Vydaliŭ akaŭnt, pačyściŭ techniku — i ŭsio adno pryjšli. Mikita Łosik raskazaŭ, jak jaho vyličyli siłaviki
U lipieni brata palitviaźnia Ihara Łosika Mikitu asudzili na try hady «chimii». Pryčynaj stali fatahrafii rasijskaj vajskovaj techniki, jakija jon adpraviŭ manitorynhavamu prajektu «Biełaruski Hajun». Pry hetym Mikita byŭ aściarožny: čyściŭ pryłady, ź jakich adpraŭlaŭ fota, i navat vydaliŭ akaŭnt, ź jakoha pisaŭ u «Hajun» zadoŭha da źlivu. Jak siłaviki zmahli jaho vyličyć? Pra heta jon raskazaŭ «Lusterku».

Kali ŭ lutym 2022 hoda Mikita Łosik, jaki žyŭ u Oršy, ubačyŭ ešałony z rasijskaj vajskovaj technikaj, to razzłavaŭsia.
«Pa našaj biełaruskaj terytoryi viazuć rasijskuju techniku na vajnu. Viazuć adkryta, nie ŭnačy, a siarod biełaha dnia ceły ešałon tankaŭ, zienitnych ustanovak ź litarami Z i V, u vahonach z abrevijaturaj RŽD», — uspaminaje jon.
U toj momant Mikita zrabiŭ niekalki zdymkaŭ i adpraviŭ ich u «Biełaruski Hajun». Akaŭnt u telehramie, ź jakoha pisaŭ Łosik, byŭ na jahonym biełaruskim numary. Praź niejki čas (jašče da infarmacyi pra źliŭ) mužčyna akaŭnt vydaliŭ. Taksama jon pačyściŭ techniku i svaje inšyja akaŭnty.
«Ja pavodziŭ siabie aściarožna. Viedaŭ, što i za padpiski mohuć pasadzić, tamu ŭsio čytaŭ, ale ni na što nie padpisvaŭsia. Staraŭsia, kab, kali da mianie pryjduć, niama da čaho było prykałupacca, — raskazvaje jon. — Va ŭsim astatnim moj noŭtbuk i telefon byli ŭ paradku. Ja pakłapaciŭsia pra biaśpieku, ale mianie heta nie vyratavała».
U pačatku lutaha hetaha hoda Mikita ŭbačyŭ navinu pra ŭciečku danych z čata «Biełaruskaha Hajuna». Praŭda, udakładniaje jon, moh niedaacanić surjoznaść: padumaŭ, što adbyŭsia źliŭ z čata, dzie razmaŭlali ludzi ź Biełarusi. A pakolki ni ŭ čym takim nie byŭ, panikavać nie śpiašaŭsia.
«Ja nie viedaŭ, što była źlitaja infarmacyja mienavita z čat-bota. Dumaŭ, jana naohuł nie zastajecca: adpraviŭ, jaje vykarystali i vydalili. Akazałasia, jany zachoŭvali ŭsio, navat za 2022-2023 hady. Heta było maksimalna niebiaśpiečna, i ciapier ludzi pakutujuć, — miarkuje jon. —
Kali byŭ źliŭ, ja zajšoŭ na kanał Antona Matolki. Tam było napisana: «Vydalicie akaŭnty, i vy ŭ biaśpiecy» (u paviedamleńni, jakoje pierapościŭ Matolka, sapraŭdy raili vydalić akaŭnt tym, chto karystajecca im praciahły pieryjad, ale nie abiacali biaśpieki. — Zaŭv. red.). Jak bačycie, mnie heta nie dapamahło. Toje ž samaje adbyłosia z paraj čałaviek u turmie: jany byli całkam «čystyja», ale ich usio adno zatrymali».
Ranicaj 9 krasavika 2025-ha ŭ pakoj internata, dzie žyŭ Mikita, uvarvalisia siłaviki. Surazmoŭca adznačaje, što na toj momant u ich nie było dokazaŭ, što jon adpraŭlaŭ fota.
«[U dakumientach] było paznačana, što «nieŭstanoŭlenyja asoby ŭ nieŭstanoŭleny čas u nieŭstanoŭlenym miescy ź nieŭstanoŭlenych pryład» ździejśnili dziejańnie, — uspaminaje jon. — Mahčyma, ja zrabiŭ hłupstva, što adrazu pajšoŭ na supracoŭnictva. Ale dumaŭ, što kali ŭžo pryjechali z HUBAZiKa, to admaŭlacca niama sensu. Jany pa-lubomu pasadziać ci jašče što-niebudź nakapajuć. Užo potym daviedaŭsia, što kali prychodziać pa «spravie Hajuna», to ŭsim kažuć, što «nieŭstanoŭlenaja hrupa asob sadziejničała inšaj ekstremisckaj dziejnaści».
Užo paśla zatrymańnia siłaviki sami raskazali biełarusu, jak mienavita jany zrazumieli, što heta jon adpraŭlaŭ fota ŭ «Hajun».
«Jany vyličyli mianie pa ID (u kožnaha akaŭnta ŭ Telegram jość ułasny ID-identyfikatar, jaki niemahčyma źmianić. — Zaŭv. red.). Niejak jany jaho prabili. Pakazali skryn ź niejkaha, jak mnie zdałosia, levaha sajta, dzie byli ŭsie niknejmy i pryviazany telefon. Adkul jany ŭziali hetyja źviestki, ja nie viedaju. Nie ŭpeŭnieny, što heta źjaŭlajecca dokazam dla suda. Ale ŭ maim vypadku akazałasia dastatkova. U ich užo jość źlityja danyja, i jany pa ich pracujuć».
Pavodle infarmacyi Mikity, zatrymanych pa «spravie Hajuna» značna bolš, čym 20, pra jakija paviedamlajuć pravaabaroncy. Jak śćviardžaje surazmoŭca, jak minimum u kožnaj kamiery SIZA Viciebska pa dva-try čałavieki prachodziać pa hetaj spravie.
«Pa «Hajunu» starajucca ŭsich vielmi chutka asudzić: uziali, prynieśli spravu, pakazali — i adrazu sud. Spačatku dumaŭ, što tak tolki ŭ mianie z-za majho proźvišča, kab jano nie milhała ŭ ŚMI. Ale akazałasia, tak robiać z usimi: trymajuć dva-try miesiacy, nie bolš. Kali čałaviek całkam pryznaje vinu, to dajuć «chimiju», — dzielicca jon nazirańniami. — Nie viedaju, jak iduć spravy ŭ tych, u kaho šmat epizodaŭ. Kali čałaviek «spaliŭsia» adzin raz i bolš ničoha nie nakapali, to paśla pryznańnia viny dajuć «chimiju» i adpuskajuć. Mahčyma, kab nie było vialikaj nahruzki na kałonii abo kab adsotak «palityčnych» nie byŭ zanadta vialikim».
Pretenzij da Antona Matolki, praz pamyłku jakoha adbyŭsia źliŭ infarmacyi, u Mikity niama. Surazmoŭca ŭpeŭnieny: toj rabiŭ pravilnuju spravu i naŭrad ci śpiecyjalna padstaviŭ ludziej.
«Ja trapiŭ u turmu, bo ŭ Biełarusi ty možaš sieści za što zaŭhodna. Mnie kadebešniki prama kazali: «Kali b my chacieli ciabie zatrymać, my b što-niebudź padkinuli», — uspaminaje Mikita. — Ale da Matolki ŭ mianie ŭsio ž vialikaje pytańnie pa biaśpiecy. Čamu ŭsie danyja, jakija adpraŭlalisia ŭ bot, dzieści zachoŭvalisia i pierasyłalisia ŭ čat? U ideale jon pavinien byŭ atrymać, vykarystać ich i adrazu vydalić, nidzie nie zachoŭvajučy. Ci mała chto atrymaje da ich dostup. Toje, jak vyjšła — niepryhoža».
Aryšt, SIZA i try hady «chimii» za 4 fota rasijskaj vajskovaj techniki. Mikita Łosik raskazaŭ svaju historyju
Asudžany za «Hajun» da chimii brat Ihara Łosika ŭciok ź Biełarusi
«Chacieŭ vyratavać chacia b niejkuju kolkaść ludziej». Dačka biełarusa, zatrymanaha pa spravie «Biełaruskaha Hajuna», raskazała pra baćku
Kamientary
Tak vyhladaje servis typa "Hłaz Boha", jaki źbiraje publičnyja danyja akaŭntaŭ i ich źmieny. Vierahodna, niejki čas numar telefona na tym akaŭncie byŭ adkrytym, i hetaha chapiła.
> «Čamu ŭsie danyja, jakija adpraŭlalisia ŭ bot, dzieści zachoŭvalisia i pierasyłalisia ŭ čat?»
Miarkuju, dla dadatkovaj pierapravierki i abarony ad tych akaŭntaŭ, jakija ŭkidvali dezinfarmacyju ŭ bot.
Ale ryzyki dla narmalnych dapamožnikaŭ byli značna bolšymi za hetuju karyść. Z-za paśladoŭnaści pamyłak ryzyki syhrali.