Jak Tramp vykarystoŭvaje «teoryju varjata», kab mianiać śviet pad siabie. I ŭ jaho atrymlivajecca

«[Tramp] vybudavaŭ nadzvyčaj centralizavanuju sistemu pryniaćcia rašeńniaŭ, mahčyma, samuju centralizavanuju — prynamsi, u śfiery źniešniaj palityki — z časoŭ Ryčarda Niksana, — kaža Piter Trubovic, prafiesar mižnarodnych adnosin Łondanskaj škoły ekanomiki. — A heta robić palityčnyja rašeńni bolš zaležnymi ad charaktaru Trampa, jaho pieravah, jaho tempieramientu».

Tramp vykarystaŭ hetuju svaju jakaść u palityčnych metach: jon pieratvaryŭ ułasnuju niepradkazalnaść u klučavy stratehičny i palityčny aktyŭ. Jon uźvioŭ niepradkazalnaść u ranh daktryny. I ciapier asabistaja rysa, ź jakoj jon pryjšoŭ u Bieły dom, vyznačaje źniešniuju i abaronnuju palityku.

Heta mianiaje suśvietny paradak.

Palitołahi nazyvajuć heta «teoryjaj varjata» (Madman Theory), kali lidar suśvietnaj dziaržavy, kab damahčysia sastupak, sprabuje pierakanać praciŭnika ŭ tym, što jon u siłu svajho tempieramientu zdolny na ŭsio. Pry pravilnym prymianieńni heta moža stać formaj prymusu, i Tramp ličyć, što heta prynosić plon, i jon prymušaje sajuźnikaŭ dziejničać tak, jak jon choča.

Ale ci moža taki padychod spracavać suprać vorahaŭ? I ci nie budzie heta słabym miescam: zamiest taho, kab vykarystoŭvać hety tonki truk dla ŭviadzieńnia praciŭnikaŭ u zman, Tramp demanstruje ŭstojlivyja i dobra zadakumientavanyja rysy svajho charaktaru, a jaho pavodziny jakraz stanoviacca bolš pradkazalnymi?

Napadki na sajuźnikaŭ i simpatyi da Pucina

Tramp pačaŭ svoj druhi termin z prychilnaści ŭ adnosinach da prezidenta Rasii Uładzimira Pucina i napadak na sajuźnikaŭ. Jon nanios abrazu Kanadzie, zajaviŭšy, što jana pavinna stać 51-m štatam ZŠA.

Jon zajaviŭ, što hatovy razhledzieć mahčymaść prymianieńnia vajennaj siły dla anieksii Hrenłandyi, aŭtanomnaj terytoryi Danii, sajuźnika ZŠA. Jon taksama zajaviŭ, što ZŠA pavinny viarnuć sabie prava ŭłasnaści i kantrol nad Panamskim kanałam.

Piaty artykuł Paŭnočnaatłantyčnaha dahavora abaviazvaje kožnaha člena NATA ŭstać na abaronu ŭsich astatnich. Tramp pastaviŭ pad sumnieńnie prychilnaść ZŠA kalektyŭnaj abaronie.

«Ja dumaju, što piaty artykuł znachodzicca na aparacie žyćciezabieśpiačeńnia», — zajaviŭ Ben Uolles, były ministr abarony Vialikabrytanii.

Były hienprakuror Dominik Hryŭ vykazaŭsia jašče bolš žorstka: «Na dadzieny momant transatłantyčnamu aljansu pryjšoŭ kaniec».

Uciečki paviedamleńniaŭ členaŭ administracyi Trampa prademanstravali, ź jakoj pahardaj jany staviacca da jeŭrapiejskich sajuźnikaŭ.

«Ja całkam padzialaju vaša ahidu da nachlebnictva jeŭrapiejcaŭ», — napisaŭ ministr abarony ZŠA Pit Chiehsiet svaim kaleham, dadaŭšy: «ŽAŁASNYJA».

U pačatku hetaha hoda na kanfierencyi pa biaśpiecy ŭ Miunchienie vice-prezident ZŠA Džej Dzi Vens zajaviŭ, što Vašynhton bolš nie budzie harantam jeŭrapiejskaj biaśpieki.

Pa sutnaści, heta pastaviła kropku ŭ 80-hadovaj historyi transatłantyčnaj salidarnaści.

«Toje, što zrabiŭ Tramp, vyklikaje surjoznyja sumnieńni i pytańni adnosna nadziejnaści mižnarodnych abaviazacielstvaŭ Amieryki», — kaža prafiesar Trubovic.

«Jakija b damoŭlenaści ni byli ŭ hetych krain [u Jeŭropie] sa Złučanymi Štatami pa biaśpiecy, ekanomicy ci inšych pytańniach, ciapier jany mohuć być pierahledžany ŭ luby momant».

«Mnie zdajecca, što bolšaść ludziej u arbicie Trampa ličyć, što niepradkazalnaść — heta dobra, tamu što jana dazvalaje Donaldu Trampu vykarystoŭvać upłyŭ Amieryki dla atrymańnia maksimalnaj vyhady… Heta adna z vysnoŭ, jakuju jon zrabiŭ, viadučy pieramovy ŭ śfiery nieruchomaści».

Padychod Trampa sapraŭdy prynosić plon. Čatyry miesiacy tamu brytanski premjer-ministr Kir Starmier zajaviŭ, što Brytanija pavialičyć vydatki na abaronu i biaśpieku z 2,3% da 2,5% ad VUP.

U minułym miesiacy na samicie NATA hetaja ličba pavialičyłasia ŭžo da 5% — kałasalny pakazčyk, da jakoha ciapier imknucca ŭsie astatnija členy aljansu.

Pradkazalnaść niepradkazalnaści

Tramp — nie pieršy amierykanski prezident, jaki prymianiaje «daktrynu niepradkazalnaści». U 1968 hodzie, kali prezident ZŠA Ryčard Niksan sprabavaŭ skončyć vajnu ŭ Vjetnamie, jon vyjaviŭ, što Poŭnač nieŭzhavorlivaja.

U niejki momant Niksan skazaŭ svajmu daradcu pa nacyjanalnaj biaśpiecy Hienry Kisindžaru: «Vy pavinny skazać paŭnočnavjetnamskim pierahavorščykam, što Niksan — varjat, i vy nie viedajecie, što jon źbirajecca rabić, tamu vam lepš pryjści da pahadnieńnia, pakul nie pačałosia sapraŭdnaje varjactva», — raskazvaje Majkł Deš, prafiesar mižnarodnych adnosin Univiersiteta Notr-Dam. — Heta i jość teoryja varjata».

Džuli Norman, prafiesar palitałohii va Univiersiteckim kaledžy Łondana, zhodnaja z tym, što siońnia sapraŭdy isnuje «daktryna niepradkazalnaści».

«Vielmi ciažka pradbačyć, što adbudziecca z dnia na dzień, — śćviardžaje jana. — I heta zaŭsiody byŭ padychodam Trampa».

Trampu ŭdałosia efiektyŭna vykarystać svaju reputacyju niepastajannaha čałavieka, kab źmianić charaktar transatłantyčnaha abaronnaha supracoŭnictva. Niekatoryja jeŭrapiejskija lidary — vidać, kab zachavać prychilnaść Trampa — prynialisia liślivić.

Červieński samit NATA ŭ Haazie pieratvaryŭsia ŭ pakazalnuju prajavu ŭhodlivaści. Hiensiek NATA Mark Rute adpraviŭ pierad samitam «darahomu Donaldu» tekstavaje paviedamleńnie, jakoje sam Tramp paśla zrabiŭ publičnym.

«Vinšuju i dziakuju vas za rašučyja dziejańni ŭ Iranie, heta było sapraŭdy nievierahodna», — napisaŭ jon.

Nakont budučaha abjaŭleńnia ab tym, što ŭsie členy NATA pahadzilisia pavialičyć vydatki na abaronu da 5% ad VUP, jon skazaŭ: «Vy damožaciesia taho, čaho nie ŭdavałasia nivodnamu prezidentu za apošnija dziesiacihodździ».

Entani Skaramučy, jaki zajmaŭ pasadu dyrektara pa kamunikacyjach Trampa padčas jaho pieršaha terminu, skazaŭ: «Spadar Rute, jon sprabuje pastavić vas u niajomkaje stanovišča. Jon litaralna siadzić na borcie Air Force One i śmiajecca z vas».

