Šoŭmen, futbalist, byŭ suprać biełarusizacyi — raskazvajem pra kiraŭnika Lidy, jaki zakachany ŭ Rasiju
«Pa paklikańni — piedahoh, pa sutnaści — lidar i refarmatar» — tak reprezientuje siabie mer Lidy Alaksandr Viarsocki. Poruč z hetymi charaktarystykami idzie jaho zakachanaść u Rasiju, uchvaleńnie vajny i zakliki nie spyniać represii suprać biełarusaŭ. Raskazvajem bolš pra jaho asobu.
48-hadovy Viarsocki naradziŭsia na zachadzie Biełarusi — u vioscy Kucavičy, što ŭ Ašmianskim rajonie. Heta małaja radzima jaho baćki-elektryka Ludviha. Kali budučamu čynoŭniku było vosiem hadoŭ, siamja pierajechała ŭžo ŭ rodnyja miaściny maci — viosku Zaleśsie Smarhonskaha rajona. Žančyna paśpieła pasprabavać siabie ŭ roznych śfierach — i ŭ škole, i na miasakambinacie, niejki čas była zahadčycaj žyviołahadoŭčaha kompleksu.
Sam Viarsocki ŭ 1994 hodzie pastupiŭ u Biełaruski dziaržaŭny piedahahičny ŭniviersitet imia Maksima Tanka, atrymaŭ dypłom nastaŭnika hieahrafii i bijałohii i paśla pajechaŭ u Smarhoń vykładać dzieciam. Paźniej pierajšoŭ u miascovy rajvykankam, dasłužyŭšysia da namieśnika staršyni. U 2011-m mužčyna pajšoŭ na pavyšeńnie: byŭ pryznačany pieršym namieśnikam načalnika ŭpraŭleńnia pa ideałohii i kultury Hrodzienskaha abłvykankama, a ŭ 2016 hodzie ŭžo ŭznačaliŭ upraŭleńnie. Da taho, jak stać meram Lidy, Viarsocki ŭznačalvaŭ Śvisłacki rajon.
«Niaŭdały futbalist»
Viadoma, što ŭ dziacinstvie Viarsocki ŭsurjoz zachaplaŭsia futbołam — jaho navat zaprašali ŭ spartyŭnuju śpiecškołu, ale maci nie dazvoliła. I choć spartyŭnaja karjera nie skłałasia, čynoŭnik aktyŭna haniaje miač, a taksama biehaje paŭmarafony.
«Kožny, chto ź im hulaŭ u futboł, paśla kazaŭ, što jon vielmi žorstki typ u hetym, što jon usim u nohi kidaŭsia. Kali jon byŭ kiraŭnikom Śvisłackaha rajvykankama, u jaho i svaja kamanda futbolnaja była. I jany sustrakalisia z kamandaj Karajeva», — raskazvajuć śviedki.
«Vykazvańnie pra Rasiju aburyła ŭsich»
Kamplimienty Rasii i tamtejšym vajskoŭcam, aburyli mnohich, chto asabista viedaje Viarsockaha — i ŭ Hrodnie, i ŭ Smarhoni, i ŭ Lidzie.
«Reč u tym, što jon zaŭsiody ŭsprymaŭsia sapraŭdnym patryjotam. Da 2020 hoda jon razmaŭlaŭ na biełaruskaj movie, kali jašče byŭ načalnikam hałoŭnaha ŭpraŭleńnia ideałohii i pa spravach kultury Hrodzienskaha abłvykankama. I namieśnica jaho Alena Klimovič pa-biełarusku razmaŭlała — heta jašče ŭsich ździŭlała, što voś dvoje ideołahaŭ, a pa-biełarusku», — raskazvaje surazmoŭca, jaki nieadnarazova sutykaŭsia ź Viarsockim pa pracy.
Pry hetym jon vystupaŭ suprać płanaŭ Paŭła Łatuški pa biełarusizacyi źvierchu — kali ŭ 2012 hodzie tahačasny ministr kultury Łatuška na pasiadžeńni kalehii Minkultury ŭ Minsku zajaviŭ, što «płan pa papularyzacyi biełaruskaj movy ŭ krainie nie vykonvajecca ŭ poŭnaj miery». U toj ža čas u rajonnyja adździeły kultury palacieli listy papieradžalnaha charaktaru pra niedapuščeńnie prymusovaj biełarusizacyi.
«Liču, što palityka prymusovaj biełarusizacyi, jak i prymusovaha rusifikavańnia, prymusovaha pašyreńnia polskaj ci inšaj movy źjaŭlajecca niedazvolenaj. Hramadzianie Biełarusi majuć dadzienaje Kanstytucyjaj prava svabody vybaru movy dla karystańnia, jak pa svaich słužbovych abaviazkach, hetak i ŭ asabistym žyćci», — tady reahavaŭ Viarsocki, budučy na pasadzie načalnika ŭpraŭleńnia kultury Hrodzienskaha abłvykankama. Praŭda, nie tłumačyŭ, dzie kankretna jon pabačyŭ fakty prymusovaj biełarusizacyi.
Sam Viarsocki pryznavaŭsia, što raniej byŭ u dobrych stasunkach z Paŭłam Łatuškam:
«Jon dla mianie byŭ aŭtarytetam ź vialikaj litary, čaho siońnia skazać nijak nie mahu. Ale ŭ čałavieku była čarviatočyna, i ŭ što jana ciapier vylivajecca? Uvodziacca sankcyi nibyta ŭ dačynieńni da prezidenta, a pakutujuć ludzi. Usie sankcyi skiravanyja na adno — na strymańnie respubliki ŭ vysokaefiektyŭnych abłaściach ekanomiki».
