Što budzie z biełaruskaj ekanomikaj, kali Polšča zakryje miažu, a Łukašenka — tranzit hazu?
Ministr unutranych spraŭ Polščy Maryuš Kamiński siońnia zajaviŭ, što naša susiedka moža pierakryć naziemnyja pamiežnyja pierachody i navat čyhunačny ruch praz svaje miežy. Jašče raniej Łukašenka pahražaŭ u adkaz na sankcyi pierakryć tranzit haza pa terytoryi Biełarusi. Nakolki vierahodnyja hetyja pahrozy i jakija nastupstvy mohuć być dla ajčynnaj ekanomiki?
Jak na nas adabjecca pierakryćcio polskaj hranicy?
«Biełaruś zaŭždy vykarystoŭvała svajo hieahrafičnaje stanovišča i pazicyjanavała siabie jak zručnuju tranzitnuju krainu, — kaža akademičny dyrektar centra ekanamičnych daśledavańniaŭ BEROC (Kijeŭ) Kaciaryna Barnukova. — U nas aktyŭna raźvivaŭsia i transpart, i łahistyka.
My navat u kryzisny minuły hod, kali z-za karanavirusa šmat traspartnych płyniaŭ spyniłasia, zarabili 1,8 miljardy dalaraŭ na čystym eksparcie transpartnych pasłuh (ekspart minus impart). Heta istotnaja suma, paraŭnalnaja z toj ža naftapierapracoŭkaj. A ŭ płanie VUP, tak i bolš, bo havorka idzie i pra trubaprovadny transpart taksama. Heta 4-5% VUP (ad 2,4 miljardaŭ dalaraŭ).
Kali pierakryta budzie transpartnaje złučeńnie, to nas čakajuć jašče i imidžavyja straty, kali jašče pra heta možna kazać dla Biełarusi.
Uziać situacyju z tym ža Kitajem. My zaŭždy pierakonvali kitajskich partnieraŭ: pradukcyju pradpryjemstvaŭ, jakija vy pabudujecie ŭ Biełarusi, budzie zaŭždy zručna pradavać i ŭ Jeŭropu, i ŭ Rasiju.
Taksama pazicyjanavali siabie jak krainu, jakaja jakraz akazvaje łahistyčnyja pasłuhi. Toj ža «Vialiki Kamień» budavaŭsia z hetym ujaŭleńniem. I ahułam Biełaruś pretendavała na vialikuju istotnuju rol u kitajskaj inicyjatyvie «Adzin pojas — adzin šlach».
Z-za situacyi ŭ Biełarusi my i tak užo bačym źnižeńnie inicyjatyvy ad Kitaja. I daŭhi jany pierastali refinansavać, i prytok inviestycyj nie taki, jak my raźličvali. Tamu što raniej zaŭždy byŭ rost.
Tym nie mienš, kali zaraz zdarycca jašče voś takaja situacyja, kali my pierakryjem patoki kitajskich i rasijskich tavaraŭ u ES i, naadvarot, tavaraŭ ź ES u Rasiju i Kitaj, kali praz nas budzie bolš składany tranzitny šlach, to heta sapsuje nam i z Kitajem uzajemaadnosiny.
A ŭ nas, kali vy pamiatajecie, ledź nie ŭsia ekanamičnaja stratehija zaviazanaja na tom, što my bolš budziem siabravać z Kitajem i inšymi «krainami dalniaj duhi». Jany tam i technałohii daduć, i ekspartnyja rynki, i ŭsio ŭ nas budzie dobra i cudoŭna biez hetych jeŭrapiejcaŭ.
Tamu, kali miaža z Polščaj zakryjecca, to i ŭ karotkačasovaj pierśpiektyvie heta straty vializnaj kolkaści ekspartnaj vyručki i VUP, pracy dla mnohich biełaruskich kampanij. Siarod ich vielmi šmat i pryvatnych, i ich prablemy ŭrad nie nastolki napramuju adčuvaje. Jon lubić pryvatnikaŭ ihnaravać. Ź inšaha boku i dziaržaŭnyja kampanii taksama buduć nieści straty. Heta dosyć surjoznaja pahroza.
Situacyja i dla Polščy nie budzie vielmi pryjemnaj, ale ŭličvajučy abstaviny, realnaść hetaha rašeńnia nie padajecca takoj užo nievierahodnaj, jak padavałasia niekalki miesiacaŭ tamu».
«Dla Biełarusi važna i pastaŭka biełaruskich tavaraŭ u samu Polšču, tak važny i tranzit, — adznačaje staršy analityk «Alpary Jeŭrazija» Vadzim Iosub.
— Kali kazać pra tranzit, to ŭsiaho na transpartnych pasłuhach Biełaruś zarabiła bolš za 3 miljardy dalaraŭ.
Pry čym bolšaja častka transpartnych pasłuh — heta tranzit ź Jeŭropy ŭ Rasiju i Kitaj, i ŭ zvarotnym kirunku. Adpaviedna, tut moža iści havorka pra straty, jakija možna acanić u 1-2 miljardy dalaraŭ na praciahu hoda.
