«Na moj hust, kruasany ŭ Francyi ŭsio ž smačniejšyja». Francuz rehularna pryjazdžaje ŭ Biełaruś i raskazvaje, jak jamu tut
Mišel — prahramist i padarožnik, francuz, jamu 37 hadoŭ. Jašče z univiersiteta Mišel pačaŭ vyvučać ruskuju movu i ciapier razmaŭlaje na joj praktyčna svabodna. U Biełarusi jon užo čaćviorty raz. Vydańnie Myfin.by paprasiła jaho padzialicca ŭražańniami pra krainu, miascovuju kuchniu i pra toje, jak doraha jamu abychodzicca žyćcio ŭ Minsku.
Ja naviedaŭ šmat krain, navat składana padličyć dakładnuju kolkaść — moža, 30. U mianie jość dośvied žyćcia ŭ inšych haradach i krainach. Ja žyŭ u Bierlinie, Maskvie, Piciery, Kijevie, Sinhapury. Samyja ekzatyčnyja krainy, dzie ja byŭ, — Katar, Uźbiekistan.
Upieršyniu ja pabyvaŭ u Biełarusi ŭ lutym 2017 hoda, nieŭzabavie paśla taho, jak pabačyŭ navinu, što možna pryjechać na 5 dzion bieź vizy. Ja źniaŭ apartamienty i ŭsie dni hulaŭ, chadziŭ u muziei.
Viarnuŭsia ŭ krainu tolki ŭ 2022 hodzie, praz 5 hadoŭ, kali źjaviłasia mahčymaść znachodzicca ŭ Biełarusi bieź vizy da 30 dzion. Treci i čaćviorty raz ja ŭžo pryjazdžaŭ u 2023 hodzie, i ciapier pieršy raz, kali ja ŭ Biełarusi viasnoj.
Padarožžy dla mianie — heta sposab paznać śviet, paznajomicca z novaj kulturaj, pieraadoleć zababony, lepš paznać ludziej i siabie.
Zachapleńnie słavianskaj kulturaj
Sa słavianskaj kulturaj ja sutyknuŭsia jašče ŭ dziciačym sadku — vychavalnica staviła nam muzyku Prakofjeva «Piecia i voŭk», raspaviadała pra hetaha kampazitara. U škole ŭ mianie byŭ siabar, maci jakoha była ź Biełarusi, tak što ja viedaŭ davoli šmat słoŭ i ŭžo niamała pra słavianskuju muzyku.
Niejak da nas pryjechała delehacyja ź Biełarusi, i nastaŭnik spytaŭ: «Chto viedaje stalicu Biełarusi?» Amal nichto nie viedaŭ, dla francuzaŭ heta małaznajomaja kraina.
Ja vučyŭsia ŭ Sarbonie spačatku na fakultecie «Matematyka-infarmatyka», a ŭ mahistratury ŭžo vyklučna na infarmatycy. Uvieś hety čas ja cikaviŭsia słavianskaj kulturaj i historyjaj i z druhoha siemiestra chadziŭ na dadatkovyja zaniatki ruskaj movy. Jašče ja viedaju anhlijskuju. Razumieju italjanskuju — jana vielmi padobnaja da francuzskaj.
Kab lepš razumieć na słych, hladžu filmy na ruskaj — usiu savieckuju kłasiku: «Ironija losu, abo Ź lohkaj paraj», «Maskva ślazam nie vieryć», «Ivan Vasiljevič mianiaje prafiesiju», «Laciać žuravy». Niešta hladzieŭ i z sučasnaha kino. A jašče viedaju šmat ruskich piesień 90-ch i 2000-ch: «Sivaja noč» Jury Šatunova, «Čysty list» Nensi, viedaju pieśni Natali, Taćciany Bułanavaj, Michaiła Kruha i Viktara Coja. Niešta z hetaha sprabavaŭ śpiavać na karaokie ŭ Minsku.
Niadaŭna staŭ čytać knihi na ruskaj — mnie zdajecca, heta mocna ŭzbahačaje leksiku. Choć «Fandoryn» Barysa Akunina, naprykład, akazaŭsia dla mianie ciažkavatym, tam šmat stararuskich słoŭ — davodziłasia sa słoŭnikam udakładniać, što takoje «sałop», «faeton» — mahčyma, nie ŭsie i ruskamoŭnyja viedajuć značeńnie hetych słoŭ. Ciapier čytaju knihu «Niehvałtoŭnyja znosiny» Maršała Rozienbierha na ruskaj — akramia taho, što heta praktyka ruskaj, tam šmat karysnaha pa pieramovach.
Što ja rablu ŭ Biełarusi?
Mianie časta pytajuć (i pry hetym dziviacca): «Čamu ty ŭžo čaćviorty raz pryjazdžaješ u Biełaruś?!» A čamu b i nie? Tut pryhoža, cikava, šmat słavutaściaŭ.
U miascovych žycharoŭ u cełym vysoki ŭzrovień taho, što pa-francuzsku nazyvajecca savoir-vivre. Dasłoŭna heta pierakładajecca jak «umieńnie žyć», ale heta možna zrazumieć i jak maniery dy vychavanaść. Heta nieacenna.
Kali paraŭnać z Paryžam, to tam situacyja bolš kantrasnaja. Kvartały horada mohuć mocna adroźnivacca adzin ad adnaho i, takim čynam, vaš dośvied žyćcia taksama. Da taho ž tam šmat biazdomnych i žabrakoŭ, tamu ludzi ŭ cełym naściarožanyja.
Mnie padabajecca biełaruskaja ježa, u čymści jana padobnaja da francuzskaj.
Lublu roznyja supy, naprykład kuryny. U Francyi taksama časta hatujuć supy, naprykład krem-sup z harbuza — jon bolš papularny, čym cybulny sup z syram i krutonami.
Vielmi lublu biełaruskija małočnyja pradukty — małako, johurty, śmiatanu. Niadaŭna pakaštavaŭ ražanku, takoha ŭ Francyi niama. I śmiatany taksama niama ŭ zvyčajnych francuzskich supiermarkietach. Tam jość crème fraîche, ale heta ŭsio ž krychu inšaje. Ź miascovych syroŭ lublu «Sapfir» ci vendžany syr.
U kaviarniach Minska časta prapanujuć kruasany, u tym liku ich varyjanty — naprykład, ź mindalnym kremam, ci inšyja francuzskija desierty.
Na moj hust, u Francyi jany ŭsio ž smačniejšyja. Ale kali paraŭnoŭvać ź inšymi krainami Jeŭropy, u Minsku nieskładana znajści hodny kruasan.
Kava, ja b skazaŭ, takaja ž — heta ž usio adno impart.
Zaŭvažyŭ, što ŭ Minsku šmat francuzskich nazvaŭ roznych ustanoŭ — Eclair, Bonjour, Charlie. A ŭ kaviarniach i na piešachodnych vulicach časta čuju francuzskuju muzyku — heta asacyjujecca z ramantykaj, stanoŭčymi emocyjami.
Adzinaje, čaho mnie nie chapaje na dadzieny momant (žyvu ŭ haścinicy), — heta kuchni! Ranicaj zvyčajna rablu chutkaraspuščalnuju zbožžavuju kašu i čaj, jem sadavinu, na abied i viačeru chadžu ŭ kaviarniu. Sam ja lublu hatavać, mahu zrabić piroh kiš sa špinatam i rykotaj, harbuzovy sup, jajka «kakot», roznyja desierty, jak šakaładny mus abo tart Burdału (heta mindalny tart z hrušaj), kruasany. Heta i chobi, i žyćciovaje pytańnie — treba ž niejak charčavacca.