Usprymać čynoŭnika jak patryjota dapamahała i jaho ŭvaha da histaryčnych abjektaŭ — tak, jon prykłaŭ ruku da adradžeńnia siadziby Michała Kleafasa Ahinskaha ŭ Zaleśsi, a taksama da zaviaršeńnia restaŭracyi pałaca Druckich-Lubieckich u Ščučynie.
«Ale ŭ 2020-m jon mocna ŭsich rasčaravaŭ», — adznačaje jaho były kaleha.
«Spužaŭsia vajny va Ukrainie»
U čynoŭnika zaŭsiody było dziŭnaje ŭsprymańnie Zachadu i asabliva Polščy, jamu padavałasia, što susiedniaja kraina śpić i bačyć, jak pałanizavać Biełaruś.
Žurnalist Rusłan Kulevič zhadvaje, jak Viarsocki abvinavaciŭ jaho ŭ tym, što jaho aŭtarskija histaryčnyja knihi piersanalna spansuje polski konsuł:
«Ja pamiataju, jak jon mianie sustreŭ u Hrodnie. Jon tady skazaŭ mnie, što «voś, tvaje knižki prapłaciŭ polski konsuł». Ja zapytaŭ: «Vy zdurnieli?» Bo my hrošy na vydańnie knih z historyjaj Hrodna, z uspaminami i biełarusaŭ, i palakaŭ praz kraŭdfandynh źbirali tady. A jon čamuści pra ŭsio, što my ŭ horadzie rabili, dumaŭ, što heta prapolskaja dziejnaść».
Raniej čynoŭnik imknuŭsia vieści na biełaruskaj movie i sacsietki, ale kolkaść pastoŭ na rodnaj movie skaraciłasia paśla pačatku vajny va Ukrainie.
«Vyhladaje, što jon nibyta spužaŭsia mocna. Što voś i ź Biełaruśsiu niešta takoje adbudziecca, jak va Ukrainie — moŭnyja pytańni, kanflikty… Ciapier kali jon i vykazvajecca pa-biełarusku, to dazavana — naprykład, na kulturnyja temy», — kaža jašče adzin surazmoŭca.
Chacia nasamreč pužałki Ukrainaj u čynoŭnika praskokvali i raniej, naprykład, u 2020-m.
Parušalnik darožnaha ruchu i pradziusier «Baćkavaj bułki»
Ciapier Viarsocki ŭ luby mahčymy momant nahadvaje, što samaje strašnaje — heta raskoł u hramadstvie i zaklikaje kansalidavacca.
«Kansalidacyja vakoł usiaho efiektyŭnaha, praduktyŭnaha, što jość u Respublicy Biełaruś, kansalidacyi vakoł našaha prezidenta», — zaklikaje jon.
Kansalidacyju čynoŭnik šukaŭ paŭsiul — navat u chlebie, jakim jany pačastavali Łukašenku padčas jaho vizitu ŭ Śvisłacki rajon. Nibyta paśla taho vypadku ŭ kramie ŭsie šukali tuju samuju bułku, jakaja spadabałasia «Baćku» — u vyniku Viarsocki raskruciŭ heta da karavaj-festa.
«Ja liču siabie praduktam epochi Łukašenki», — zajaŭlaŭ jon dziaržaŭnym žurnalistam.
Mužčyna žanaty, u jaho dźvie dački. Žonka ŭ minułym była nastaŭnicaj u SŠ №1 Smarhoni, siońnia pracuje ŭ Hrodnie — u administracyi Leninskaha rajona. Praz heta siamja bačycca zbolšaha tolki na vychodnych.
«Starejšaja dačka Lizavieta — studentka piataha kursa miedyčnaha ŭniviersiteta, małodšaja Valeryja — dziesiacikłaśnica Hrodzienskaj haradskoj himnazii. Siamja žyvie ŭ Hrodnie. My ŭvieś čas na suviazi, sustrakajemsia kožnyja vychodnyja i pry kožnaj mahčymaści. Dziakujučy žoncy, jakaja ŭziała na siabie pobytavyja kłopaty, ja mahu zasiarodzicca na spravach dziaržaŭnych», — raskazvaŭ Viarsocki «Hrodzienskaj praŭdzie».
Ludzi ź jaho atačeńnia kažuć, što čynoŭnik vielmi lubić uvahu i nie lezie za słovam u kišeniu. Viarsocki aktyŭna viadzie sacsietki, u jaho jość svoj telehram-kanał. Papularnaść jon sprabuje zavajoŭvać navat vykanańniem piesień i vieršaŭ.
Pa infarmacyi «Biełpoła», na Viarsockim dziesiać administratyvak pa linii DAI.
«Toje, što jon kaža pra Rasiju, prosta nieprymalna dla kiraŭnika rajona, čałavieka, jaki pracuje ŭ Biełarusi i padaje siabie jak abaroncu našaj kultury. Jaki ž ty abaronca, kali Rasija — heta naš kałanizatar? Jaki ty patryjot? Kaža jon, a soramna nam», — nie chavaje emocyj adzin lidčanin, ź jakim my parazmaŭlali na ŭmovach ananimnaści.
«Mnie zdajecca, navat byłym meram Lidy i Hrodna moža być soramna za toje, što Viarsocki časam kaža», — dadaŭ jašče adzin biełarus.
Kamientary