Što ciapier z žamčužynaj nieahotyki — kaplicaj rodu Ažeškaŭ u Zakozieli, stan jakoj jašče 20 hadoŭ tamu pryznali krytyčnym
20 hadoŭ tamu ekśpierty pryznali krytyčnym stan kaplicy rodu 20 hadoŭ tamu ekśpierty pryznali krytyčnym stan kaplicy rodu Ažeškaŭ u Zakozieli ŭ Drahičynskim rajonie. Isnavała realnaja pahroza razbureńnia adnaho z samych pryhožych nieahatyčnych budynkaŭ Biełarusi i historyka-kulturnaj kaštoŭnaści. Miascovyja entuzijasty bili tryvohu, i tolki ŭ 2019 hodzie pačałasia praca pa vyratavańni kaplicy, piša «Viečiernij Briest».
Za apošnija niekalki hadoŭ adramantavali dach i kupał, kudy viarnuli šaścimietrovy špil.
Na frantonach budynka znoŭ źjavilisia kryžy, jakija adnaŭlali na Drahičynskim traktararamontnym zavodzie.
Ustavili i 24 akiency ź vitražami — nad kalarovym škłom pracavali śpiecyjalisty «Brestrestaŭracyi», a aryhinalnyja malunki zachavali dziakujučy askiepkam škła, znojdzienym padčas rabot.
Byli ačyščanyja hierby Ažeškaŭ, kaplicu zatynkavali, i pry kancy 2021 hoda ź jaje źniali budaŭničyja ryštavańni.
U červieni 2022 hoda pracy adnavilisia. U hetym hodzie restaŭratary płanujuć vykanać raboty pa hidraizalacyi fundamienta i prystupić da ŭnutranaha azdableńnia.
Litaralna na dniach archieołahi znajšli frahmient brukavanki, jakaja viała da centralnaj častki kaplicy. Mahčyma, takaja daroha była pa ŭsim pierymietry budynka.
Taksama była znojdzienaja hłybokaja niša. Navukoŭcy pakul nie vyznačylisia z tym, jakuju funkcyju jana vykonvała.
Restaŭratary praciahvajuć vyvučać frahmienty hanka, jaki źbirajucca adnaŭlać u pieršapačatkovych pamierach.
Znojdzienyja kavałački lapniny, marmuru i miedzi. Vierahodna, napieradzie i inšyja ekskluziŭnyja artefakty. Usie novyja adkryćci paŭpłyvajuć na prajekt restaŭracyi kaplicy. U jaho buduć unosić źmieny.
Kaplicu pabudavaŭ u 1849 hodzie polski architektar Francišak Jaščold. Jon viadomy taksama pałacam Pusłoŭskich u Kosavie — jašče adnoj razynkaj Paleśsia XIX stahodździa.
Ale hałoŭnaj asobaj u historyi Zakoziela i kaplicy stała Eliza Ažeška — zorka jeŭrapiejskaj litaratury. Pavodle lehiendy, jakuju lubiać tut raspaviadać, padčas paŭstańnia 1863 — 1864 hh. jana chavała ŭ kaplicy adnaho ź jaho kiraŭnikoŭ — Ramualda Traŭhuta. Paśla padaŭleńnia paŭstańnia muž Elizy Piotr Ažeška byŭ vysłany, a jaho majontak kanfiskavała rasijskaja dziaržava. Dalejšaja historyja budynka viała da jaho pastupovaha zaniadbańnia.
Padčas restaŭracyjnych rabot u 2008 hodzie ŭ padvalnych pamiaškańniach kaplicy znajšli artefakty XIX — pieršaj pałovy XX st.: čyhunnyja lityja frahmienty interjera kaplicy, frahmienty draŭlanaj raźby, bronzavyja detali trun, frahmienty słuckich pajasoŭ, sukonnaj abiŭki trun i vopratki pachavanych i h. d.
Znachodki pieradali abłasnomu krajaznaŭčamu muzieju. Taksama vyjavili i astanki pachavanych tam ludziej.
Antrapałahičny analiz paćvierdziŭ, što heta čatyry pradstaŭniki rodu Ažeškaŭ. Ich pierapachavali kala kaplicy ŭ adnoj mahile.
Kaplica navat u paŭzakinutym vyhladzie pryciahvała ŭvahu turystaŭ. Sprava ŭ niezvyčajnych architekturnych rašeńniach. Heta nieahotyka sa šmatlikimi cikavymi elemientami — hierbami rodu Ažeškaŭ, aračnymi akiencami ź vitražami, nišami. I dziakujučy restaŭracyi, usie hetyja asablivyja detali buduć adnoŭlenyja.
Zhodna ź ciapierašnim płanam restaŭracyi, jana zavieršycca ŭ 2024 hodzie.
Miascovyja ŭłady płanujuć adkryć u kaplicy muziej z aryhinalnymi rečami Ažeškaŭ, a ŭ parku navokał budynka stvaryć zonu adpačynku.
Ciapier čytajuć
«Hubazikaŭcy schilajuć Kaleśnikavu da vysyłki, ale jana nie choča»1
Kamientary