Mova99

Mova naša. Lesam i pa lesie

Tvorny skłon maje ceły šerah cikavych funkcyj, pra jakija napaminajuć movaznaŭcy. Jazep Losik pryśviačaje ceły punkt hetamu skłonu ŭ svaim artykule «Niekatoryja ŭvahi…»:

Vielmi časta, pry aznačeńni miesca z peŭnym kirunkam dziejańnia, u nas staviać dapaŭnieńnie z prynazoŭnikam «pa», jak u rasiejskaj movie, dy kažuć: «Jechali ŭ Kijeŭ pa Dniapru». Heta čysta rasiejski zvarot; u biełaruskaj movie ŭ takich razoch stavicca pryładny skłon biez prynazoŭnika, i hetym vyražajecca kirunak dziejańnia, napr.:

Jeduć jany ciomnymi barami, kamianistymi darohami, čystymi palami. Jechali my ŭ Kijeŭ Dniaprom. Sieŭ jon na taho kania dy pajechaŭ teju samaju darohaju. Siem mil lesam iści, a vośmuju moram płyści. Oj pajdu ja darohaju, pušču hołas dubrovaju. Paviaźli jaje ciomnymi lasami, ščyrymi barami vialikimi łuhami. Płyvi ty vadoju, a ja za taboju.

Hety skłon moža abaznačać kirunak, darohu, pryładu, sposab dziejańnia, čas…

Pabieh naciańki, nie šašoju, a hetaju darohaju. (V. Adamčyk)

Ci ž nie dobra było b maleńkim traktaram i kasiłkaj zrezać travu? (K. Akuła)

Našy mužy pamierli adnym hodam: jany razam byli ŭ Čarnobyli. (S.Aleksijevič)

My jechali Biełaruśsiu… (Ł. Hienijuš)

Prykład z Łarysy Hienijuš navodzić na cikavyja vysnovy, što tvorny skłon abaznačaje ruch u niejkim kirunku, darohu. I Biełaruś u jaje vystupaje tut jak daroha. U vypadku, kali padarožnik nie vyjazdžaje ź Biełarusi, a prosta vandruje jaje darohami — naturalnym budzie vykarystańnie prynazoŭnika «pa»: vandravać pa Biełarusi. Možna paraŭnać: chadzić pa lesie i iści lesam:

Chadžu pa lesie, dumaju. (S.Aleksijevič)

Prakaciłasia pa lesie recha. (M.Bahdanovič)

Jon doŭha išoŭ lesam, pakul vybiŭsia na toj uzrovak… (V.Bykaŭ)

Praź dzion dziesiać jon išoŭ lesam bieź ściežki… (K.Čorny)

Ale, znoŭ ža, tam dzie padobnyja funkcyi jość u rasijskaj movie — tam jano zachoŭvajecca i ŭ biełaruskaj, a ŭnikalnyja biełaruskija kanstrukcyi, na žal, abmirajuć.

Kamientary9

Ciapier čytajuć

Pamior palitviazień Valancin Štermier. «Ledź chadziŭ paśla insultu — a jaho kinuli ŭ ŠIZA»7

Pamior palitviazień Valancin Štermier. «Ledź chadziŭ paśla insultu — a jaho kinuli ŭ ŠIZA»

Usie naviny →
Usie naviny

Anarchistu ŭ Rasii dali 16 hadoŭ za padpał vajenkamata. Jon źbieh u Biškiek, jaho złavili i departavali

Brusel płanuje skaracić dyppiersanał u Biełarusi11

Čarhovy biełaruski trenier uznačaliŭ kiprski «Arys»

Kolki šenhienskich viz atrymali biełarusy ŭ 2024 hodzie i jakija krainy ich čaściej vydajuć?9

Adzinaccać hadoŭ Łukašenka raźvivaje harady-spadarožniki. Pakul atrymlivajecca nie vielmi

U ES uzhadnili admienu štampaŭ na miažy Šenhienu1

Ludzi ŭ šoku ad taho, kolki kaštuje vosiem dzion płyć pa rekach Paleśsia na ciepłachodzie «Biełaja Ruś»13

Biełarus znajšoŭ na nabytym učastku dziŭnyja rečy na vypadak apakalipsisu1

«Šykoŭny restaran №1». Jak vyhladaje abnoŭlenaja stałovaja harvykankama ŭ Breście5

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Pamior palitviazień Valancin Štermier. «Ledź chadziŭ paśla insultu — a jaho kinuli ŭ ŠIZA»7

Pamior palitviazień Valancin Štermier. «Ledź chadziŭ paśla insultu — a jaho kinuli ŭ ŠIZA»

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić