Navuka i technałohii55

Čałaviek zasolvaje płanietu. Navukoŭcy patrabujuć, kab niekatoryja miery byli pryniatyja prosta zaraz

Z novaha daśledavańnia, apublikavanaha ŭ časopisie Nature Reviews Earth & Environment, vynikaje, što čałaviectva zasolvaje płanietu. Naša dziejnaść i pavodziny robiać usio asiarodździe — ad pavietra i hleby da presnaj vady — bolš salonym, parušajučy naturalny «kołazvarot soli» na Ziamli.

Fota: vecteezy

Heta nie prosta pavieličeńnie złučeńnia chłarydu natryju ci zvyčajnaj charčovaj soli. Heta pavieličeńnie šyrokaha śpiektru solaŭ u chimičnym sensie — złučeńniaŭ, jakija ŭklučajuć stanoŭča i admoŭna zaradžanyja iony, što zvyčajna ŭtvarajucca ŭ vyniku reakcyj pamiž kisłotami i asnovami. I ŭsie hetyja soli aznačajuć adno i toje ž, kali ich staje zanadta šmat u lubym miescy płaniety: niepryjemnaści.

Kali dumać pra płanietu jak pra žyvy arhanizm, to nazapašvańnie takoj kolkaści soli moža paŭpłyvać na funkcyjanavańnie žyćciova važnych orhanaŭ abo ekasistem, kažuć daśledčyki ŭ pres-relizie da pracy. A vydaleńnie soli z vady ŭjaŭlaje saboj vielmi enierhajomisty i darahi praces. Pry hetym «rasoł», jaki ŭ vyniku atrymlivajecca, — jašče bolš salony, čym akijanskaja vada; i jaho nie tak prosta ŭtylizavać.

Zhodna z daśledavańniem, pryčynami paskoranaha «antrapahiennaha solevaha cykłu» stali zdabyča karysnych vykapniaŭ, sielskaja haspadarka i — što, mahčyma, asabliva škodna — vykarystańnie darožnaj soli. Mihracyja solaŭ z hłybini Ziamli na pavierchniu — naturalny praces, ale naša paskareńnie hetaha pracesu vyklikaje najvialikšyja prablemy.

I škoda pavialičvajecca litaralna kožnuju chvilinu. Daśledčyki paviedamlajuć, što «zasaleńnie», vyklikanaje čałaviekam, užo začapiła va ŭsim śviecie 2,5 miljarda akraŭ hleby (bolš za 1 miljard hiektaraŭ). Taksama nazirajecca pavyšeńnie ŭtrymańnia soli ŭ rekach i aziorach. Rost kolkaści soli taksama i ŭ pavietry vyklikajuć vysachłyja salonyja aziory i darožnaja sol. 

Nastupstvy hetaj situacyi davoli surjoznyja. Sol maje nievialiki ionny radyus i tamu moža vielmi lohka ŭklinicca pamiž čaścicami hleby, pieradaje słovy daśledčykaŭ Popular Mechanics. Mienavita tak darožnaja sol praduchilaje ŭtvareńnie kryštaloŭ lodu, i heta dazvalaje joj pranikać u chimičnyja złučeńni dla stvareńnia «kaktejlaŭ», jakija nanosiać škodu navakolnamu asiarodździu. Da ŭsiaho inšaha, sol spryjaje chutčejšamu rastavańniu śniehu, a zanadta aktyŭnaje rastavańnie viadzie da ekałahičnaj katastrofy.

Kamanda daśledčykaŭ zaklikała pierajści z darožnaj soli na mienš škodnyja (ale ŭsio jašče vielmi efiektyŭnyja) alternatyvy, naprykład, burakovy sok. Navukoŭcy taksama vystupajuć za ŭviadzieńnie «płanietarnaha limitu dla biaśpiečnaha i ŭstojlivaha vykarystańnia soli», kab praduchilić dalejšuju škodu.

Čytajcie taksama:

Ciapier aficyjna: heta było samaje śpiakotnaje leta za ŭsiu historyju nazirańniaŭ

Rekordna nizki ŭzrovień lodu ŭ Antarktydzie zabiŭ tysiačy ptušaniat pinhvinaŭ

Hłyboka ŭ lohkich žyvych ludziej znajšli čaścinki płastyku. Nieviadoma, jak heta ŭpłyvaje na zdaroŭje

Kamientary5

  • Sneed
    24.11.2023
    dobra, a ciapier pakažycie kartu najbolš "zasolenych" rehijonaŭ, vopyt padkazvaje, što budzie vielmi śmiešna
  • dusia
    24.11.2023
    čarhovaja sproba adciahnuć śviet ad sapraŭdnych pahroz, klimat užo nie pracuje, chutka čakaj "Durnbierh" z  demanstracyjami
  • Treta Humbierh
    25.11.2023
    Pad kožnaj padobnaj navinoj źjaŭlajucca "ekśpierty", jakija bolš viedajuć pra klimat i nastupstvy zabrudžvańnia, čym usie navukoŭcy i daśledčyki razam uziatyja.
    Pa sutnaści tyja, chto admaŭlaje hłabalnuju prablemu źmieny klimatu, – ničym nie adroźnivajucca ad siekty antyvaksieraŭ, prychilnikaŭ teoryj zmoŭ i inšych varjataŭ.

Ciapier čytajuć

Vyhnaŭ žonku zimoj na vulicu, zabraŭ małuju dačku: detali razvodu kasmanaŭta Aleha Navickaha, jaki, zdajecca, ciapier ažaniŭsia z Vasileŭskaj32

Vyhnaŭ žonku zimoj na vulicu, zabraŭ małuju dačku: detali razvodu kasmanaŭta Aleha Navickaha, jaki, zdajecca, ciapier ažaniŭsia z Vasileŭskaj

Usie naviny →
Usie naviny

«Jašče niekalki dzion tamu źbirali hryby». Pinsk i Brest nakryŭ mocny śniehapad

Tramp pryznačyŭ novaha śpiecpradstaŭnika pa Ukrainie8

Za dvoje sutak u Litvie pierachapili 10 kantrabandnych šaroŭ i zatrymali vosiem padazravanych3

Łukašenka pamiłavaŭ 31 hramadzianina Ukrainy14

Brytanka adpraviłasia ŭ ZŠA z namieram znajści hvałtoŭnuju śmierć. I ŭ jaje atrymałasia17

Na Kamaroŭcy raptoŭna nastupiŭ Novy Hod — i sadavina ŭžo pa dva rubli3

Miłyja i vielmi blizkija: janoty mohuć stać nastupnymi chatnimi hadavancami amierykancaŭ3

Amierykanskaja palicyja paluje na padpałkoŭnika biełaruskaj milicyi, jaki staŭ centralnaj fihuraj u kryminalnaj bandzie13

Džej Dzi Vens: Amierykanski mirny płan nakiravany na toje, kab spynić zabojstvy, zachoŭvajučy pry hetym suvierenitet Ukrainy32

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Vyhnaŭ žonku zimoj na vulicu, zabraŭ małuju dačku: detali razvodu kasmanaŭta Aleha Navickaha, jaki, zdajecca, ciapier ažaniŭsia z Vasileŭskaj32

Vyhnaŭ žonku zimoj na vulicu, zabraŭ małuju dačku: detali razvodu kasmanaŭta Aleha Navickaha, jaki, zdajecca, ciapier ažaniŭsia z Vasileŭskaj

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić