«На Раство падарылі 5 кілаграмаў рысу». Беларуска ў 65 гадоў пераехала ў Гану і займаецца манікюрам
Апошнія 35 гадоў Таццяна пражыла ў Бабруйску, хаця нарадзілася і вырасла на Сахаліне. У 65 гадоў жанчына зноў вырашыла змяніць жыццё — гэтым разам з’ехала ў Гану. Спачатку — як турыстка, а затым — з намерам застацца надоўга. Так, Таццяна жыве на тэрыторыі Заходняй Афрыкі амаль тры гады. У Гану пераязджаюць нават са Швейцарыі.
Цяпер гераіня жыве побач з акіянам у новай сяброўкі. Аднагодка Таццяны пераехала ў Акру, сталіцу Ганы, са Швейцарыі. Жанчына шукала кампаньёнку, а Таццяне трэба было тэрмінова вызваліць дом, у якім яна на той момант жыла ўжо паўтара года, піша Tochka.by.
«Зняць жытло ў сталіцы за невялікую суму з штомесячнай аплатай вельмі цяжка. Тут арэнду гасяць на год (а лепш — на два) наперад. Штомесячна здымаць значна даражэй. Мне ж дапамагаюць сябры: рускія або еўрапейцы — у Акры дастаткова шмат мігрантаў.
Рускамоўныя, напрыклад, прыязджаюць працаваць: такому супрацоўніку могуць аплочваць выдатнае жытло, усе рахункі, машыну, кіроўцу і пры гэтым зарплату каля $5000», — распавядае Таццяна. Дамы ў Акры называюць па колькасці спальняў: з адной, дзвюма або трыма. Напрыклад, у нас кватэру з гасцінай і спальняй называюць «двушкай», а ў Гане — «з адной спальняй».
Каштаваць яны могуць па-рознаму. Напрыклад, гераіня за папярэдні падобны дом плаціла ўсяго ₵500 (гэта сума ў сэдзі адпавядае $32). Але пры гэтым прыглядала за станам катэджа. Калі нешта патрабавала рамонту — чыніла.
«Напрыклад, калі я толькі заехала, халадзільнік даволі моцна біў токам кожны раз, калі яго кранала. З праблемай дапамог знаёмы з Расіі», — удакладняе характар сваіх прац па доме Таццяна.
Папярэдні эстэйт быў адным з самых выгадных варыянтаў жытла, дзе жанчына спынялася ў Гане. Даводзілася жыць як у пустой кватэры (жытло тут звычайна здаецца без мэблі), у маленькім пакоі з агульнай для ўсіх жыхароў кухняй і лічыльнікамі або ў недабудаваным доме без туалета — яго пабудавалі на вуліцы трошкі пазней.
«Першае жытло мне шукаў працадаўца: па законе ён абавязаны даць свайму супрацоўніку-замежніку ўсё неабходнае для жыцця. Праўда, мяне ўсё адно падманулі. Я не павінна была, але ўсё ж заплаціла security fee і agency fee [аналаг закладу і ўзнагароджання агенту. — Tochka.by]. Два з паловай гады таму гэта было $200, плюс яшчэ $300 я аддала за куплю матраца (тут добраўпарадкаванне дома пачынаюць з гэтага), мэблі і іншай неабходнай атрыбутыкі», — пералічвае Таццяна.
Манікюр і педыкюр для жанчын Ганы
Першапачаткова ў Акры жанчына планавала займацца манікюрам і педыкюрам у ганскім салоне. Уладальнік разлічваў, што белаcкурая супрацоўніца прыцягне новых заможных кліентаў.
Але з працай не склалася: салон аказаўся барбершопам (хаця Таццяна разлічвала ў асноўным на кліентак-жанчын), а ўладальнік пастаянна парушаў свае абяцанні. Прынамсі ў плане жытла.
Так, працадаўца некалькі разоў падсяляў да жанчыны іншых супрацоўніц, што Таццяне было не да спадобы. У выніку яна вырашыла звольніцца і пераехаць, забраўшы ўкладзеныя ў жытло $200 закладу і камісіі агенту.
Кожны месяц на беларускую картку жанчына атрымлівае пенсію, якую па курсе абменьвае ў знаёмай украінкі. Таццяна адпраўляе свае сродкі дзецям знаёмай у Мінск, а ўкраінка аддае нашай гераіні канвертаваную ў сэдзі суму.
У адваротным выпадку банкі Акры маглі б узяць значны працэнт за абмен замежнай валюты.
Вялікія заторы, звалкі і хваробы
У Акры Таццяне даводзілася бачыць як багатыя хмарачосы, так і зусім убогія халупы. Тым не менш яна ўпэўненая: гэтую краіну нельга назваць беднай. У якасці доказу жанчына прыводзіць прыклад: у сталіцы вялікая колькасць затораў, а колькасць замежных аўтамабіляў зашкальвае. Машыны прывозяць сюды з розных частак Еўропы.
«Тут інакш ажыццяўляецца клопат пра насельніцтва. Я ўвесь час здзіўляюся: багатыя ўладальнікі раскошных дамоў не спяшаюцца заасфальтаваць дарогу нават для ўласнага карыстання. Што да ўрада, то так, тут будуюць масты, пандусы, дарогі. Але што да грошай…
Калі я прыехала, то магла купіць на ₵300 ($19,4) каля 200 ГБ інтэрнэту, цяпер на гэтыя грошы мне даюць у два разы меней трафіку. Паняцця ж безлімітнага інтэрнэту ў Гане няма: хвіліны размоў і інтэрнэт трэба набываць па тарыфе», — дзеліцца Таццяна. У Акры пераважна платная і медыцына: ёсць як дзяржаўныя бальніцы, так і прыватныя кабінеты.
