Čamu vakoł stolki zła?

Dziŭnyja byvajuć supadzieńni: 30 lipienia, u adzin dzień, z žyćcia pajšli dva najvialikšyja režysiory sučasnaści. 94‑hadovy italjaniec Mikiełandžeła Antanijoni i 89‑hadovy šved Inhmar Berhman.

Ź ichnimi imionami źviazanaja Vialikaja epocha aŭtarskaha kinematohrafu. Jaje roskvit prypaŭ na1960‑ia hady.

Majstar formy

Mikiełandžeła Antanijoni naradziŭsia 29 vieraśnia 1912 hodu ŭ horadzie Ferara, jaki maje vialikija kulturnyja tradycyi. Skončyŭ vyšejšuju škołu ekanomiki j handlu ŭ Balońji. Navučaŭsia ŭ Rymskim Eksperymentalnym kinacentry. Raspačynaŭ jak kinakrytyk: drukavaŭsia jak u fašystoŭskim časopisie «Čynema», tak i ŭ padpolnaj «Italja Libera». Byŭ asystentam Marsela Karne na zdymkach «Viačernich naviedvalnikaŭ», napisaŭ analityčny artykuł «Marsel Karne — paryžanin». Byŭ suaŭtaram scenaroŭ filmaŭ «Pilot viartajecca» Raberta Raselini, «Trahičnaje palavańnie» De Santysa, «Bieły šejch» Felini. Debiutavaŭ karotkametražnaj dakumentalnaju stužkaj «Ludzi z raki Po» (1943‑‑1947).

Apošniaja ž karcina Antanijoni — karotkametražnaja navela ŭ zborniku «Eras» (2004). U 1995 hodzie, užo sparalizavany, jon źniaŭ ź Vimam Vendersam film «Za abłokami».

Pa słovach Antanijoni, jon vyrašyŭ stać režyseram u varjatni, dzie ŭpieršyniu zazirnuŭ u abjektyŭ, kab zdymać amatarski film pra chvorych.

Majstar vytančanaj kinematahrafičynaj formy — savieckija krytyki łajali jaho za «madernizm» — byŭ taksama vynachodnikam niearealizmu («Ludzi z raki Po»).

Film «Pryhoda» (1960) vyklikaŭ skandał na Kanskim feście. Kab pakazać čałaviečaje adčužeńnie, režyser naŭmysna parušyŭ siužetnuju lohiku.

«Noč» (1961), «Zaćmieńnie» (1962) i «Čyrvonaja pustynia» (1964) — znakamityja dramy «raźjadnanaści», jakija pierahukajucca z «Maŭčańniem» i «Personaju» Berhmana.

Samyja nievierahodnyja eksperymenty z kolerami rabiŭ Antanijoni ŭ «Čyrvonaj pustyni». Adna z zaskładaniejšych pracaŭ z hukam — «Prafesija: reparter» (1975). Antanijoni pracavaŭ i z «Pink Fłojd» («Zabryski Pojnt», 1970).

Samaja papularnaja karcina Antanijoni — «Fotapavieličeńnie» (1966) pavodle apaviadańnia Chulija Kartasara «Śluni djabła».

Filmy Antanijoni — zapavolenyja krajavidy dušy, jakaja pakutuje ad samoty i pustaty.

Siońnia tak nie zdymaje nichto.

Znaŭca čałavieka

Pavialičyć

Inhmar Berhman naradziŭsia 14 lipienia 1918 h. va ŭniversyteckaj Upsale, u siamji pastara. U 1944 hodzie zavieršyŭ fakultet litaratury i mastactva Stakholmskaha ŭniversytetu. Pracavaŭ režyseram u pravincyjnych teatrach.

Z kanca 60‑ch hadoŭ stavić spektakli na scenie Karaleŭskaha teatru, byŭ jahonym dyrektaram. Pracu ŭ kino raspačaŭ scenarystam. U 1946 hodzie — režyserski debiut («Kryzis»).

Apošnija hady pražyŭ samotnikam na vyśpie Faro.

Skazać, što syšoŭ Vialiki režyser, jaki źmianiŭ suśvietny kinematohraf — značyć nie skazać aničoha.

U filmach hetaha šveda ludzi z roznych kutkoŭ śvietu paznavali siabie j adkryvali schavanyja tajamnicy svajoj dušy.

Adkul takoje viedańnie čałavieka?

Syn pastara Inhmar zapytvaŭsia, jak starazapavietny Joŭ: «Čamu vakoł stolki zła? Dzie Božaja miłasernaść? Dzie — adkaz Hospada?» I hetuju razmovu jon vioŭ srodkami kinamovy.

Rycar spaviadajecca Śmierci ŭ svaim biaźvierji («Siomaja piačatka», 1957), stary adčuvaje ciažar ułasnych hrachoŭ i śnić ułasnaje pachavańnie («Suničnaja palana», 1957), dźviuch siaścior łučyć nianaviść i maŭčańnie Boha ŭ ichnym sercy («Maŭčańnie», 1963). U karcinach Berhmana ateisty molacca za viernikaŭ («Pryčaście», 1963), luboŭ i nianaviść śplatajucca («Šepty j kryki», 1971).

A ŭ «Fani i Alaksandar» (1982) režysior spuściŭsia ŭ malenstva…

Švedzki tvorca pieražyŭ antyberhmanaŭskaje paŭstańnie maładych režysioraŭ‑suajčyńnikaŭ, jakija abvinavačvali aŭtara ŭ metafizyčnaści, mizantrapii i elitarnaści. Ale sam Inhmar Berhman na pasadzie dyrektara «Dramatena» — Karaleŭskaha dramatyčnaha teatru — kardynalna źniziŭ ceny na kvitki i skaraciŭ praciahłaść spektaklaŭ da 1,5 hadzin — kab zrabić mastactva ahulnadastupnym.

Andrej Rasinski

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0