Praź miažu ES i Biełarusi idzie vielizarny tranzit, vializnaja płyń z uschodu na zachad. Uličvajučy prapusknuju zdolnaść hetaha kirunka, alternatyŭ nie tak šmat. Hety hruzapatok, jak aŭtamabilny, tak i čyhunačny, ciažka puścić praz Ukrainu ci krainy Bałtyi.
Kali ŭjavić, što Polšča vykanaje svajo abiacańnie, to heta straty nie tolki dla Biełarusi. Heta buduć vielizarnyja straty dla ES, Rasii i Kitaja. Tamu zakryćcio miežaŭ nie vyhladaje dosyć vierahodnym.
Tearetyčna Rasija budzie cisnuć na Biełaruś, kali hetyja miery buduć uviedzieny. Ale, kali ŭsie buduć zychodzić z taho, što heta małavierahodny scenar i ničoha ŭ realnaści nie adbudziecca, to nie fakt, što Rasija budzie na niešta cisnuć».
Što budzie, kali ŭ adkaz Łukašenka pierakryje tranzit haza?
U adkaz na sankcyi z boku ES Alaksandr Łukašenka ŭ čaćvier zajaviŭ, što taksama moža pierakryć hruzapatok. Bolš za toje, jon pryhraziŭ, što pierakryje tranzit haza praz hazapravod «Jamał-Jeŭropa». Nahadajem, biełaruski ŭčastak hazapravoda naležyć rasijskamu «Hazpramu». Kampanija ŭžo zajaviła, što harantuje vykanańnie svaich abaviazkaŭ pierad krainami, jakija zaklučyli ź joj damovu.
Uładzimir Pucin zajaviŭ, što ŭpieršyniu čuje pra takija nastroi Łukašenki. Jon dadaŭ, što Łukašenka ni razu nie ŭpaminaŭ u razmovach pra heta. «Chacia jon moža», — acaniŭ vierahodnaść takoha scenaru Pucin i adznačyŭ: technična Biełaruś maje takuju mahčymaść.
Miž tym pa ŭmovach kantrakta ad 2012 hoda, zhodna ź jakim «Hazpram» nabyŭ «Biełtranshaz», jaki vałodaje biełaruskim učastkam hazapravoda «Jamał-Jeŭropa», biełaruski bok abaviazany zabiaśpiečyć bieśpierapynnuju i bieśpieraškodnuju transparciroŭku rasijskaha haza pa terytoryi krainy.
Kali ž hetaja ŭmova nie budzie vykananaja, to biełaruski bok pavinien pa patrabavańni «Hazprama» vykupić usie raniej pieradadzienyja akcyi AAT «Biełtranshaz» za 5 miljardaŭ dalaraŭ i kampiensavać «Hazpramu» vydatki, jakija ŭ jaho mohuć uźniknuć u suviazi z hetym.
Pucin dadaŭ, što pierakryćcio tranzitu haza nie paspryjaje biełaruska-rasijskim adnosinam.
«Zajava pra pierakryćcio haza vyhladaje dosyć śmiešna, uličvajučy, što 30 kastryčnika tranzit haza pa hetamu hazaprovadu byŭ spynieny, — ličyć Kaciaryna Barnukova. — Jaho tolki niadaŭna na dniach uznavili ŭ nievialikim abjomie. I nakolki jon budzie patrebny, asabliva, kali kančatkova zapracuje «Paŭnočny patok — 2», absalutna niezrazumieła.
Toj ža «Hazpram» ciapier usimi siłami sprabuje dakazać jeŭrapiejskim partnioram, što heta nie jon staić za hazavym kryzisam u Jeŭropie, naadvarot, sprabuje hety kryzis vyrašyć. I tut takija zajavy.
My ŭžo bačyli ŭ minułym hodzie, jak Biełaruś samavolna rasparadžałasia ŭłasnaściu «Hazprama» — «Biełhazprambankam». Tamu ja b nie vyklučała vierahodnaści, što trubu mohuć pierakryć navat biez uzhadnieńnia z «Hazpramam». Ale ironija ŭ tym, što dla Jeŭropy zaraz u hetym niama ničoha strašnaha.
Tranzit, jaki idzie praź biełaruskuju trubu, ciapier bolš značyć dla samoj Biełarusi jak krynica dachoda ŭ biudžet: Rasija płacić za toje, što haz pieramiaščajecca pa našaj terytoryi.
«Kali ŭspomnić, što havorka idzie pra rasijski haz i rasijskuju trubu, to pierakryćcio tranzitu ŭ takim vypadku vyhladaje jak abviaščeńnie ekanamičnaj vajny Rasii, — adznačaje Vadzim Iosub. — Mnie padajecca heta małavierahodnym, uličvajučy, što Rasija — heta zaraz adziny sajuźnik».
Kamientary