Кадэбэшнік адпраўляў прастытутак у Фінляндыю, а цяпер арыстакрат. Як сям'я расійскіх шпіёнаў ператварылася ў еўрапейскіх магнатаў
Уладзімір Стржалкоўскі — імя, якое мала што гаворыць шырокай публіцы. Але менавіта ён — былы супрацоўнік КДБ, сябар Пуціна і Патрушава стаў галоўным героем аднаго з самых фантастычных апавяданняў аб эвалюцыі постсавецкай эліты, якое распавяло выданне The Insider.

Як піша The Insider, Уладзімір Стржалкоўскі пачаў кар'еру ў ленінградскім упраўленні КДБ, дзе зблізіўся з двума будучымі цяжкавагавікамі расійскай палітыкі — Патрушавым і Пуціным. Гэтае сяброўства стала ключом да неверагоднага ўзлёту.
Пасля распаду СССР Стржалкоўскі не згубіўся. У 1991 годзе, калі Пуцін узначаліў камітэт па знешніх сувязях мэрыі Пецярбурга, Стржалкоўскі стаў дырэктарам турыстычнай фірмы «Нява». Турызм быў толькі шыльдай: па дакументах фінскага суда, фірма арганізоўвала масавыя паездкі сэкс-работніц з Расіі ў Фінляндыю. Суд прызнаў факт прастытуцыі, але пакарання ніхто не панёс.
Як зарабіць мільёны
Праз год пасля таго, як Пуцін стаў прэм'ерам, яго былы калега па КДБ апынуўся ў крэсле намесніка міністра спорту і турызму. Больш за тое, яго старая паплечніца Наталля Окса стала прадстаўніком міністэрства ў Фінляндыі — і зноў арганізоўвала бардэлі, цяпер ужо выкарыстоўваючы дзяржаўную маёмасць. Фінская прэса пісала аб кватэрах, якія належалі міністэрству і працавалі як публічныя дамы.
У 2008 годзе Стржалкоўскі перайшоў у бізнэс — яго паставілі на чале праўлення «Нарнікеля». Гэта быў чыста палітычны прызначэнец: кіраваннем ён амаль не займаўся, жыў у Маскве, прадпрыемствы не наведваў. Затое атрымліваў сотні тысяч даляраў за месяц, а таксама гадавыя бонусы да 25 мільёнаў даляраў. У 2012 годзе ён звольніўся з рэкордным «залатым парашутам» — 100 мільёнаў даляраў.
Сотні мільёнаў даляраў, атрыманыя ў «Нарнікелі», ён перавёў на Кіпр. Там у 2013 годзе здарыўся банкаўскі крызіс, і частка фундатараў, уключаючы Стржалкоўскага, атрымалі долі ў Bank of Cyprus.
Як адзначаюць аўтары расследавання, нават пасля адыходу ад дзяржслужбы Уладзімір Стржалкоўскі заставаўся глыбока ўплецены ў колы расійскай сілавой эліты. У 2015 годзе ён увайшоў у назіральную раду Рассельгасбанка, дзе ключавыя пазіцыі займалі людзі з акружэння Патрушава, яго даўняга знаёмага па КДБ. Таксама Стржалкоўскі прадстаўляў «Расатам» у Афрыцы як спецпрадстаўнік.
Сямейныя сувязі ўмацоўваліся — дзеці Патрушава і Стржалкоўскага сталі суседзямі ў элітным пасёлку пад Геленджыкам. А ў 2016-2019 гадах Стржалкоўскі ўзначальваў «Дынама» — галоўнае спартыўнае аб'яднанне расійскіх сілавікоў, традыцыйна цесна звязанае з ФСБ і МУС.
Сын-шпіён
Сын Стржалкоўскага, Яўген, пайшоў па шляху бацькі — скончыў Акадэмію Службы знешняй разведкі і працаваў пад прыкрыццём Знешэканомбанка. Паралельна Яўген узначальваў агрэсіўную групу ваенна-гістарычнай рэканструкцыі «Моргіль», якая спалучала неанацысцкую ідэалогію і хуліганства.
Ідэалогія клуба дзяліла людзей на «нармальных» і «галімцаў» (напрыклад, талкіеністаў), якіх дазвалялася біць. Група ладзіла напады на іншых ралевікоў, трэніравалася як ваенізаванае фармаванне — з фехтаваннем, рукапашным боем і агрэсіўнай тактыкай.

Самы вядомы эпізод — напад у 2002 годзе на ўдзельнікаў ролевага фестывалю «Блінком-3» у Пецярбургу: дваіх збілі, аднаму некалькі разоў стрэлілі ў галаву з пнеўматычнай стрэльбы. МУС адмовілася заводзіць справу — яе адкрылі толькі пасля звароту работнікаў сацслужбаў у пракуратуру.
Алкагольная імперыя ў Еўропе
Пазней сям'я стварыла сапраўдную алкагольную імперыю ў Еўропе. Яўген стаў грамадзянінам Манака, узначаліў афшорную структуру Thesauro Praetor і скупіў вінакурні ў Францыі і Італіі, бровары ў Чэхіі.