Mnie padabajucca biełaruskija tavary, naprykład trykataž — ja ŭžo kupiŭ sabie niekatoruju biełaruskuju vopratku, nie tolki bresckija škarpetki. Dla žančyn Conte i «Miłavica» robiać vielmi hodnyja rečy. Pryjemna, kali možna nabyć miascovyja tavary, jakija nie treba impartavać ź inšaha kanca śvietu.
Jašče ŭ nas adnosna viadomyja traktary «BiełAZ», «Biełarus» i vytvorca bytavoj techniki «Haryzont».
Za čas žyćcia ŭ Minsku ja ŭžo vyvučyŭ niekalki vyrazaŭ na biełaruskaj. Viadoma, samy zapaminalny — «Aściarožna, dźviery začyniajucca» — heta ŭvieś čas čuju ŭ transparcie.
Apošni hod majo chobi — tancy. Zajmaŭsia imi ŭ Francyi i praciahvaju ŭ Biełarusi. Znajšoŭ u Minsku niekalki škoł tancaŭ, u dźviuch ź ich nabyŭ abaniemient i chadžu 4-5 razoŭ na tydzień.
Za ŭvieś čas ja bačyŭ u Biełarusi šmat pryhožaj architektury i muziejaŭ — Dudutki, Kurhan Słavy, Chatyń. Chaču dajechać da Mirskaha i Niaśvižskaha zamkaŭ.
Ale hałoŭnaja słavutaść dla mianie tut — ludzi. Choć liču siabie intraviertam i nie mahu skazać, što ŭ mianie šmat znajomych. Lublu chadzić i starajusia kožny dzień špacyravać jak minimum hadzinu. Ja śpiecyjalna padabraŭ škołu tancaŭ, kudy možna chadzić pieššu, — zusim nie dla taho, kab aščadzić na prajeździe.
Ceny ja dastatkova dobra zapaminaju i ŭžo niadrenna ŭ ich aryjentujusia. Napeŭna, u hetych adnosinach ja krychu biełarus: mnie raspaviali žart, što ŭ vas u hałavie ŭbudavany kalkulatar dla pieraliku cen u valutu — u mianie jon taksama jość.
Kolki kaštuje naviedać Biełaruś
Ja padličyŭ, što miesiac u Minsku abychodzicca mnie prykładna ŭ 1200 jeŭra. U hetyja hrošy uvachodziać pieraloty i aŭtobus, apłata žylla, charčavańnie. Nakont chobi — ja vydatkoŭvaju hrošy ŭ asnoŭnym na tancy (kala 100 jeŭra).
Kali jechać pa suchaputnaj miažy, to patrebna viza. Konsulski zbor na atrymańnie vizy — 35 jeŭra, robiać jaje za 5 pracoŭnych dzion. Voś takaja matematyka.
Što dalej?
Ja ŭžo dumaŭ, čym by ja moh zajmacca ŭ Biełarusi, akramia majoj asnoŭnaj śpiecyjalnaści — prahramavańnia. Naprykład, moh by vykładać francuzskuju. Abo ładzić časam majstar-kłasy pa hatavańni francuzskich straŭ.
Kali zastanusia tut daŭžej, było b cikava vyvučyć biełaruskuju movu na kursach.
I, naturalna, ja b arandavaŭ sabie kvateru z kuchniaj, kab bolš hatavać samastojna.
Lubić draniki ź miasam, užo pryvyk da biełaruskaj bulby i viedaje niekalki biełaruskich słoŭ. Kamierunski futbalist raskazaŭ, jak jamu žyviecca ŭ Smarhoni
Pryjechaŭ z ułasnym kucharam, lubić draniki i mačanku. Jak u Minsku žyvie japonski pasoł
«U vas mnie było dziŭna ŭbačyć sok z pamidoraŭ». Dziaŭčyna z Ekvadora pracuje ŭ biełaruskaj vioscy, choć mahła b u Ispanii
Ciapier čytajuć
Paśla źniknieńnia śpikierki Mielnikavaj niama dostupu da rachunkaŭ Kaardynacyjnaj rady41
Kamientary