Aleksijevič: Sa mnoj vielmi šmat spračajucca, ale ruskaja mova nievinavataja

Kažučy pra ludziej, jakija paśla pačatku vajny va Ukrainie pačali va ŭsim vinavacić rasijskuju kulturu, nobieleŭskaja łaŭreatka čarhovy raz vykazałasia ŭ abaronu ruskaj movy.

«Sa mnoj vielmi šmat spračajucca, ale moj pohlad taki, što mova nievinavataja. Tak, my možam znajści impierskija vieršy ŭ Puškina, navat u Brodskaha. Nie viedaju, va ŭsich možam znajści. Ale jany byli ludźmi svajho času. Dyk heta čas, a nie mova. Razumiejecie, my stavim im u vinu čas, toje, što jany žyli ŭ svaim časie. A mova ruskaja tut ni pry čym», — śćviardžała Śviatłana Aleksijevič.

Jana pryznałasia, što nie źbirajecca admaŭlacca ad ruskaj movy.

«Ja pišu ŭsie svaje knihi pa-rusku. Rabiła heta z samaha pačatku, tak što taja «čyrvonaja ideja», pra jakuju ja pisała, pramaŭlała ŭ toj čas mienavita na ruskaj movie… I nie treba rabić padłoh času. Tady byŭ taki čas, zaraz — taki. I my nie pavinny zdradžvać svajoj movie. Na ruskaj movie jak havaryli ludzi, tak i havorać. A toje, što pieražyvaje zaraz Ukraina — heta zrazumieła. Adčaj i bol. Ale ja dumaju, što heta projdzie. Što da movy — heta abaviazkova projdzie. Bo hałoŭnaje — nie mova, hałoŭnaje — idei. Nie mova, a idei niasuć adkaznaść», — padahulniła Aleksijevič.

Piśmieńnica razvažała i pra sučasnyja dyktatury.

«Treba razumieć, što dyktatury — heta nie časovyja źjavy. Heta takija schiemy, jakija vielmi doŭha dziejničajuć. Chtości kaža: voś nie budzie Pucina — i budzie svaboda. Nie, svabody nie budzie! Tamu što paśla siabie jon pakinie cełaje pakaleńnie ludziej, jakija chočuć mienavita tak žyć, jakija mienavita takoj bačać Rasiju. Toje samaje i z Łukašenkam. Navat kali b jon syšoŭ siońnia, heta b nie vyrašyła našych prablemaŭ, kali b znoŭ stała patrebna, kab narod padniaŭsia. Sučasnyja dyktatury siońnia nie takija biaśpiečnyja, jak my pra ich dumali», — kazała Śviatłana Aleksijevič.

Jana zaŭvažyła, što zaraz usie šukajuć novuju movu i novyja formy supracivu.

«Ale što tyčycca majoj krainy, dyk, kab pieramahčy, u hetym supracivie pavinny ŭdzielničać jak maha bolš ludziej. Voś tak, jak było ŭ 2020 hodzie, kali my nazirali ahulnahramadzianski supraciŭ. Siońnia ŭziać taki temp i takuju kolkaść pratestoŭcaŭ užo vielmi składana. Bajusia, što nam spatrebicca šmat hadoŭ, kab my viarnulisia da taho, što zrabili ŭ 2020-m», — vykazvała prahnozy piśmieńnica.

Pavialičyć

Na dumku Aleksijevič, novaj movaj supracivu moža być salidarnaść, jakoj patrabujuć siońnia nie tolki Ukraina i Biełaruś, ale i inšyja krainy. Bo dyktatury vielmi dobra ŭmiejuć raździalać krainy.

Pavodle jaje, siońniašni śviet pravieje, i maleńkija krainy, jakija apynulisia pad uładaj pravych papulistaŭ i pravych idej, pieršyja trapili ŭ pałon. Jany vielmi patrabujuć dapamohi.

«Samatuham sučasnyja dyktatury nie pieramahčy», — pierakanana Śviatłana Aleksijevič.

«A suśvietnaha miechanizmu, jaki b zmoh supraćstajać hetamu pucinskamu fašyzmu, jaki naradžajecca, prosta niama. Hitlera my taksama pieramahli bieź miechanizmu, a zaraz na našych vačach adbyvajecca toje ž samaje — i śviet znoŭ biezdapamožny. Ja nie viedaju… Viedaju tolki toje, što pieramahčy zdolejem tolki tady, kali kožny čałaviek vyrašyć stać na bok dabra, skaža dla siabie: «Ja tut, a nie na baku zła». Inšaha šlachu niama».

Apošnija słovy piśmieńnicy padčas sustrečy ŭ varšaŭskim muziei sučasnaha mastactva hučali tak: «A na luboŭ patrebnyja siły, voś u čym usia sprava, i ja prosta zyču vam usim siłaŭ dla lubovi, a nie dla nianaviści…»

• 9
• 1
• 0
• 6
• 0
• 1
• 3
• 0