I ŭ hetym moža zaklučacca słaboje miesca «daktryny niepradkazalnaści» Trampa: dziejańni inšych mohuć hruntavacca na zdahadcy, što Tramp prahnie liślivaści. Ci što jon šukaje karotkaterminovych pieramoh, addajučy im pieravahu pierad praciahłymi i składanymi pracesami.

Kali heta tak, i ich zdahadka viernaja, to heta abmiažoŭvaje zdolnaść Trampa ździajśniać truki, kab padmanvać praciŭnikaŭ — chutčej, u jaho jość dobra viadomyja i dakładna zadakumientavanyja rysy charaktaru, pra jakija jany vydatna viedajuć.

Chto nie ŭsprymaje abajańnie i pahrozy

Uźnikaje pytańnie: ci moža «daktryna niepradkazalnaści» abo «teoryja varjata» spracavać u dačynieńni da praciŭnikaŭ?

Prezident Ukrainy Uładzimir Zialenski — sajuźnik, jakomu Tramp i Vens ustroili vyvałačku ŭ Avalnym kabiniecie — paśla pahadziŭsia pradastavić ZŠA vyhadnyja ŭmovy na raspracoŭku ŭkrainskich minieralnych resursaŭ.

Ź inšaha boku, Uładzimir Pucin, vidavočna, zastajecca nieŭsprymalnym jak da abajańnia, tak i da pahroz Trampa.

Paśla čarhovaj telefonnaj razmovy Tramp zajaviŭ, što «rasčaravany» tym, što Pucin nie hatovy spynić vajnu suprać Ukrainy.

A Iran? Tramp abiacaŭ elektaratu pakłaści kaniec uciahnutaści ZŠA ŭ biaskoncyja vojny na Blizkim Uschodzie. Adnak jaho rašeńnie nanieści ŭdary pa jadziernych abjektach Irana stała, badaj, samym niepradkazalnym palityčnym krokam jaho druhoha terminu. Pytańnie ŭ tym, ci daść heta žadany efiekt.

Były ministr zamiežnych spraŭ Vialikabrytanii Uiljam Chiejh śćviardžaje, što heta pryviadzie da supraćlehłaha vyniku i prymusić Iran z bolšaj, a nie mienšaj vierahodnaściu imknucca da raspracoŭki jadziernaj zbroi.

Prafiesar Deš zhodny z hetym.

«Ja liču, što zaraz vielmi vierahodna, što Iran prymie rašeńnie ab stvareńni jadziernaj zbroi, — kaža jon. — Tak što nie ździŭlusia, kali jany zatojacca i zrobiać usio mahčymaje, kab zaviaršyć poŭny cykł i pravieści vyprabavańnie».

«Ja dumaju, što inšyja dyktatary, jakim pryjšłosia sutyknucca z ZŠA i pahrozaj źmieny režymu, zasvoili ŭroki Sadama Chusejna i Muamara Kadafi. Tamu irancy buduć adčajna imknucca da vałodańnia krajnim srodkam strymlivańnia i buduć hladzieć na Sadama i Kadafi jak na admoŭnyja prykłady, a na Kim Čen Yna z Paŭnočnaj Karei — jak na stanoŭčy». Adzin ź vierahodnych scenaryjaŭ — umacavańnie Isłamskaj Respubliki, ličyć Mochsen Miłani, prafiesar palityki Univiersiteta Paŭdniovaj Fłarydy i aŭtar knihi «Uzychodžańnie Irana i sapiernictva z ZŠA na Blizkim Uschodzie».

«U 1980 hodzie, kali Sadam Chusejn napaŭ na Iran, jaho metaj byŭ krach Isłamskaj Respubliki, — kaža jon. — Adbyłosia supraćlehłaje».

«Heta byŭ raźlik izrailcian i amierykancaŭ… Što kali my pazbavimsia ad vierchaviny, to Iran chutka zdasca abo ŭsia sistema abvalicca».

Strata davieru da pieramovaŭ?

Zazirajučy napierad, možna vykazać zdahadku, što niepradkazalnaść, mahčyma, i nie padziejničaje na vorahaŭ, ale niezrazumieła, ci ŭdasca zachavać tyja zruchi, jakija jana pryniesła sajuźnikam u apošni čas.

Heta impulsiŭny praces, i jość aściarohi, što ZŠA mohuć pačać usprymacca jak nienadziejny partnior.

