Navukoŭcy Oksfardskaha ŭniviersiteta dziesiacihodździami pili z čašy, zroblenaj z čałaviečaha čerapa
Na praciahu dziesiacihodździaŭ prafiesary Oksfardskaha univiersiteta vykarystoŭvali čašu, zroblenuju z čałaviečaha čerapa, padčas aficyjnych abiedaŭ u Vuster-kaledžy. Čerap byŭ abrezany, adpaliravany i azdobleny srebnaj akantoŭkaj i padstaŭkaj. Pra heta raskazvaje prafiesar archieałohii Den Chiks u svajoj novaj knizie «Kožny pomnik upadzie» (Every Monument Will Fall). Jahonaja praca pryśviečanaja temie hvałtu i rabavańnia čałaviečych pareštkaŭ u kałanijalnuju epochu, piša The Guardian.
Čašu pieradaŭ kaledžu ŭ 1946 hodzie Džordž Pit-Ryviers — vypusknik Oksfarda, amatar jaŭhieniki i prychilnik fašysckaha lidara Osvalda Mośli, za što byŭ internavany padčas Druhoj suśvietnaj vajny.
Jahony dzied — ser Aŭhust Hienry Lejn Foks Pit-Ryviers, brytanski sałdat i archieołah — kupiŭ čašu na aŭkcyjonie Sotheby's u 1884 hodzie. Jana ŭvachodziła ŭ jaho mienš viadomuju pryvatnuju kalekcyju. Pavodle apisańnia aŭkcyjonu, padstaŭka tady była draŭlanaj, z umantavanaj manietaj časoŭ karanacyi karalevy Viktoryi ŭ 1838 hodzie.
Pradaŭcom byŭ Biernard Śmit, juryst i vypusknik inšaha Oksfardskaha kaledža, jaki ŭ asnoŭnym źbiraŭ zbroju. Vierahodna, jon atrymaŭ čašu ŭ padarunak ad baćki, jaki słužyŭ u brytanskim fłocie na Karybach.
U 2019 hodzie Vuster-kaledž paprasiŭ prafiesara vyvučyć pachodžańnie čerapa. Chiks nazvaŭ hety pradmiet «balučym prykładam taho, jak kałanijalny hvałt moža być pieraŭtvorana ŭ chimieru dekoru».
Pa słovach Chiksa, hetuju «čašu» vykarystoŭvali na zvanych viačerach jašče da 2015 hoda, a paśla, kali ź jaje pačało praciakać vino — dla padačy šakaładu.
Paśla praviadzieńnia daśledavańnia stała zrazumieła, što asobu čałavieka, čerap jakoha staŭ čašaj, vyznačyć niemahčyma. Radyjevuhlarodny analiz pakazaŭ, što pareštki majuć uzrost kala 225 hadoŭ i, chutčej za ŭsio, naležać žančynie z Karybskaha rehijonu — mahčyma, zaniavolenaj.
Kantrast pamiž adsutnaściu jakoj-niebudź infarmacyi pra achviaru i poŭnaj zadakumientavanaściu ŭładalnikaŭ čašy ŭražvaje.
«Heta šakuje. Ciažka ŭjavić, jak u Oksfardzie, simvale pryvilejaŭ i kałanijalnaha ŭzbahačeńnia, prafiesary pjuć z čerapa, jaki, vierahodna, naležaŭ paniavolenamu čałavieku», — prakamientavała deputatka brytanskaha parłamienta Beł Rybiejra-Edzi, staršynia mižpartyjnaj hrupy pa pytańniach reparacyj dla Afryki.
U Vuster-kaledžy paćvierdzili, što ŭ XX stahodździ čaša časam vystaŭlałasia razam sa srebnaj kalekcyjaj kaledža, a taksama mahła vykarystoŭvacca na aficyjnych mierapryjemstvach. Zrešty, pa słovach pradstaŭnikoŭ ustanovy, paśla 2011 hoda vykarystańnie było «rezka abmiežavana», a 10 hadoŭ tamu pradmiet całkam vyvieli z užytku.
Paśla kansultacyj z navukoŭcami i jurystami kaledž vyrašyŭ zachoŭvać čerap-čašu ŭ archivie, dzie da jaje nie budzie mieć dostupu nivodzin naviedvalnik.
Kamientary