U Polščy ŭ taksi biełarusa na chutkaści ŭrezałasia dziaŭčyna na samakacie i zapatrabavała vialikuju kampiensacyju
Kanstancin pracavaŭ u Polščy taksistam na arandavanym aŭtamabili. U mai 2025 hoda jon trapiŭ u avaryju ŭ Biełastoku — na piešachodnym pierachodzie dziaŭčyna na elektrasamakacie ŭrezałasia ŭ mašynu i pamiała jaje.

Palicyja pryznała, što biełarus nie vinavaty, ale heta nie vyrašyła ŭsich prablem. Kiejsam biełarusa padzialiłasia jaho žonka Maryja (imiony źmienienyja), razam ź joj Most razabraŭsia, chto ŭ takich vypadkach kampiensuje škodu zdaroŭju i apłočvaje ramont aŭtamabila.
U toj dzień Kanstancin trapiŭ u zator u hadzinu pik. Kali jon pačaŭ ruch praź nierehulavany piešachodny pierachod, u piaredniuju častku jaho aŭtamabila na vialikaj chutkaści ŭrezałasia dziaŭčyna na elektrasamakacie i ŭpała.
Kanstancin adrazu vyjšaŭ z mašyny, pacikaviŭsia jaje stanam i prapanavaŭ vyklikać chutkuju dapamohu i palicyju. Adnak dziaŭčyna admoviłasia — adrazu pryznała svaju vinu ŭ tym, što zdaryłasia, i paprasiła padvieźci jaje ŭ adździaleńnie nieadkładnaj dapamohi, kab dakładna pierakanacca, što ź joj usio ŭ paradku.
Mužčyna nie tolki dastaviŭ samakatčycu ŭ balnicu, ale i dačakaŭsia zaklučeńnia daktaroŭ.
— Skazali, što jana nie maje patreby ŭ špitalizacyi. Dakładnaha dyjahnazu nie viedaju. Ale jana ci padviarnuła nahu, ci niešta sa źviazkami było. Hipsu nie było, — uzhadvaje Maryja.
Kanstancin abmianiaŭsia z samakatčycaj numarami telefonaŭ i prapanavaŭ svaju dapamohu ŭ budučyni — pry nieabchodnaści advieźci da doktara. Baki razyšlisia i, pavodle Maryi, na hetym historyja pavinna była skončycca.
«Padumać zabylisia pra toje, što zdaryłasia»
Ale muža i žonku čakaŭ siurpryz. Praz dva tydni paśla incydentu dziaŭčyna patelefanavała Kanstancinu i zapatrabavała pradstavić numar strachavoha polisa — kab atrymać kampiensacyju za naniesienuju škodu zdaroŭju.
— My byli ŭ šoku. Užo i dumać zabylisia pra toje, što zdaryłasia, i nie chvalavalisia, što situacyja moža mieć istotnyja nastupstvy, — kaža Maryja. — Ale dali polis, bo admović było jak by niapravilna. Jana źviarnułasia ŭ strachavuju.
Ad strachavoj kampanii Kanstancinu pryjšoŭ błank, u jakim treba było ŭkazać danyja ŭdzielnikaŭ DTZ i aŭtamabila, a taksama padrabiazna apisać avaryju i namalavać jaje schiematyzacyju.
— My ŭsio zapoŭnili, dałučyli fatahrafii mašyny i adpravili na elektronnuju poštu. I strachavik pavinien byŭ razabracca ŭ situacyi i dać adkaz, maje dziaŭčyna prava na vypłaty ci nie, — raskazvaje Maryja.
Skasoŭvaŭ damovu i zastaŭsia vinien
Pryblizna ŭ toj ža čas u Kanstancina skančaŭsia termin dziejańnia damovy arendy aŭtamabila. Padaŭžać jaje biełarus nie płanavaŭ — pra heta jon zahadzia paviedamiŭ arandadaŭcu, jak i patrabavali ŭmovy damovy: za miesiac da zakančeńnia.
U momant skasavańnia damovy Kanstancin raźličvaŭ na viartańnie zakładu (kaŭcyi) ŭ pamiery 420 złotych (kala 100 jeŭra), ale ŭłaśnik admoviŭ.
U damovie jość niekalki punktaŭ, jakija ŭskosna tyčacca hetaj situacyi. Pa-pieršaje, tam napisana, što zakład viartajecca pry adsutnaści paškodžańniaŭ aŭtamabila (u hetym punkcie ničoha nie havorycca pra toje, što budzie, kali paškodžańni źjavilisia nie pa vinie arandatara). Pa-druhoje, što kali paškodžańni źjavilisia pa vinie arandatara, to jon pavinien apłacić jašče i ramont.
Ułaśnik aŭtamabila nie tolki paviedamiŭ, što nie viernie zakład, ale i staŭ patrabavać dadatkova kampiensavać škodu, naniesienuju aŭtamabilu.
