spłanavanaja hibrydnaja apieracyja. Chtości pierarezaŭ usie kamunikacyi, adklučyŭ i zahłušyŭ suviaź. A potym skinuŭ desant z borta samalota «Biełavija». Samalot lacieŭ z Kalininhrada ŭ Murmansk i zapytaŭ dazvoł pralacieć nad Finlandyjaj nibyta z-za turbulentnaści. Dalej — bolš. U port zajšli karabli pad vieniesuelskimi ściahami i vyhruzili ciažkuju techniku, sistemy SPA i rakiety.
Akupanty — źniešnie jany vielmi padobnyja da vahnieraŭcaŭ — siabie nie nazyvajuć, ale vyłučajuć patrabavańni: jany chočuć uziać paŭvostraŭ u arendu. Prosta jak saviety ŭ 1940 hodzie. Na konie žyćcio mirnych žycharoŭ, častku ź jakich uziali ŭ zakładniki. I navat poŭnamaštabnaje ŭvarvańnie: akupanty pryvieźli na paŭvostraŭ rakiety i hatovyja atakavać Sankt-Pieciarburh — kłasičnaja apieracyja pad falšyvym ściaham. Dla bolšaj praŭdapadobnaści rasijskija ŭłady vykazvajuć zaniepakojenaść i prapanujuć adpravić na dapamohu Finlandyi svaich vajskoŭcaŭ. Akupanty tym časam zapuskajuć u internet videa z pałonnymi pryzyŭnikami, jakija prosiać urad pahadzicca na ŭsie ŭmovy i nie vajavać.
I tut pačynajecca duel prezidenta i premjera. Saaryście — maładaja prezidentka-ciktokierka. Jana nie hatovaja da takoha kryzisu. U joj idzie ŭnutranaja baraćba. Što rabić: vieści pieramovy z terarystami abo vyzvalić svaju terytoryju siłaj, što niepaźbiežna pryviadzie da achviar, źniščyć jaje imidž i pastavić kryž na palityčnaj karjery?
Premjer nie stavicca da prezidentki surjozna i placie intryhi ŭ parłamiencie. A jašče tajemna sustrakajecca z varožaj ahienturaj. Taja abiacaje ŭsio z ruskimi vyrašyć, treba tolki pravieści praz parłamient adzin dakumient. Faktyčna admovicca ad samastojnaj zamiežnaj palityki i pajści na ŭsie ŭmovy ruskich. Jak skaža Saaryście, viarnuć Finlandyju ŭ 60-ja hady, u epochu tak zvanaj «finlandyzacyi». Tady kraina dała rady zachavać niezaležnaść, demakratyju i rynak, ale canoj sastupak Kramlu i niejtralitetu ŭ zamiežnaj palitycy. Prosta paśla tajemnych pieramovaŭ premjera chtości sprabuje zabić. Jon dumaje, što za zamacham staić Saaryście.
Prezidentka źviartajecca da sajuźnikaŭ i navat zaikajecca pra Piaty artykuł. Ale tam usio hłucha. Jeŭrasajuz, jak byvała ŭ minułym, vykazvaje hłybokuju zakłapočanaść. A NATO i ZŠA vajavać za Finlandyju nie źbirajucca. Amierykancy hatovyja tolki vyciahnuć adnaho pryzyŭnika: siarod tych, chto ŭdzielničaŭ u vučeńniach i apynuŭsia na paŭvostravie, byŭ unuk śpikiera Pałaty pradstaŭnikoŭ. Ale nie bolš za toje.
«Zaniataja płošča mienšaja za Mancheten. Heta nievialiki łakalny kanflikt, — admachvajecca ad Saaryście amierykanski vajenny ataše. — Nie treba pravakavać, nie abvastraj kanflikt. U nas svaje spravy ŭ Cichim akijanie».
Scenar, darečy, pisali jašče da prychodu Trampa ŭ Bieły dom.
Jašče bolš krasamoŭnaja sustreča Saaryście z pasłom ZŠA. Toj kaža, što śviet źmianiŭsia, i taki «nievialiki incydent» — nie padstava pačynać vajnu. A dalej namiakaje, što lepš było b pahadzicca na ŭmovy «vietlivych ludziej». Pryčym hučyć usio maksimalna cynična:
«Arenda ziamli tam nie źjaŭlajecca čymści niezvyčajnym. Heta ŭžo zdarałasia raniej. Mir — heta ciapier hałoŭnaje».
Saaryście razumieje, što Finlandyja zastałasia adna. Jana, jak Uładzimir Zialenski ŭ 2022-m, mianiaje pinžak na vajskovuju formu i, nie biez vahańniaŭ, rašajecca na siłavoje vyzvaleńnie paŭvostrava. Tut, viadoma, nie biez asabistaj dramy: u zakładnikach akazvajecca siastra muža prezidentki ź siamjoj. I jakraz ich zachopniki prykoŭvajuć da ŭstanovak SPA jak žyvy ščyt. Dla praviadzieńnia apieracyi ZRK treba źniščyć. Pierad Saaryście ŭźnikaje kłasičnaja prablema vahanietki. I jana vyrašaje achviaravać niekalkimi dziasiatkami zakładnikaŭ dziela vyratavańnia astatnich žycharoŭ paŭvostrava. I dziela taho, kab praduchilić vialikuju vajnu i jašče bolšyja achviary.
U finale za paru dzion pastalełaja prezidentka daje vajskoŭcam nakaz: treba rychtavacca da novaha ŭdaru. A zakančvajecca ŭsio vokličam «Słava Ukrainie!»: žonka adnaho z hierojaŭ — ukrainskaja snajpierka, jakaja taksama ruchaje siužet i ratuje ŭsich u kancy filma.
U «Kanflikcie», viadoma ž, jość i niepalityčnaja linija, jakaja adkazvaje za stralbu i vybuchi. Tam jość i pryzyŭniki, jakija nie zdalisia ŭ pałon i sprabujuć vyžyć. A taksama ich kamandzir, vieteran vajny ŭ Afhanistanie, jaki prabirajecca ŭ akupavany horad i ładzić partyzanščynu ŭ styli Remba, to-bok amal u adzinočku. Ale bajavik — heta nie samy mocny bok sieryjała. Tut šmat siužetnych dzirak, drennaj akciorskaj hulni i nie vielmi łahičnych učynkaŭ.
Dy i rekłamaj finskaj armii, a jana surjozna ŭkłałasia ŭ vytvorčaść, sieryjał dakładna nie nazavieš. Prynamsi, my, biełarusy, zvykłyja da bolš łabavoj rekłamy. A tut bolšaść pryzyŭnikoŭ zdajucca biez boju, kamandziry prymajuć nie najlepšyja rašeńni. Dy i naohuł armija akazvajecca nie hatovaj da ahresii. Ale skandynavam ułaściva vychoŭvać ludziej, sutykajučy ich z suvoraj realnaściu.
Pahladzieć sieryjał varta. Choć by jak razvažańnie na temu «A što, kali?». Tym bolš, što pra heta «kali» apošnim časam havorać usio hučniej. I scenary, jakija malujuć niamieckaja i estonskaja raźviedka, vielmi padobnyja da taho, što adbyłosia ŭ sieryjalnaj Finlandyi.
Ciapier čytajuć
Historyja ŭ EHU — heta histfak vašaj mary. Jeŭrapiejski dypłom z navučańniem na biełaruskaj movie pry intensiŭnym vyvučeńni anhlijskaj. I poŭnaja svaboda11
Kamientary
Plus razumieńnie, što słaviesnymi zajavami prablemu nie vyrašyš. Choć jak raz u finaŭ heta jość i tak.