Нашай суразмоўцы двойчы не пашанцавала захварэць. Падчапіла як малярыю, так і брушны тыф. Мясцовыя ад такіх недугаў лечацца звычайна лячэбнымі травамі, для еўрапейскага ж арганізма такі рэцэпт не падыходзіць.
«У суме маё лячэнне абышлося ў ₵950 (каля $61,3). Гэта за аналізы на тыф і малярыю, прыём, кропельніцу і лекі на два тыдні», — прыводзіць прыкладныя падлікі суразмоўца. Але многія ганцы ідуць да мясцовых урачоў у крайнім выпадку: занадта дорага. Побач з гэтым у Акры знаходзіцца самая вялікая ў свеце звалка радыётэхнікі і электронікі. Таццяна ў гэтым месцы не была: толькі аднойчы праехала побач, паглядзела, але ўглыб не заязджала.
«Я не ведаю, расце звалка ці, наадварот, змяншаецца, але сапраўды вялікая частка людзей разбірае гэты смецце і жыве там. Вельмі бедна. Там шмат дыму, але яго паху ці іншых негатыўных наступстваў я ў Акры не адчувала», — рэзюмуе жанчына.
Труны ў выглядзе птушак і вёска ведзьмаў
Вядома, у Афрыцы ёсць і свае традыцыі развітання з памерлым сваяком. І нягледзячы на тое, што большасць ганцаў належыць да той ці іншай хрысціянскай канфесіі, гэтыя традыцыі наўрад ці ўпісваюцца ў рэлігійныя каноны. Ганскія сем’і вельмі вялікія, колькасць сваякоў можа перавысіць сотню. Паколькі мясцовыя часта з’язджаюць са сваёй краіны, сабраць усіх няпроста, спатрэбіцца час
«Пахаванне могуць адкласці і на год, пакуль сваякі збяруцца, абмяркуюць, хто і якія выдаткі на сябе возьме. Калі памёр чалавек сталага ўзросту, усе радуюцца, што ён пражыў такое доўгае жыццё і змог так шмат пабачыць. Тады і адзенне сваякоў будзе белым. Калі ж памёр малады, то смуткуюць, а ўбранне чорнае», — прысвячае ў нюансы ганскіх традыцый Таццяна.
На вароты дома сваякі вывешваюць вялікі плакат з фатаграфіяй памерлага чалавека. Праз усю агароджу працягваюць дэкараваныя стужкі чорнага і чырвонага колераў. Лічыцца, чым даўжэй яны вісяць, тым больш павагі ў сям’і да нябожчыка.
Іншы раз для больш заможных людзей могуць замовіць незвычайныя труны: у форме курыцы — для ўладальніка птушкафабрыкі, ці ў выглядзе флакона — для аптэкара. Аднак такія рэчы не надта распаўсюджаныя ў Акры. Нягледзячы на тое, што амаль усе ганцы граматныя і спакойна размаўляюць па-англійску, некаторыя ўсё ж веруць у нешта спірытычнае. Гэта датычыцца перадусім поўначы краіны.
«Існуе вёска, куды адпраўляюць жанчын, быццам бы падазраваных у вядзьмарстве. Насамрэч гэта можа быць бабуля з дэменцыяй (якую мясцовыя не могуць растлумачыць) ці проста нязручная пажылая жанчына. Такія людзі не маюць права на выезд. Але перыядычна туды прыязджаюць недзяржаўныя арганізацыі, якія спрабуюць разабрацца і спыніць выселкі ў гэтую вёску», — дзеліцца навінамі суразмоўца.
Есці рукамі з адной талеркі — знак павагі
Адзінае, да чаго Таццяна не змагла прызвычаіцца ў Гане, — гэта мясцовая ежа. Да гэтага часу беларуска купляе бульбу (якая ў гэтай краіне даволі дарагая), моркву, крупы і звыклае мяса. У Гане няма малочных прадуктаў: зрэдку можна знайсці малако і дарагое сметанковае масла. Астатняе — не так ужо і складана. Што да цэнаў, то за 5 кілаграмаў добрага рысу тут аддаюць прыкладна ₵200 (каля $13). Часам мяшок крупы можа стаць падарункам на свята.
На мінулае Раство Таццяне падарылі тыя ж 5 кілаграмаў рысу. І гэта лічыцца вельмі добрым падарункам. Галоўная ж ганская страва — фуфу з плантанаў (агароднінных бананаў) і варанага кораня касавы, які ў сырым выглядзе, дарэчы, ядавіты. Часам у гэтую страву могуць дадаць і корань ямса.
«Усё гэта мнуцца і падкідваецца, не варыцца, не смажыцца, не выпякаецца. Фуфу ядуць з ганскім супам: там няма крупаў ці бульбы — толькі мяса і агародніннае рагу. Ядуць рукамі, скручваючы лодачкі з цеста фуфу», — апісвае Таццяна.
Падводзячы вынікі, журналiсты пытюцца ў суразмоўцы, ці збіраецца яна вяртацца ў Беларусь. «Не магу сказаць, чым мяне так моцна зачапіла Гана, але калі я з’язджаю, то абавязкова вяртаюся. Мне падабаецца прырода».
Надвор’е тут вельмі капрызнае: у сухі сезон прыходзіць харматан — сухі пясчаны вецер з Сахары. Вельмі спякотна і вільготна. Потым усё гэта змяняецца сезонам дажджоў…» — апісвае прыродныя перамены суразмоўца.
Але, нягледзячы на ўсё гэта, з’язджаць з афрыканскай краіны Таццяна пакуль не збіраецца. Спякотная Гана грэе сэрца бабруйчанкі.
Каментары