— My patłumačyli, što muž nie byŭ vinavaty. Na pierachodzie nie było znaka dla viełasipiedystaŭ, a značyć, viełasipiedyst ci samakatčyk nie mohuć pierasoŭvacca [na transparcie]. Jany pavinny saskočyć i pierajści darohu, [viadučy transpart pobač z saboj], — kaža Maryja.
U Zakonie ab darožnym ruchu Polščy — u punkcie 11 artykuła 2 — havorycca, što piešachodny pierachod pryznačany vyklučna dla piešachodaŭ. A ŭ punkcie 3 artykuła 33a prapisana, što viełasipiedystam i samakatčykam zabaroniena vyjazdžać na prajeznuju častku, akramia viełasipiednaha pierajezdu. Adpaviedna, kali pobač niama pakazalnika «Pierajezd dla viełasipiedystaŭ» (przejazd dla rowerów) — viełasipiedysty i samakatčyki abaviazany syści z transpartu i vieści jaho praz «ziebru», jak zvyčajnyja piešachody.
Adnak pakolki ŭdzielniki DTZ nie vyklikali palicyju, to paćvierdzić nievinavataść nie było čym.
Arandadaŭca acaniŭ škodu aŭtamabilu ŭ 3000 złotych (700 jeŭra). Kanstancin nie pahadziŭsia. Ale jamu treba było, kab akt pryjomu-pieradačy byŭ padpisany, inakš termin arendy aŭtamabila aŭtamatyčna padaŭžaŭsia b, i jamu daviałosia b i dalej apłačvać arendu.
Pačali tarhavacca. Syšlisia na 580 złotych (135 jeŭra). Kanstancin pieraličyŭ ich na rachunak i paprasiŭ zapisać, što jon unosić ich tolki da taho momantu, pakul nie budzie zaklučeńnia pra toje, chto vinavaty ŭ DTZ. Kali vinavatym pryznajuć jaho, hrošy zastanucca ŭ ŭłaśnika mašyny. Kali nie — viernucca jamu. U vyniku ab hetym damovilisia vusna.
«Takoj chutkaj karmy ŭ žyćci nie bačyła»
Arandadaŭca sustreŭ samakatčycu. I tut Kanstancina i Maryju čakaŭ novy siurpryz: dziaŭčyna vyrašyła spahnać ź biełarusa kampiensacyju.
— Jana chacieła kampiensacyju najaŭnymi. Spačatku 15 tysiač złotych (3540 jeŭra), a potym — 9 tysiač (2125 jeŭra), — kaža Maryja. — My byli ŭ šoku. Nie dumali, što takoje mahčyma.
Płacić biełarusy nie stali. Zamiest hetaha jany znajšli jurysta, kab źviarnucca ŭ palicyju i vyśvietlić vinavataha ŭ DTZ. Ale, jak akazałasia, samakatčyca ich apiaredziła i sama pajšła ŭ palicyju. Adtul Kanstancinu patelefanavali i zaprasili na razmovu.
U palicyju Maryja adpraviłasia razam z mužam, bo svabodna vałodaje polskaj i vystupaje jaho aficyjnaj pradstaŭnicaj.
— Na sustrečy my padrabiazna apisali DTZ, pakazali zdymki mašyny. Infarmacyja z abodvuch bakoŭ u nas supała. Palicyja paćvierdziła, što vinavataja kiroŭca samakata. Ale skazali, što kančatkovaje rašeńnie dašluć pa pošcie, — uzhadvaje Maryja. — List pryjšoŭ pryblizna praz tydzień. Muža pryznali paciarpiełym, a dziaŭčynie vypisali štraf. Takoj chutkaj karmy ja ŭ žyćci nie bačyła.
«Hatovyja iści nasustrač»
Dakumient z palicyi Maryja nakiravała ŭ strachavuju kampaniju. Taksama para nakiravała patrabavańnie ab viartańni srodkaŭ (wezwanie do zapłaty) arandadaŭcu.
— Pa-dobramu, [ułaśnik] pavinien byŭ atrymać zaklučeńnie ad acenščyka pra pamier škody aŭtamabilu, skłaści patrabavańnie ab apłacie [škody] i adpravić dziaŭčynie, — ličyć žančyna.
Praź niekatory čas ułaśnik sam vyjšaŭ na suviaź z Kanstancinam i prapanavaŭ viarnuć usiu sumu. Jak vyśvietliłasia, jon atrymaŭ infarmacyju ad strachavoj kampanii pra nievinavataść vadziciela ŭ tym, što zdaryłasia.
Baki damovilisia ab viartańni srodkaŭ ciaham nastupnych siami dzion.
— My hatovyja iści nasustrač. Navat kali jon paprosić viarnuć hrošy ŭ rasterminoŭku, — kaža žančyna. — Sa svajho boku my prapanavali jamu dapamohu ŭ spahnańni škody ź dziaŭčyny.
Kamientary