Prahramist z ZŠA pra pierachod na biełaruskuju movu: Mnie nie treba vybirać pamiž hrašyma i sumleńniem
Prahramist Mikita Biełahłazaŭ, jaki žyvie ŭ ZŠA, vyrašyŭ pierajści na biełaruskuju movu. U Fejsbuku jon patłumačyŭ, čamu raniej mierkavaŭ, što spačatku na biełaruskuju musiać pierachodzić publičnyja asoby, a «prostyja» buduć za imi ciahnucca, i čamu ciapier tak užo nie ličyć. Taksama jon raspavioŭ, čamu ŭ emihracyi heta rabić praściej, čym u Biełarusi.
Hety post pra pierachod na biełaruskuju movu. Ja miarkuju, što mova — važnaja častka našaj identyčnaści, i narešcie biełaruskaja mova pavinna stać hałoŭnaj u Biełarusi. Kali vy z hetym nie zhodnyja, tady astatniaja častka pasta nie budzie mieć sensu.
Ja prahramist, jaki žyvie ŭ ZŠA. Naturalna, ja vyras ruskamoŭnym i ruskaja mova źjaŭlajecca samaj prostaj dla mianie.
Raniej ja dumaŭ/ličyŭ, što ja i padobnyja na mianie biełarusy pavinny pierajści na biełaruskuju movu apošnimi. Što spačatku musiać pierajści publičnyja i viadomyja ludzi, takija jak Cichanoŭskaja, Matolka, Laŭčuk i h. d. Tamu što heta, u niejkim sensie, ich prafiesija jak publičnych ludziej, jakija prasoŭvajuć biełaruskuju śviadomaść.
Toje ž samaje pra internet-vydańni takija jak Tutbaj/Zierkało, Anłajnier. A taksama pavinny pačać razmaŭlać biełarusy ŭ Biełarusi, chvala pavinna pačynacca z krainy. A potym moža i my, zamiežnyja biełarusy, padciahniemsia pad vonkavym upłyvam.
Naprykład, čytaješ «Radziva Prudok», a tam Horvat u 32 hady pierajšoŭ na biełaruskuju movu. I dumaješ, nie, nu jamu heta narmalna: jon žurnalistam byŭ, pracavaŭ u Kupałaŭskim, tamu łahična. Jamu było lahčej.
Ale niadaŭna ja zrazumieŭ, što ŭsio jakraz naadvarot. Mnie pierajści na biełaruskuju movu kudy praściej i łahičniej, čym astatnim.
Pa-pieršaje, ja žyvu ŭ anhłamoŭnym asiarodździ. Pa-rusku ja kamunikuju, moža, 30% času. Tamu kali pierachodzić na biełaruskuju — tolki 30% treba mianiać. Praściej, čym tym, chto žyvie na 100% u ruskamoŭnym asiarodździ.
Taksama koła ludziej, jakoje pavinna «pryniać» moj pierachod, kudy mienšaje: niekalki siabroŭ/vak, baćki i miascovyja biełarusy, kali sustrakajemsia na imprezach. Niama kaleh, niama bytavych ludziej (kramy, kafe).
Pa-druhoje, maja prafiesija nie źviazana z movaj. Mikita Miełkazioraŭ, žurnalist, kazaŭ, što kali jany robiać vypusk «Maliny» pa-biełarusku, to atrymlivajuć mienš prahladaŭ i mienš prybytku. I ŭvohule jamu składana było pierajści, tamu što pisać pa-rusku — heta było jaho hałoŭnym zaniatkam, badaj, usio žyćcio.
A dla mianie ŭsio naadvarot. Maja prafiesija — stvarać soft.
Kali ja pačnu vykarystoŭvać biełaruskuju movu zamiest ruskaj, u prafiesijnym płanie dla mianie nie źmienicca ničoha. Jak vykarystoŭvaŭ anhielskuju movu, tak i budu. Tamu mnie nie treba vybirać pamiž hrašyma i sumleńniem, tak by mović.
Pa-treciaje, padobna da minułaha punkta, «umieć u słovy» — nie adzin z maich hałoŭnych skiłoŭ. Tamu mnie praściej rabić pamyłki i nie adčuvać siabie haŭnom. Ad mianie vykštałconaj movy nichto nie čakaje.
Kaniešnie, možna skazać, što efiekt majho pierachodu mienšy za inšych. Ale heta i nie važna. Spačatku treba nadzieć masku na siabie, a potym užo dapamahać inšym. Voś i «nadziaju» biełaruskamoŭnaść spačatku na siabie.
Kamientary