Іх ключавыя актывы — вінакурня La Scarpa у П'емонце (агульная плошча вінаграднікаў — 5 га, кошт гектара можа дасягаць 3 мільёнаў еўра), вытворца вермуту Monte Carlo і чэшскі бровар Svabin. Структура ўласнасці — складаная, з афшорамі, падстаўнымі асобамі і кампаніямі-пасрэднікамі.
У Вялікабрытаніі Яўген валодае дзвюма алкагольнымі фірмамі. У Шатландыі ён набыў 12-пакаёвы асабняк з садам і 250 акрамі лесу за 4 мільёны фунтаў стэрлінгаў. Замак знаходзіцца побач са стратэгічна важнай для брытанскага і амерыканскага флотаў заправачнай станцыяй Лох-Стрывен.
Таксама на сына аформлены бар у Вене, а ў Маскве рэстаранамі і пабамі кіруе яго маці і былая жонка Уладзіміра — Наталля Стржалкоўская. Сярод яе актываў — піўны рэстаран, бары на Кузнецкім мосце, Мікольскай, Мясніцкай і Малой Броннай, а таксама бістро Fiorentini.
Дзіўныя гатэлі
Другую жонку Уладзіміра Стржалкоўскага, Ірыну, былую супрацоўніцу Упраўлення справамі прэзідэнта Расіі, сёння можна назваць гаспадыняй еўрапейскай міні-імперыі гатэляў. Яна валодае сеткай V-Hotels Group, зарэгістраванай на Кіпры, з раскошнымі СПА-гатэлямі ў Італіі (Абана-Тэрмэ) і Грэцыі (Корфу), аформленымі праз складаную сетку афшораў.
Ва ўласнасці — як мінімум шэсць буйных гатэляў, ацэненых у дзясяткі мільёнаў еўра, а сама Ірына — грамадзянка Кіпра і ўладальніца «залатога пашпарта» Чарнагорыі.
Нягледзячы на маштаб і ўзровень гатэляў, іх афіцыйныя фінансы выглядаюць падазрона: фірмы паказваюць мізэрны прыбытак або страты, пры гэтым рэгулярна атрымліваюць шматмільённыя пазыкі ад звязаных з Ірынай структур і афшораў з Брытанскіх Віргінскіх выспаў.
Агульная сума такіх уліванняў — звыш 66 мільёнаў еўра. Усе рахункі адкрыты ў Bank of Cyprus, дзе раней засядаў сам Уладзімір Стржалкоўскі. Усё гэта паказвае на магчымае выкарыстанне сеткі гатэляў для адмывання і легалізацыі ценявых капіталаў.
Чэкісты ў дваранстве
Як адзначаецца ў расследаванні, Уладзіміру і Яўгену Стржалкоўскім не склала вялікай цяжкасці ўвайсці ў колы сапраўднай еўрапейскай арыстакратыі.
Яўген увайшоў у арыстакратычныя колы Манака праз спорт: ён узначаліў мясцовае аддзяленне федэрацыі гістарычных баёў HMBIA і зблізіўся з князем Альберам II, які асабіста ўручаў прызы на турнірах. Удзел у гэтым антуражы, як дапускаюць аўтары, дапамог атрымаць грамадзянства Манака і легалізаваць алкагольны брэнд Monte Carlo.
Уладзімір Стржалкоўскі ж заняўся аднаўленнем «гістарычнай справядлівасці» і афіцыйна аформіў для сябе дваранскі тытул. Іх род належаў да польскай шляхты і згадваўся ў спісе родаў «Найвысока зацверджанага Гербоўніка» Царства Польскага.
Уладзімір нават спансіраваў выпуск кнігі «Стржалкаўскія гербу Пулказіц. Дзесяць стагоддзяў рыцарскага роду», якую для яго напісаў прафесар Маскоўскага дзяржаўнага абласнога ўніверсітэта Алег Навумаў.
У 2005 годзе нядаўні супрацоўнік КДБ атрымаў «патомнае дваранства» ад Марыі Раманавай (з лініі Гагенцолерн-Раманавых), а ў 2009 годзе стаў кавалерам Ордэна Святой Ганны.
Як адзначае выданне, ні Уладзімір, ні Яўген, ні Ірына не трапілі пад заходнія санкцыі. Яны свабодна распараджаюцца актывамі, гандлююць алкаголем, кіруюць гатэлямі, удзельнічаюць у міжнародных турнірах і падарожнічаюць на шыкоўных яхтах.
Залішне тлумачыць, піша The Insider, як расійскім спецслужбам могуць спатрэбіцца сетка еўрапейскіх гатэляў, сувязі ў колах еўрапейскай арыстакратыі, гатовая інфраструктура для адмывання грошай і дасведчаны арганізатар эскортнага бізнэсу. Але нягледзячы на разнастайныя «чырвоныя сцягі», сям'я расійскіх шпіёнаў пачуваецца ў Еўропе максімальна камфортна.
Каментары