«My čakali Połk Kalinoŭskaha, kab vyzvaliŭ nas». Palitviazień patłumačyŭ, čamu paprasiŭ ab pamiłavańni
Devid Maścicki ŭ 2020-m byŭ zusim junym fihurantam «pinskaj spravy». U vieraśni 2024-ha Devida vyzvalili pa pamiłavańni. Ciapier jon z dušeŭnym bolem raskazvaje, jak heta adbyvałasia.
«Bajsoł» adkryŭ zbor, kab dapamahčy Devidu ŭładkavacca ŭ zamiežžy — paŭdzielničać možna tut.
Devidu Maścickamu było 19 hadoŭ, kali jaho aryštavali. Jon byŭ adnym ź pieršych palitviaźniaŭ taho pryzyvu: jaho zakryli jašče 2 vieraśnia 2020 hoda. Za burny pratest u dzień vybaraŭ jon atrymaŭ 5 z pałovaj hadoŭ kałonii.
Devid adbyvaŭ termin u škłoŭskaj kałonii №17.
Pra pamiłavańnie ŭ kałonii ŭpieršyniu zahavaryli viasnoj 2024-ha.
Da samoha Devida čarha dajšła ŭ červieni taho ž hoda. U kałoniju pryjechaŭ prakuror, i chłopca paklikali da načalnika kałonii: «Kali ja zajšoŭ u kabiniet, prakuror nazvaŭ siabie i pačaŭ zadavać standartnyja pytańni — maŭlaŭ, ci vyjšaŭ by ja znoŭ na pratest, kali b mianie vyzvalili. I potym skazaŭ mnie, kab ja napisaŭ [papieru] na pamiłavańnie.
Da hetaha pisać na pamiłavańnie vyklikali chłopcaŭ, u jakich zastavalisia maleńkija terminy, mo ź miesiac, jany admaŭlalisia z pryncypu, i tady ich sadžali ŭ ŠIZA da zakančeńnia terminu».
Devid uspaminaje, što prakuror namiaknuŭ jamu — lepš pisać, čym nie pisać.
A što było b, kali b jon admoviŭsia?
«Mianie mahli nakiravać na turemny režym, bo termin dazvalaŭ, tady ŭ mianie zastavałasia jašče hod i dva miesiacy terminu. U mianie było dastatkova parušeńniaŭ, i ŭvahi ja pryciahvaŭ šmat.
Ja razmaŭlaŭ z palityčnymi, hurtavaŭsia ź imi, piŭ ź imi harbatu z adnaho kubka, pazyčaŭ im što było treba. Heta nielha i zvyčajnamu viaźniu rabić, a ja, palityčny, rabiŭ heta», — kaža chłopiec.
Devid kaža, što ŭ tym kabiniecie jamu dali papieru, dzie ŭžo byŭ prapisany ŭvieś tekst prašeńnia ab pamiłavańni.
Ad viaźnia patrabavałasia tolki dapisać paru słovaŭ. Tekst na toj papiercy Devid drenna pamiataje — dla jaho prasić ab pamiłavańni było niaprosta.
Tady, u červieni 2024-ha, šmat kaho ź viaźniaŭ vyklikali pisać anałahičnuju papieru.
Devid uspaminaje, što palitviaźni spačatku nie čakali šmat ad pamiłavańniaŭ, bo ich prapanoŭvali tolki tym, u kaho zastavalisia miesiac-dva terminu. Ale potym čarha dajšła da takich viaźniaŭ, jak Devid, kamu zastavaŭsia hod-paŭtara — i ŭsio papularniejšaju stała dumka, što vypuskać buduć usich.
Chłopiec tłumačyć, čamu palitviaźni nie admaŭlalisia prasić ab pamiłavańni: «My ž nie ŭ dziciačym sadku znachodzilisia, i ŭsie vydatna razumieli, što budzie, kali admovišsia. Ciabie i źbić mahli, i raskrucić na dadatkovy termin, i ŭ ŠIZA adpravić. U PK-17 štotydzień dadavali kamuści z palityčnych pa paŭtara-dva hady.
Kali ja siadzieŭ u ŠIZA, paśla viačerniaj pravierki da mianie pryjšli supracoŭniki. Byŭ tam DPNK — adzin z tych miantoŭ, chto vielmi nie lubić palityčnych. Ź im byli jašče mianty, napeŭna, usiaho ich było piaciora. Jany raściahnuli mianie i pačali adbivać mnie nohi».
Devid sutykaŭsia z sapraŭdnaj nianaviściu tych supracoŭnikaŭ.
«Chłopcy z karancinu traplali ŭ atrad źbityja. U ŠIZA ŭvohule mahli zabić — ty ž tam siadziš u čatyroch ścienach, kamiera try na try mietry. Biehčy chaciełasia z hetaha miesca, tamu i pisali ŭsie [prašeńni ab pamiłavańni]».
U vieraśni 2024-ha Devida narešcie pamiłavali. Pierad hetym mieŭ hutarku z načalnikam apierčastki kałonii — aficer farmalna spytaŭsia, ci płanuje chłopiec «chadzić na mitynhi, bić miantoŭ».
Chutka paśla taho, jak Devid viarnuŭsia z kałonii ŭ Pinsk, da jaho pryjechali hubazikaŭcy z Bresta. Zahadali «siadzieć cicha»: «Kali budzieš niešta havaryć abo kudyści vyłazić, my ciabie zakryjem hetak ža chutka, jak i vyzvalili. Jany skazali, što heta jany padavali majo prašeńnie ab pamiłavańni».
Paśla taho vizitu Devid pierabraŭsia ŭ Polšču, dzie i žyvie dahetul.
Chłopcu ciažka prymirycca z tym, što jon prasiŭ ab pamiłavańni: «Ja sam nie bajaźliviec. Toje, što napisaŭ na pamiłavańnie, — heta moj vybar, jak i vybar usich astatnich. Było vielmi ciažka tam.
Usie palityčnyja tam čakali Połk Kalinoŭskaha, kab pryjšli i vyzvalili nas, bo tam sapraŭdy było vielmi ciažka. Ja spaŭ na miescy niabožčyka Vitolda [Ašurka], jakoha tam zabili. Ujavicie maje adčuvańni tam tady».
«Bajsoł» adkryŭ zbor, kab dapamahčy Devidu ŭładkavacca ŭ zamiežžy — paŭdzielničać možna tut.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆŽurnalist Ihar Karniej raskazaŭ pra zdymki dla prapahandysckaha filma i niečakanuju sustreču ź Dziarždepam padčas źniavoleńnia
Vałancior «Viasny» Čapiuk raskazaŭ, jak jaho zatrymaŭ HUBAZiK adrazu na vychadzie z kałonii i jak dapytvali pra Mikołu Dziadka
Čamu ŭ biełaruskaj turmie tak mocna chudziejuć? Tłumačym
Kamientary
Hebjo łukašenki naŭmysna padzialaje biełaruski narod, kab było lepiej im kiravać.
Aficery i inšyja vajskoŭcy - heta častka biełaruskaha naroda, ŭ jakim jość i durni-jabaćki, i prarasiejsskija jołupni, i prazachodnija niedareki.