Каманда маленькага карыбскага вострава Кюрасаа ўпершыню ў гісторыі згуляе на чэмпіянаце свету па футболе. Што за востраў і як такое атрымалася?
Магчыма, вы раней не чулі пра гэтую краіну з насельніцтвам каля 158 тысяч чалавек, размешчаную на востраве ў Карыбскім моры. Да гэтага Кюрасаа асацыявалася з лікёрам, нафтаперапрацоўкай, турызмам і анлайн-казіно, а цяпер набывае сусветную славу дзякуючы спорту.
Востраў кантрастаў: ад піратаў да лікёраў
Фармальна Кюрасаа не з'яўляецца цалкам незалежнай дзяржавай. Свой цяперашні статус самакіравальнай дзяржавы ў складзе Каралеўства Нідэрландаў востраў атрымаў толькі 10 кастрычніка 2010 года. Да гэтага, з 1954 года, ён уваходзіў у склад федэрацыі Нідэрландскіх Антыльскіх астравоў.
Сёння мясцовым уладам дадзена шырокая аўтаномія ва ўнутранай палітыцы, аднак знешнія справы і абарону забяспечваюць Нідэрланды, а афіцыйным кіраўніком дзяржавы з'яўляецца нідэрландскі кароль. Такі статус дае ўсім грамадзянам Кюрасаа нідэрландскі пашпарт.
Гісторыя вострава, адкрытага іспанцамі яшчэ пры жыцці Калумба, поўная драматычных падзей. У XVII стагоддзі, падчас вайны за незалежнасць ад Іспаніі, Галандская Вест-Індская кампанія без бою захапіла востраў і ператварыла яго ў важны стратэгічны пункт.
Сталіца Вілемстад стала адным з найбуйнейшых цэнтраў гандлю рабамі, а сам востраў служыў базай для галандскіх піратаў і сховішчам для бежанцаў, сярод якіх былі яўрэі-сефарды, выгнаныя з Іспаніі ў канцы XV стагоддзя, і нават лідар барацьбы за незалежнасць Лацінскай Амерыкі Сімон Балівар, які хаваўся тут у 1812 годзе.
Новы віток развіцця востраў атрымаў у пачатку XX стагоддзя, калі на шэльфе суседняй Венесуэлы знайшлі багатыя запасы нафты. Кампанія Royal Dutch Shell пабудавала на Кюрасаа буйны нафтаперапрацоўчы завод Isla.
Выбар быў невыпадковы: у адрозненне ад палітычна нестабільнай Венесуэлы на Кюрасаа былі стабільнасць і глыбакаводны порт. Гэта на доўгія гады зрабіла эканоміку вострава залежнай ад нафты.
Другім слупом стаў турызм. Турыстычная прывабнасць Кюрасаа абумоўлена развітой інфраструктурай, наяўнасцю пясчаных пляжаў і каралавых рыфаў для дайвінгу, а таксама геаграфічным становішчам, якое абараняе востраў ад ураганаў. Гэта забяспечвае стабільны паток падарожнікаў з краін Паўночнай і Паўднёвай Амерыкі, а таксама з Еўропы.
Але эканамічная мадэль Кюрасаа мае і спрэчныя складнікі. У 1940‑х улады легалізавалі прастытуцыю, а ў 1949 годзе на былой ваеннай базе адкрыўся «Le Mirage» — адзін з найбуйнейшых у рэгіёне бардэляў. Ён зачыніўся з-за пандэміі ў 2020 годзе, але ўжо ў 2023-м урад выкупіў яго і паабяцаў перазапусціць.
Яшчэ больш значную ролю адыгрывае анлайн-гэмблінг. Дзякуючы закону, прынятаму ў 1993 годзе, востраў Кюрасаа стаў сусветным цэнтрам для рэгістрацыі анлайн-казіно. Лічыцца, што каля 40% усіх ценявых ігральных сайтаў маюць ліцэнзію Кюрасаа.
І ўсё ж самай вядомай візітоўкай вострава з'яўляецца знакаміты лікёр Blue Curaçao. Яго гісторыя пачалася з няўдачы іспанскіх каланізатараў, якія спрабавалі вырошчваць тут апельсіны, але плады атрымаліся вельмі горкімі. Мясцовыя жыхары пачалі выкарыстоўваць высушаную цэдру для стварэння настоек, а ў XIX стагоддзі галандская кампанія Lucas Bols ператварыла гэты рэцэпт у сусветны хіт.
Шлях да мары: як стваралася сенсацыя
Па іроніі лёсу, менавіта галандскі след стаў ключом да поспеху Кюрасаа ў спорце, які сёння праслаўляе востраў не менш, чым знакаміты лікёр. Як піша The Athletic, поспех зборнай — гэта вынік шматгадовай стратэгіі, якая пачалася яшчэ ў 2004 годзе. Ідэя заключалася ў тым, каб прыцягваць прафесійных гульцоў з нідэрландскім грамадзянствам, якія маюць карані з Кюрасаа.
У выніку ў цяперашнім складзе толькі адзін футбаліст, Таіт Чонг (былы гулец акадэміі «Манчэстэр Юнайтэд»), нарадзіўся непасрэдна на востраве. Астатнія — выхадцы з Нідэрландаў, сярод якіх капітан Леандра Бакуна, былы паўабаронца «Астан Вілы», і яго брат Жуніньё.
«Мы пачалі запрашаць гульцоў, якія былі недастаткова добрыя для зборнай Нідэрландаў, але маглі гуляць за Кюрасаа. Так усё пачыналася», — кажа Леандра Бакуна.
І гэтая стратэгія пачала прыносіць плён задоўга да цяперашняга трыумфу. У 2017 годзе зборная Кюрасаа выйграла Карыбскі кубак, узняўшыся ў рэйтынгу ФІФА з 200‑га на 67‑е месца.
Ключавую ролю ў поспеху гэтага года адыграў легендарны 78‑гадовы нідэрландскі трэнер Дзік Адвакат. Для яго чэмпіянат свету 2026 года будзе трэцім у кар'еры пасля працы са зборнымі Нідэрландаў (1994) і Паўднёвай Карэі (2006). Адвакат таксама ў свой час вывеў зборную Расіі на чэмпіянат Еўропы па футболе 2012 года. Цікава, што трэнер сам патэлефанаваў у федэрацыю і прапанаваў свае паслугі пасля таго, як іншыя кандыдаты адмовіліся.
Шлях Кюрасаа на чэмпіянат свету быў вельмі ўпэўненым. На групавым этапе кваліфікацыі каманда атрымала чатыры перамогі ў чатырох матчах, абыграўшы Барбадас (4:1), Арубу (2:0), Гаіці (5:0) і Сент-Люсію (4:0). У фінальным раўндзе каманда двойчы згуляла ўнічыю са зборнай Трынідада і Табага, двойчы перамагла Бермуды (адзін раз з разгромным лікам 7:0 у гасцях) і ў выніку заняла першае месца ў групе.
Гэтая кваліфікацыя — не проста спартыўны поспех, а новы сусветны рэкорд. Кюрасаа стала самай маленькай краінай, якая калі-небудзь трапляла на чэмпіянат свету. Цяпер увесь свет з цікавасцю чакае, што пакажа гэта каманда на галоўнай футбольнай сцэне планеты.
Каментары
Нужен справедливый общепланетный отбор на Кубок мира, но бюрократы ФИФА, жирующие на подачки арабских шейхов, ничего не собираются менять.
I potym, eŭrapejskija kamandy ničoha nie stracili, a novyja trapliajuć da turniru praz pašyrennie kilkaści ŭdzielnikaŭ...