Va Urocłaŭskaj majsterni kožny dzień platucca maskirovačnyja sietki — ich adpraŭlajuć va Ukrainu, u tym liku dla abstalavańnia miažy ź Biełaruśsiu. Ich robiać vałanciory z roznych krain. Adzin z kaardynataraŭ inicyjatyvy — biełarus Barys. Most parazmaŭlaŭ ź im pra toje, jak pracuje majsternia, čamu ludzi prychodziać siudy štodnia i jak prostaja fizičnaja praca nabyvaje sens.
«Pieršym, što mnie pakazaŭ Google, byli sietki»
Kali ŭ 2022 hodzie pačałasia vajna va Ukrainie, ajcišnik Barys razam ź siabrami źjechaŭ ź Biełarusi ŭ Hruziju. Tam jon sustrakaŭ vałancioraŭ, jakija dapamahali ŭkraincam, što traplali ŭ krainu praz terytoryju Rasii. Ale dziejnaść była chutčej humanitarnaj — sustrečy, bytavaja dapamoha, aryjentacyja na miescy. A voś vałanciorstva, dzie zadziejničanyja ruki, — placieńnia maskirovačnych sietak abo zborki dronaŭ, — amal nie było.
Praz hod Barys pierajechaŭ va Urocłaŭ, dzie ŭžo byli znajomyja i mahčymaść lehalna pracavać. Tut jon i pačaŭ metanakiravana šukać, čym moža być karysny.
— Ja śpiecyjalna šukaŭ, dzie možna vałancioryć. Viedaŭ, što ludzi robiać maskirovačnyja sietki, akopnyja śviečki, źbirajuć drony. Pieršym, što mnie pakazaŭ Google, byli sietki. Pryjšoŭ, pahladzieŭ — zrazumieŭ, što ŭsio davoli prosta, hałoŭnaje, kab ruki pracavali. I staŭ prychodzić, spačatku tolki pa vychodnych, — raspaviadaje Barys.
Ź ciaham času jon usio lepš raźbiraŭsia ŭ pracesie i staŭ adnym z kaardynataraŭ. Ciapier jon nie tolki placie, ale i dapamahaje arhanizoŭvać pracu, tłumačyć novym ludziam, što i jak, sočyć, kab majsternia pracavała bieź pierapynkaŭ.
Ad tkaniny da frontu
Maskirovačnyja sietki, jakija robiać va Urocłaŭskaj majsterni, adpraŭlajucca litaralna pa ŭsim froncie — ad Danbasa da miažy ź Biełaruśsiu. Standartny pamier sietki — čatyry na šeść mietraŭ. Za miesiac vałanciory platuć kala dvaccaci takich sietak, ale byvajuć i inšyja maštaby.
— My zaraz źbirajem vialikija — 8 na 12 mietraŭ. Adnu takuju voś tolki što skłali, jana važyć 25 kiłahramaŭ, — tłumačyć Barys. — Ich čaściej zakazvajuć dla vialikich učastkaŭ miažy abo adkrytaj miascovaści.
Materyjały, ź jakich robiać maskirovačnyja sietki, — lohkija, nie ŭbirajuć vilhać i słaba haručyja. Asnova — spanbond, źvierchu našyvajucca pałoski tkaniny. Kolery padbirajuć u zaležnaści ad siezona i ŭčastka frontu: uletku — zialonyja, karyčnievyja, piasočnyja adcieńni, uzimku — pieravažna biełyja. Častku materyjałaŭ pryvoziać sami vałanciory, častku dajuć sponsary abo prosta dobryja ludzi.
Zakazy pastupajuć niepasredna ad vajskoŭcaŭ praz vałanciorskija kantakty va Ukrainie. Tyja, chto vozić sietki na front, časta dakładna viedajuć, kamu i što patrebna: adnamu padraździaleńniu — ciomny letni varyjant, inšamu — karyčnievy. Paśla pieradačy vałancioram u Lvovie sietki adpraŭlajucca poštaj niepasredna na adrasy bryhad.
— My časta dadajom da sietak malunki dziaciej, harbatu, sałodkaje, — raskazvaje Barys. — Heta moža na niejki čas padniać nastroj bajcam, jakija sutkami siadziać u chałodnych akopach.
Tut nie pytajuć, adkul ty
U majsterni pracujuć ludzi roznaha ŭzrostu — i maładyja, i piensijaniery. U asnoŭnym ukrainki, mnohija ź jakich pieražyli akupacyju ci stracili rodnych. Niekatoryja prychodziać razam ź dziećmi abo ŭnukami — kab nie tolki pracavać, ale i pieraklučycca, padtrymać inšych, zrabić niešta važnaje.
— Jość žančyny z Chiersona, jakija žyli tam pad akupacyjaj i zmahli vyjechać tolki paśla vyzvaleńnia. Dla ich heta nie prosta dapamoha — heta sposab adčuvać, što jany nie biaździejničajuć, — tłumačyć Barys.
Biełarusaŭ siarod vałancioraŭ mała. Stałych udzielnikaŭ kamandy tolki dvoje: Barys i jašče adna kaardynatarka. Čas ad času prychodziać jašče dźvie dziaŭčyny. Pryčyna nizkaj aktyŭnaści zrazumiełaja: mnohija bajacca nastupstvaŭ na radzimie, asabliva kali jeździać u Biełaruś.
Ale ŭ majsterni niama roźnicy pamiž biełarusami, rasijanami i ŭkraincami.
— Kali ty siudy prychodziš, značyć, ty ŭžo dla siabie zrazumieŭ, čamu ty tut. I heta bačna ludziam. U nas navat adzin chłopiec z Rasii prychodzić. Usie viedajuć, chto jon, ale jon adkryta tłumačyć svaju pazicyju, pravilna adkazvaje na ŭsie pytańni, — dadaje Barys.
Kvietki dla frontu
Kali čałaviek prychodzić u majsterniu ŭpieršyniu, jaho staviać da trenirovačnaj sietki. Dajuć razdrukavany ŭzor i pakazvajuć, jak pravilna pleści: u jakim paradku pieraplot, jak nie dapuścić prabiełaŭ. Zdajecca, što ŭsio žorstka rehłamientavana — ale navat u takoj pracy jość miesca tvorčaści.
— Jość tvorčyja ludzi, jakija mohuć zrabić pryhožy kavałak z uzoram. Chtości, naprykład, padbiraje tkaninu tak, kab atrymałasia liście abo kvietka, — tłumačyć Barys.
«Tut amal pałova — heta žančyny ad 60 hadoŭ»
Pleści sietki prychodziać u volny čas. Chtości moža zatrymacca ŭsiaho na hadzinu.
— Tut amal pałova ludziej — heta žančyny ad 60 hadoŭ i starejšyja. I ja baču, jak im ciažka: ruki stamlajucca, doŭha stajać ciažka. Jość babuli, u jakich pa dźvie-try pracy, a jany ŭsio roŭna prychodziać, — kaža surazmoŭca.
Dla Barysa vałanciorstva taksama stała spravaj sumleńnia i adkaznaści.
— Kali ty niešta robiš, i heta potym pryjechała [na front] i niejak dapamahło — nu heta kruta. Heta prostaja fizičnaja praca, ale jana napoŭniena sensam. I kožny, chto siudy prychodzić, heta razumieje, — kaža Barys.
Polšča pryznała Alaksandra Mašenskaha niepažadanaj asobaj27
Kamientary