Kietony: što za rečyvy, jakija spyniajuć stareńnie mozhu i dapamahajuć schudnieć?
Arhaničnyja złučeńni, viadomyja jak kietony, zdolnyja spryjać źnižeńniu zapaleńnia, palapšeńniu kahnityŭnych funkcyj, a taksama pavysić vynikovaść pry fizičnych nahruzkach. Raskazvajem, što za jany.
Kietony — cikavy kłas arhaničnych złučeńniaŭ, jakija adyhryvajuć klučavuju rolu jak u chimii, tak i ŭ bijałohii. U pramysłovaści jany šyroka vykarystoŭvajucca jak rastvaralniki (naprykład, aceton), a taksama ŭ sintezie lekaŭ i aramatyčnych złučeńniaŭ.
U našym arhaniźmie kietony, abo kietonavyja cieły, utvarajucca ŭ piečani z tłuščaŭ, kali ŭzrovień hlukozy ŭ kryvi źnižajecca, naprykład, pry haładańni, nizkavuhlavodnaj dyjecie abo intensiŭnych fizičnych nahruzkach. Jany vykarystoŭvajucca mozham, myšcami i inšymi orhanami dla atrymańnia enierhii.
Jak kietony ŭpłyvajuć na zdaroŭje?
U arhaniźmie čałavieka ŭtvarajucca try asnoŭnyja kietony: acetaacetat (AcAc), aceton i beta-hidraksibutyrat (BHB). AcAc źjaŭlajecca pieršasnym kietonavym ciełam, jakoje paśla pieraŭtvarajecca ŭ BHB i aceton. Choć nievialikaja kolkaść acetonu moža mietabalizavacca, jon u asnoŭnym vyvodzicca praz dychańnie. BHB źjaŭlajecca najbolš aktyŭnym i stabilnym kietonavym ciełam z usich troch.
Akramia taho, siońnia ŭzrovień kietonaŭ u arhaniźmie možna rehulavać z dapamohaj kietonavych dabavak: kietonavych solaŭ (u vyhladzie parašku) i kietonavych efiraŭ (vadkaja forma).
Daśledavańni pakazvajuć, što vykarystańnie dadatkovych kietonaŭ moža prynieści karyść arhanizmu, naprykład, dla zdaroŭja mozhu. Kietony źjaŭlajucca bolš efiektyŭnaj krynicaj enierhii dla mozhu, čym hlukoza, jakuju jon zvyčajna vykarystoŭvaje.
Pavodle niadaŭniaha daśledavańnia amierykanskich vučonych, pryjom dabavak z kietonami stabilizavaŭ pracesy dehradacyi mozhu, asabliva va ŭdzielnikaŭ va ŭzroście ad 40 da 59 hadoŭ. Inšyja daśledavańni pakazali, što kietony majuć supraćzapalenčyja ŭłaścivaści, što moža być karysnym pry takich zachvorvańniach, jak artryt i chvaroby serca.
Daśledavańni pakazali, što kietonavyja dabaŭki źnižajuć apietyt, što moža dapamahčy ŭ źnižeńni vahi. U adnym daśledavańni ŭdzielnikam z narmalnaj vahoj prapanavali štodzionna pić napoj, jaki źmiaščaje kietonavyja efiry, u toj čas jak inšaj hrupie davali napoj z hlukozaj.
Paśla pryjomu kietonavaha napoju ŭzrovień kietonaŭ u kryvi za 60 chvilin pavialičyŭsia bolš čym u 15 razoŭ, praz 2—4 hadziny ŭzrovień insulinu, hrelinu (harmona hoładu) i harmonaŭ, jakija ŭpłyvajuć na apietyt (GLP-1 i PYY), byŭ značna nižejšy, čym paśla hlukozy. Akramia taho, praz 1,5 hadziny paśla pryjomu napoju ŭdzielniki pieršaj hrupy adčuvali siabie mienš hałodnymi i mieli mienšaje žadańnie jeści ŭ paraŭnańni z tymi, chto piŭ napoj z hlukozaj.
Kietahiennaja dyjeta
Prymusić arhanizm samastojna vypracoŭvać kietony biez pryjomu dabavak možna z dapamohaj nizkavuhlavodnaj kietahiennaj dyjety z vysokim utrymańniem tłuščaŭ i ŭmieranym utrymańniem białkoŭ.
Jašče ŭ pačatku XX stahodździa takaja dyjeta vykarystoŭvałasia dla lačeńnia epilepsii ŭ dziaciej, pakolki jana spryjała mietabaličnym źmienam, padobnym da tych, što adbyvajucca pry haładańni.
Pra stanoŭčy efiekt haładańnia na epilepsiju było viadoma jašče ŭ V stahodździ da n.e. Siońnia kietahiennaja dyjeta źjaŭlajecca adnym z papularnych instrumientaŭ dla pachudzieńnia.
Kietahiennaja dyjeta aktyŭna vykarystoŭvajecca spartsmienami, jakija zajmajucca vynoślivymi vidami sportu, takimi jak ultramarafon, tryjatłon, viełahonki.
Daśledavańni pakazali, što ŭ stanie kietozu (pavyšanaj vypracoŭki kietonaŭ u vyniku vuhlavodnaha haładańnia kletak) arhanizm pa-inšamu vykarystoŭvaje enierhiju: myšcy mienš vydatkoŭvajuć hlukozu i vypracoŭvajuć mienš małočnaj kisłaty, što spryjaje ŭmieranamu pavyšeńniu ciahavitaści.
Pry hetym navat pry dastatkovym uzroŭni vuhlavodaŭ i pavyšanym insulinie arhanizm aktyŭniej spalvaje tłuščy dla atrymańnia enierhii padčas fizičnych nahruzak.
Ci mohuć kietony być škodnymi?
Ekzahiennyja dabaŭki kietonaŭ zvyčajna ličacca biaśpiečnymi i efiektyŭnymi dla pavyšeńnia kancentracyi kietonavych ciełaŭ, ale doŭhaterminovyja efiekty ich užyvańnia da kanca nie vyvučanyja.
Kietahiennaja dyjeta, akramia patencyjnaj karyści, moža mieć i niehatyŭnyja nastupstvy, naprykład, praź źnižeńnie ahulnaha ŭzroŭniu cukru ŭ kryvi i asablivuju patrebu niejronaŭ u hlukozie, jakaja pavinna zabiaśpiečvać nie mienš za 30% enierhii mozhu.
Niebiaśpiečny stan, viadomy jak kietaacydoz, uźnikaje pry praźmiernaj vypracoŭcy arhanizmam kietonavych ciełaŭ, što pryvodzić da zakiśleńnia kryvi. Heta najčaściej nazirajecca ŭ ludziej z dyjabietam 1 typu. Adnak u zdarovych ludziej arhanizm zdolny rehulavać uzrovień kietonaŭ i praduchilać ich praźmiernaje nazapašvańnie.
Takim čynam, kietony — heta mahutny instrumient dla palapšeńnia zdaroŭja, kali jany vykarystoŭvajucca pravilna. Kietahiennaja dyjeta i kietonavyja dabaŭki mohuć dapamahčy ŭ baraćbie ź lišniaj vahoj, palepšyć pracu mozhu i padtrymać uzrovień enierhii. Adnak ich vykarystańnie patrabuje kansultacyi z doktaram, asabliva dla ludziej z chraničnymi zachvorvańniami.
Kamientary