Столькі праблем, а тут Стрыжак з яго падлеткавымі гульнямі

Знаёмства з новымі матэрыяламі па кейсе Стрыжака абудзіла ў мяне ўспаміны пра даўнюю сямейную трагедыю, якая, канешне, у цэлым сама па сабе зусім іншая, але пэўныя паралелі псіхалагічнага характару тут правесці, мне здаецца, можна. Каб разумець, чаму менавіта рэакцыя на гэты кейс у цяперашніх умовах такая, а не інакшая, аж да таго, што несумненна наяўныя, а не прыдуманыя ранейшыя асабістыя заслугі Стрыжака прынамсі часова адышлі на другі план.

Гэта было 32 гады таму, улетку 1993 года. Мая стрыечная сястра, якой было гадоў з 7 ці 8, была на вёсцы ў дзеда з бабай і гуляла з сяброўкай каля рэчкі — без нагляду дарослых. Пасля з сяброўкай яны нечага пасварыліся, сястра вырашыла ісці дахаты, а для гэтага трэба было перабрацца праз рэчку. Гаўя ж, на берагах якой гэта ўсё адбывалася — рака не вельмі шырокая і глыбокая, але вельмі хуткацечная, а таму і надзвычай падступная.

Ніхто не ведае, што там дакладна адбылося, але ў выніку малую падхапіла плынню, панесла — і больш яе ніхто не бачыў. І мала таго, што яна патанула, дык і цела знайсці па свежых слядах не маглі, хоць можа дні са тры шукалі, мабілізаваўшы ўсіх каго можна і прачасаўшы ўсю Гаўю аж да яе ўпадзення ў Нёман праз які дзясятак кіламетраў. (Знайшлі тое, што ад таго цела засталося, толькі вясной наступнага года нейкія рыбакі ў Нёмане вельмі далёка ад месца ўтаплення, нават не ў Іўеўскім ці Лідскім, а ў Шчучынскім раёне.)

І вось пасля такіх доўгіх безвыніковых пошукаў, калі ўсе былі вычарпаныя дарэшты і маральна, і фізічна (адзін з дзядзькоў нават захварэў, схапіўшы гаймарыт ад пастаяннага нырання), прыходзіць у хату іншая жалобная вестка. Адзін з дзедавых пляменнікаў, сын ягонага самага малодшага брата, які загінуў у партызанах у вайну, па нейкіх сваіх прычынах акурат у гэтыя дні вырашыў звесці рахункі з жыццём — здаецца, таксама пайшоў ды ўтапіўся.

І вестка пра гэта на фоне толькі што перажытай (дакладней, яшчэ і не перажытай) трагедыі выглядала проста як нейкае блюзнерства і выклікала ў забітых горам сваякоў замест спачування выбух абурэння.

Бо на фоне няшчаснага выпадку з дзіцём адначасовае самагубства дарослага чалавека ўспрымалася проста як здзек. Акурат у час, калі людзі як ніколі адчувалі ўсю крохкасць і адначасова каштоўнасць жыцця, выплакалі ўсе слёзы і парвалі ўсе нервы, яны даведаліся, што нехта ў той жа час гэтым самым жыццём так легкадумна распарадзіўся. І гэта ўражвала. Дзед тады, здаецца, нават на пахаванне сваяка-самагубцы адмовіўся ехаць у знак пратэсту.

Хаця, канешне, ніхто самагубствам проста так жыццё не канчае, на гэта ёсць сур'ёзныя псіхалагічныя прычыны. У якіх, аднак, не асабліва хочацца і можацца капацца ў сітуацыі ўласнага моцнага стрэсу.

І вось кейс Стрыжака таксама выплыў у сітуацыі моцнага стрэсу, але не толькі на ўзроўні асобных людзей, а на ўзроўні ўсёй супольнасці.

Не сакрэт, што за пяць гадоў многія з нас стаміліся і маральна, і фізічна, а ўся дзейнасць дэмакратычных сілаў уступіла ў перыяд моцнага крызісу — недзе па аб'ектыўных, а недзе па суб'ектыўных прычынах.

Толькі за гэты год колькі ўсяго было — правал «Гаюна» і Байхэлпа, знікненне Мельнікавай, рэзкая змена знешняй палітыкі ЗША, а колькі яшчэ іншых, больш дробных рэчаў, многія з якіх сталі вынікам гэтых асноўных працэсаў. Галоўнае — што ніякая з гэтых рэчаў нас не ўзмацняе і не натхняе.

У выніку пытанне цяпер стаіць не так пра развіццё, як пра выжыванне, перафарматаванне, прыстасаванне да сітуацыі, на само разгортванне якой ты часта аб'ектыўна не можаш ніяк паўплываць, захаванне хаця б часткі нейкіх набыткаў.

Пры гэтым ціск з боку рэжыму самымі падступнымі і бесчалавечнымі метадамі нікуды не дзеўся, і ўся ўвага нібыта на гэта павінна быць звернутая. Але ў гэты самы час прылятае дадатковая праблема з таго боку, з якога ніхто не чакаў, як удар у спіну, калі і так усё трашчыць па швах.

Адгэтуль і гнеў, і раздражненне — што ў час, калі і без таго моташна, дарослы чалавек гуляе ў нейкія падлеткавыя гульні і дадаткова ўскладняе сітуцыю, рызыкуючы патапіць карабель, які, здавалася б, быў не самым слабым звяном у агульным ланцугу.

Тым больш што гэты чалавек у супольнасці і адпаведна ў навінным парадку дня не першае дзесяцігоддзе, а таму цудоўна ведае, што публічным асобам у сучасным свеце такое рабіць далёка не бяспечна. Чаму ёсць шмат рэальных прыкладаў.

Час, несумненна, усё расставіць на свае месцы. З часам шалупінне развеецца і для гісторыі застанецца перадусім тое, што чалавек рэальна зрабіў добрага ці кепскага. Калі Стрыжак у сваіх тлумачэннях і інтэрв'ю сапраўды шчыры і ўсё, што адбылося — вынік ягоных псіхалагічных праблем і залежнасцяў, то можна яму і паспачуваць ды пажадаць з усім справіцца.

Але «Байсол» у такім выпадку, канешне, лепш перадаць у іншыя рукі. Тым больш калі, як сцвярджаюць і сам Стрыжак, і ягоныя калегі, у арганізацыі канкрэтна на ім нічога сур'ёзна не завязана. Хацелася б верыць, што гэта сапраўды так. Бо страта менавіта гэтай структуры будзе вельмі сур'ёзнай прабоінай.

• 25
• 0
• 1
• 1
• 0
• 0
• 0
• 0