«Ludzi nie zachočuć vieści biźnies z ZŠA, kali jany nie daviarajuć im u pieramovach, kali jany nie ŭpeŭnienyja, što ZŠA padtrymajuć ich u pytańniach abarony i biaśpieki, — śćviardžaje prafiesar Norman. — Tamu izalacyja, da jakoj imknucca mnohija ŭ śviecie MAGA, dumaju, pavierniecca suprać ich».

Kancler Hiermanii Frydrych Mierc, naprykład, zajaviŭ, što Jeŭropie ciapier nieabchodna stać apieratyŭna niezaležnaj ad ZŠA.

«Važnaść kamientara kanclera zaklučajecca ŭ tym, što heta pryznańnie taho, što stratehičnyja pryjarytety ZŠA mianiajucca, — kaža prafiesar Trubovic. — Jany nie viernucca da taho, što było da ŭstupleńnia Trampa na pasadu».

«Tak što tak, Jeŭropie pryjdziecca stać bolš niezaležnaj u apieratyŭnym płanie».

Jeŭrapiejskim krainam pryjdziecca značna pavialičyć abaronnuju pramysłovaść, kab atrymać abstalavańnie i mahutnaści, jakija na dadzieny momant jość tolki ŭ ZŠA, miarkuje prafiesar Deš. Naprykład, u Jeŭropy jość svaja vysokatechnałahičnaja hłabalnaja raźviedka, ale bolšaja častka mahutnaściej pradastaŭlajecca ZŠA.

«Kali Jeŭropie pryjdziecca dziejničać samastojna, joj treba budzie značna naraścić i ŭłasnyja mahutnaści pa vytvorčaści ŭzbrajeńniaŭ, — praciahvaje jon. — Pytańniem stanie i kolkaść vojskaŭ. Zachodniaj Jeŭropie pryjdziecca aryjentavacca na Polšču, kab zrazumieć, jakoj kolkaści armii im spatrebicca dasiahnuć».

Usio heta zojmie hady.

Ci sapraŭdy jeŭrapiejcy byli nastolki napałochanyja niepradkazalnaściu Trampa, što pajšli na samaje maštabnaje źmianieńnie architektury biaśpieki na Zachadzie z časoŭ zakančeńnia chałodnaj vajny?

«Heta syhrała svaju rolu, — ličyć prafiesar Trubovic. — Ale, što jašče važniej, Tramp vykryŭ niešta važnaje… Palityka ZŠA źmianiłasia. Pryjarytety źmianilisia. Dla kaalicyi MAGA Kitaj — značna bolšaja pahroza, čym Rasija. Dla jeŭrapiejcaŭ heta, mahčyma, nie tak».

Na dumku prafiesara Miłani, Tramp sprabuje ŭmacavać pazicyi ZŠA ŭ hłabalnym śvietaparadku: «Vielmi małavierahodna, što jon źbirajecca źmianić toj śvietaparadak, jaki ŭstalavaŭsia paśla Druhoj suśvietnaj vajny. Jon choča zamacavać u im lidarstva Amieryki, tamu što mienavita Kitaj kidaje vyklik hetamu stanovišču ZŠA».

Usio heta aznačaje, što zadačy ZŠA i Jeŭropy ŭ halinie abarony i biaśpieki ŭsio bolš razychodziacca.

Mahčyma, jeŭrapiejskija sajuźniki ličać, što z dapamohaj liślivaści i realnych palityčnych sastupak im udałosia ŭtrymać Trampa na svaim baku: u rešcie rešt, jon paćvierdziŭ svaju prychilnaść piataj artykułu na apošnim samicie NATA.

Ale niepradkazalnaść aznačaje, što heta nielha ŭsprymać jak harantyju — i, padobna, u Jeŭropie bolš nie mohuć samazadavolena spadziavacca na toje, što ZŠA vykanajuć svaje histaryčnyja abaviazacielstvy pa abaronie kantynienta.

I ŭ hetym sensie, navat kali «daktryna niepradkazalnaści» zasnavana na spałučeńni ŭśviadomlenaj stratehii i całkam realnych rys charaktaru Trampa, — jana pracuje. Prynamsi, na niekatorych.

• 0
• 1
• 0
• 1
• 0
• 0
• 0
• 0