Rasijskija čynoŭniki chočuć pavypraŭlać padručniki historyi ŭ krainach SND — im nie padabajecca, jak pra Rasiju tam pišuć
Padručniki pa historyi ŭ krainach SND majuć niehatyŭnyja traktoŭki pra rolu Rasii, paviedamiŭ ministr aśviety RF Siarhiej Kraŭcoŭ u Dziarždumie.

Pamočnik prezidenta Rasii Uładzimir Miadzinski z padručnikam rasijskaj historyi. Fota: ahienctva «Maskva»
Rasija maje namier uzhadnić z šeraham krain SND adzinyja padychody da ahulnaha histaryčnaha minułaha.
Pa słovach Kraŭcova, u padručnikach histaryčny materyjał vykładzieny «biez adpaviednaści pryncypam histaryzmu i abjektyŭnaści pry razhladzie historyi šerahu dziaržaŭ».
«Pierš za ŭsio, heta tyčycca našaha ahulnaha minułaha, pieryjadu znachodžańnia terytoryi respublik u składzie Savieckaha Sajuza, jakija ŭ cełym majuć niehatyŭny charaktar u adnosinach da Rasii», — skazaŭ ministr, jaki piša z pamyłkami.
Kamientary
Źniščeńnie biełarusaŭ maskoŭskim NKVD praciahvałasia i ŭ časy niamieckaj akupacyi. U červieni 1941 hoda ŭ pieršyja dni vajny kamunisty rasstralali ŭ turmach i na etapach tysiačy źniavolenych. Tolki ŭ Bieraściejskaj krepaści, dzie była strašnaja turma NKVD, usich aryštavanych likvidavać nie paśpieli, častka ź ich raźbiehłasia. Tym časam vialikaja hrupa nahladčykaŭ i funkcyjaneraŭ NKVD była zabłakavanaja ŭ krepaści niemcami. Jany siadzieli tam kala miesiaca, pakul nie vymierli. Hadoŭ praz 20 paśla vajny kamunisty prydumali lehiendu pra «hieraičnuju abaronu» Bieraściejskaj krepaści. Źviartaje na siabie ŭvahu toj fakt, što šyroki saviecki partyzanski ruch byŭ arhanizavany tolki ŭ Biełarusi i častkova — na etničnych biełaruskich ziemlach, jakija byli ŭ składzie Maskoŭskaj imperyi (Smalenščyna, Branščyna). U akupavanaj Maskoŭskaj imperyi partyzanskaha ruchu nie było. Čamu? Dy tamu, što praciahvaŭ dziejničać plan źniščeńnia biełaruskaj nacyi. Maskva, vykarystoŭvajučy orhany NKVD, uciahnuła masy cyvilnaha biełaruskaha nasielnictva ŭ vajnu suprać niemcaŭ, i hetym padstaviła biełarusaŭ pad niamiecki ŭdar. Nieabchodnaja sprava baraćby zychodziła z kavarnaj zadumy i ažyćciaŭlałasia podłymi metadami. (Stalin chacieŭ atrymać padvojnuju vyhadu.) Enkavedysty admysłova kala biełaruskaj vioski zabivali niemca abo rabili inšuju pravakacyju, kab vyklikać karnuju aperacyju hitleraŭcaŭ (jakija zvyčajna spalvali ŭsiu viosku, čaściej za ŭsio — razam ź ludźmi). Takim čynam, darečy, u vyniku admysłovaj pravakacyi balšavickich partyzan była spalenaja i viadomaja Chatyń, jakuju kamunisty potym u 70-ch hadach razreklamavali na ŭvieś śviet jak typovuju achviaru fašystoŭskaha źvierstva. U vyniku takoj kamuna-fašystoŭskaj sumiesnaj «pracy» ŭ Biełarusi spalili bolš za 9 tysiač viosak. Tamu da kanca vajny, u vyniku admysłovaj aperacyi NKVD, mnohija biełaruskija kamandziry byli pasłanyja na śmierć, adchilenyja ad kamandavańnia, zabityja i represavanyja. Ich miescy zajmali maskavity, dasłanyja z Maskvy, i viernyja enkavedysty. Letam 1944 hoda, kali Čyrvonaja armija zaniała Biełaruś, maskavity praviali mabilizacyju ŭ vojska na biełaruskaj terytoryi. Dziasiatki tysiač maładych biełaruskich mužčyn, amal biez padrychtoŭki, kinuli na pieradavuju liniju frontu. Maskoŭskija kamandziry padymali ich u niepatrebnyja ataki pad ahoń niamieckich kulamiotaŭ, nia daŭšy navat zbroi ŭ ruki, ci ź vintoŭkami, ale biez patronaŭ. Jany hinuli tysiačami, jak trava pad kasoj. A tyja, što ŭciakali nazad, traplali pad kuli enkavedysckich «zahradatradaŭ». Zrešty, zahradatrady stralali i ŭ śpinu. Tak praciahvałasia źniščeńnie biełarusaŭ na vajnie, rukami niemcaŭ i maskavitaŭ adnačasova. Jak kazali kamunisty, «u baraćbie za savieckuju radzimu». U 40-ch hadach maskavity vyvieźli ŭ Sybir i tam zamučyli ŭsich leśnikoŭ i hetak zvanych «kułakoŭ» z Zachodniaj Biełarusi. Vyvozili vahonami, pa raznaradkach.